Gökyüzüne merdiven

"Gizli merdivenler var âlemde

Basamak basamak

Gökyüzünün dizginlerine kadar uzanan"

Mevlâna Celâleddin Rumî

İnsanoğlu, mevcudiyetinden bu yana dili, rengi, ırkı ne olursa olsun, her dinde, her inançta, her mezhepte, her kültürde, her anlayışta ve her toplumda kendisine özgü bir "merdiven sembolizması" bulabilmiştir.

"Merdiven" sembolü yaşamımız için çok önemlidir. Eski Mısırlılar için merdivenin kendisi iyi şansın sembolü idi. Merdiven, tanrıların katına tırmanmak için de şekilsel bir semboldü. Günümüzde açılan bu antik mezarlarda ölünün cennete tırmanması için yanına konulmuş bulunan merdivenlere rastlanmaktadır.

"Merdiven" Süleyman Mabedinde de önem taşır. Süleyman Mabedindeki dönemeçli merdiven; yaşamda tırmandığımız her basamak gurubunun bizim içsel aydınlanmamız ve kendimizi yaşarken yaratmamızı temsil eder. Bu yükseliş yolculuğu çok güçtür ancak bu meşakkatli uğraş bizim yaşam amacımızdır.

Merdiven Sembolü Kutsal kitaplarda da Yakup’un Merdiveni şeklinde geçmektedir. Yakup’un merdiveni; bulutsuz semaya veya yıldızlarla bezenmiş gökyüzüne uzanmaktadır. Yakup’un rüyasında bu merdiven dünyadan cennete uzanmaktadır. Merdivenin ilk üç basamağı iman, ümit ve hasenattır.

Merdiven sembolizmasındaki basamaklar; bilginin, erdemin hemen edinilemeyeceğini, zamanla ulaşılabileceğini belirtir. Bu hedef için azimle çalışmak gerekmektedir.

Kabala gibi bir çok ezoterik öğretide de vücudumuzdaki enerji merkezleri vasıtasıyla yukarı doğru yükselme sembolizması söz konusudur. DNA sarmalındaki genetik sarılım gibi zigzaglar çizerek, kıvrılarak, basamak basamak yükselme şeklinde de düşünülebilinir. Bu bükülmüş merdiven şeklinde bir yapıdır. Çekirdekte 23 çift kromozom bulunur. Bunlar bir tür protein olan nükleik asitlerden yapılmışlardır. Kromozomları açıp incelediğimizde, içlerinin genlerle dolu olduğunu görmekteyiz..

Basamak çıkmak ve kendine yolculuk sembolizması Ali Baba ve Kırk Haramiler hikâyesinde de mevcuttur.

Ali Baba, çok zor geçitlerden geçtikten sonra merdivenleri çıkmış; sarp kayalıkları aşmış ve ulaştığı zirvede kapalı bir mağara ile karşılaşmış. Bu mağarada çok değerli hazineler varmış. Haramiler bu mağaranın kapısına gelince, sır olan bir şifreyle kapıyı açıp hazineye girmişler.

Bu hazine, "Ben gizli hazine idim, bilinmek istedim, sevgi ile insanı yarattım" hadisine enfes bir göndermedir. Ali Baba’nın geçtiği sarp kayalıklar geçmesi zorunlu olan merdivenlerdir; yaşamda geçmesi gayet zor olan basamaklardır. Bu engeller kişinin idrak seviyesi yükselene kadar onun önüne defalarca daha da ağırlaşarak çıkacaktır. Ne zamanki birey bu engelleri aşmayı kendini yenilemenin bir gereği olarak görecek ve özünde benimseyerek bir adım atacaktır; o zaman farklı bir basamağa geçmiş olacaktır.

Düşünce yetisini kullanan, olgunlaşma yolunda adımlar atan birey, iyi ya da kötü, doğru ya da yanlış ikilemlerinden kurtularak bunları bütünleştirici ve tamamlayıcı olarak kullanabilen farkındalık seviyesine çıkar ve kendi karanlıklarının merdivenlerini teker teker inip, kendi ışığını yakar. Bu kendi içine yöneliş, kendi kendini tanıma evresidir.

Tasavvufi düşüncede kuşlar, "Hakikat Yolunun Yolcuları"; simurg, "Hakikat" olarak tanımlanır. İnsan ömrünün engebelerine eşdeğer tekâmül merdiveninin basamaklarını çıkabilmek ve sonunda ancak çok az kişinin hedefine ulaşabilmesi şeklindeki sembolizma; tasavvufi düşüncede de mevcuttur. Benzer bir zorlu yolculuğu da Sümer metinlerindeki Gılgamış yapmıştır.

Mevlana, şöyle der "Yaratıldığımız an, bir merdiven dayandı önümüze ona tutunup yükselebilelim diye."

Yakup'un merdiveni, Muhammedi’n Miracı, Musa’nın dağa çıkışı, İsa’nın öldükten sonra göğe yükselişi; hep insanoğlunun mikro anlamda yaratıcı olabilme düzeyine doğru yükselmesini sağlama yolunda merdiven basamaklarını ifade eder. Bu yolculuk için alt yapıya sahip birey için en önemli özellik sürekli eğitimdir. Bu kişisel gelişim için gayret ve sabır gerekir. Bu yolculuk, beş duyu ötesine geçiş yolculuğudur.

