Görmek ve Fark Etmek

Algılama üstüne bir kitap : "Görmek ve Fark Etmek" ve yazarı Alain de Botton.

Arka kapağında içerikle ilgili ipuçları yer alır. "Modern toplumun yalnız, hüzünlü, mutsuz insanları, hayatlarını değiştirmek için yazarlardan, ressamlardan, tarihi kişiliklerden ve felsefecilerden yardım alabilirler. Flaubert iç sıkıntısına iyi gelebilir. Peter de Hooch sıradan hayatı sevdirebilir. Louis-Philippe mizahın gücünü öğretebilir. Aristo çalışmanın sefaletini anlatabilir."

Gördüklerimizin ne kadarını fark ediyoruz. Ya da ne kadarını görebiliyoruz. Herşeyi baktığımız ve gördüğümüz kadarıyla anlamlandırabiliriz. İçinde yaşadığımız yerin farkına varmadığımız yanlarını, başka bir göz farklı algılamamıza neden olabilir. Farkına varmadığımız ne çok şey var yaşamın içinde. Ben kitabın içinde yer alan Mizah bölümünü aktarmak istiyorum burada. Karikatürün ilk eleştiri olarak algılandığı yılı ve öyküsünü.

1830'un sonlarına doğru Fransa'da Charles Philipon adında tanınmamış bir sanatçı La Caricature adlı bir hiciv dergisi çıkarır. Fransa kralı Louis-Philippe'nin bir karikatürünü çizer ve dananın kuyruğu kopar. Philipon ahlaksız ve beceriksiz bulduğu kralı çağrıştıran bir armut çizmiştir. Kral kızmış ve yöneticilerden derginin çıkmasını engellemelerini istemiştir. Fakat Philipon'u durdurmaya gücü yetmemiştir.

1831 Kasımında karikatürist kralın şahsiyetine hakaretten Paris'te mahkemeye çıkarılır. Tıklım tıklım dolu bir salonda konuşan Philipon kendisi gibi tehlikeli bir adamı yakaladıkları için savcılara teşekkür eder. Hükümetin kralı küçültücü harekette bulunan asıl suçluları yakalamadıklarını belirtir. Armut biçimindeki her şeyin bir an önce tutuklanması gerektiğini belirtirken, hatta Fransa'daki ağaçlarda bulunan bütün armutların tutuklanıp bir hücreye kapatılması gerektiğini söyler. Mahkeme heyeti bu sözler karşısında eğlenmese de; Philipon kendisine karşı açılan davayla da dalga geçerek altı ay hapis cezası alır. Ertesi yıl armutlu karikatürü yeni bir dergide daha çizer ve bu sefer yargılanmadan hemen hapse atılır. Toplam iki yıl hapis yatar. Kral Louis-Philippe bu karikatüre verdiği tepkiyle; karikatürün kaynağında eleştirinin yattığını ilk anlayan kişi olur.

Kitap her biri ayrı açılardan dokuz başlık altında toplanmıştır. Mizah bölümünden kısa bir kesit aktardım yalnız. Karikatürün ilk kez eleştirel bir güç olarak algılanmasının hangi yıla denk düştüğünü bu kitapta gördüm. Paylaşmak istedim.

Görmek ve Fark Etmek
Alain de Botton
Sel Yayıncılık
2. baskı-Kasım 2007
104s.