Hacı Bektaş Veli - 3

Hacı Bektaş Veli halk adamıdır. Yüksek zümreden gelmez ve yüksek zümrenin de temsilcisi değildir. Yoksul ve kırsal kesimle bir olmayı yeğlemiştir. Onlarla dayanışma içerisinde olmayı seçmiştir. Kırşehir’in Sulucakarahöyük’üne yerleşmiş, dergâhını buraya kurmuştur. Köylüleri başına toplayarak birlikte çalışmayı, birlikte paylaşmayı, birlikte yemeyi öğretmişti.

O çalışan ve üreten bir insandı. Elleriyle burçak yolmuş, elmayı ağaca çıkarak toplamış, üzümü çubuğu dikerek yetiştirmişti.

Hacı Bektaş, çalışmayı, üretmeyi temel alır. İş ve emek onun yaşam felsefesini oluşturur. Teorisyen değil, uygulamacıdır. Soyut şeylerle pek uğraşmaz. İşle ibadeti birbirine karıştırmaz. Çalışmayı kutsal görür. Çoğu kez ibadetin üzerinde tutar. Onun için çalışmak, üretmek insanlığa yararlı olmak ibadet sayılır.

“Ayağa kalkarsan hizmet amacıyla kalk” derken, bu anlayışı dile getirir.

Hacı Bektaş Veli’de emeğe saygı erdemliliktir. O erdemliliğe inanır ve çok önem verir. Erdemlilik onun için akıl yoluyla ulaşılabilecek bir özelliktir.

En temel erdemlilik de “HELALİNDEN RIZIK KAZANMA”dır. Böylece; “EMEK”, “HELAL KAZANÇ”, “ÇALIŞMAK” ve “ÜRETMEK”tir.

Hacı Bektaş, erdemli insanda iki özellik arar:

“BİLİM”

“YUMUŞAK BAŞLILIK (HİLİM)”

O’na göre bilimle hakka ulaşılır. Yumuşak başlılıkla da halka dayanılır.

Yine Hünkâr’a göre, kâmil insan her türlü hırstan, mal gaspından, mal doyumsuzluğundan ve mal biriktirme tutkusundan arınmış insandır.

Hacı Bektaş Veli toplumcu anlayışı benimser. Ortak üretmeyi ve tüketmeyi öğütler. “El açıklığını”, “ekmeğini kimseden esirgememeyi”, “haram lokmadan kaçınmayı” idealleştirir. “Kul hakkıyla Tanrı huzuruna çıkmak”, çok sakındığı davranıştır.

Hacı Bektaş Veli evrenselcidir. O’nun dört mekân kuramının en sonuncusu olan “Hakikat Makamı”dır. Bu makama ulaşan insan, olgunlaşmış, pişmiştir artık. Tasarlanan ideal toplumun ideal insanı bu makamda oluşur. Bu makama ulaşan bir insan 72 milleti de bir görür. Hiç birini küçümsemez ve ayıplamaz.

O’nun yöntemi sevgidir. Hangi kesimden, hangi ırktan, hangi düşünceden olursa olsun tüm insanları kucaklar. O kapılarını herkese açmıştır.

Hacı Bektaş, her konuda “İnsan!.. İnsan!..” der. İnsanı, insanlık onuruna yaraşır yere oturtur.