Hakikati arayan kişi için iş hiç bitmez; yolda olan için hayatında karşısına çıkan engeller onun öğrenme, deneyimleme ve bilme yoluna katkı sağlar. Bu merdivenin yukarı doğru çıkan tarafı "Nefs", merdivenin aşağı doğru inen basamakları ise "Ruh" dur. Merdivenin yukarı doğru çıkan tarafı "Varlık", merdivenin aşağı doğru inen basamakları ise "Enerji" dir.

Olmak üzere yola çıkanlar, araştırmacı bir ruhla, ışıktan yeteri kadar fayda sağlayarak körlükten kurtulmaya, tüm insanlığın uzun bir tekâmül yolculuğu ile ulaşacağı öze ulaşmaya çalışırlar. Bu çıktığımız varlığa yeniden kavuşmaktır. İçimizdeki gizli Tanrısallığa ulaşmaktır. Hayat ve ölümsüzlüktür. Işığa doğru tırmanıştır.

Arama dürtüsü, aslında özgürlüğü aramaya yönelik bir güdüdür. Bölünmüşlükten birliğe, öze yolculuktur. Bu yolculuğa ancak içsel aydınlanma ile çıkılır. Birey isteyecek, sezecek, yolunu çizecektir; bu yolda akıl ve bilim ona rehberlik edecektir. İçimizdeki kurulmuş olan merdiven hem yükseltir hem de dengeye ve bütünlüğe taşır bizi.

Ezoterizm öğrencileri, bilgiyle birlikte aktarılan enerji ile yarattıkları kıvılcımlarla, kendilerini geliştirirler. Doğal olanı incelerken, onda doğaüstü olanı da görebilmeyi öğrenirler. Denildiği gibi: "Cevizin kabuğunu kırıp özüne inmeyen, cevizin hepsini kabuk zanneder."

Yaşamımızı sadece kendimiz için yaşama isteğimizi terk etmek ve yola koyulmak, eserler yaratmak için Dr. Martin Luther King şöyle diyor:

"İnanma yolunda ilk adımı atın. Merdivenin tamamını görmeniz gerekmiyor. Sadece ilk adımı atın."

İnsanoğlu, doğumundan ölümüne kadar ‘ömür denilen merdivene’ tırmanarak çıkmaya başlar; gayretine, çalışmasına göre her birey farklı sayıda basamak tırmanır. Asıl İnsan sıfatını merdivenin son basamaklarının üstüne çıktıkça kazanmaya başlayacak ve sonunda, eğer yükselebilirse en son basamakta Kâmil İnsan kimliğini iktisap edecektir. Bu aşama hürriyettir. Amaç; özgürlüğüne hak kazanmış ve kulluğun esaretinden kurtulmuş; kimlik sahibi hür insandır

Merdiven sembolizmasının esası, aklî yükselme, fikrî yükselme, zihnî yükselme, ruhî yükselme, yücelme, tekâmül ve olgunlaşmadır. İnsan, ayağının ucundan başına doğru tırmanmaya çalışan bir merdivendir.

Miraç, Hz. Muhammed’in göğe çıkması ve özü ile buluşması "merdiven sembolizması"nın en güzel örneklerinden biridir. Miraç, "gökyüzüne dayalı merdiven" şeklinde açıklanabilecek bir terimdir. İnsanın manevî olarak göklere yükselmesi ve manevî olgunlaşmanın doruğudur. Miraç, evreni kafanın içine sığdırma olayıdır yani içindeki evreni keşfetmedir. Akıl sayesinden cehalet ve dogma uykusundan uyanmadır, içselleştirilmiş aydınlanmadır.

Kişinin kendini yüceltmesinin temel şartı bilim sahibi olmasıdır; bunun için gereken de eğitim ve öğretimdir. Daha sonra akıl ve bilim yoluyla hakikati arayışa geçilir. Burada merdiven şeklindeki Miraç, bir insanın bilgilenmek ve bilim öğrenmek amacıyla aşmak zorunda olduğu eğitim ve öğretim sürecidir. Seçilmiş insan, Hz. Muhammed, kâmil insan sembolüdür.

Takip edeceğimiz yeni hayat yolunda, öğrenmek ve gelişmek için eşit şanslara sahibiz. Yağmur, farklı bitkiler üzerine eşit olarak yağar ama her bitki ondan nasibi kadarını alır.

İnsanlığa ne hizmet yaptık,

Düşününüz…

Geride unutulmayacak bir eser bırakmadıysanız, ömrünüz boşa geçmiştir…

Yaşamın bizlere verdiği dersleri öğrenmekteysek, zikzaklı akıl merdivenini tırmanmaktayız demektir.

Yolumuz, bir ruhsal yücelme yoludur. "Yol"umuzda ilerliyor ve oluyoruz...

Berk Yüksel