Hasta koçluğu hizmetleri

HASTA KOÇLUĞU YAKLAŞIMI

Hastanın sağlık hizmetlerinden en uygun zamanda ve en uygun koşullarda yararlanmasını, kendi bünye ve şartlarına göre değil, herkesle eşit en yararcıl şekilde hızlı ve kaliteli sağlık hizmeti alabilmesini sağlayıcı sosyal çalışma sürecinde, hastanın sağlık okur yazarlığı bilgi ve bilincine yönelik danışmanlık yapılarak karşılaştığı ve karşılaşabileceği kişisel, ailevi, psikososyal, ekonomik, tıbbi ve çevresel sorunları aşmasına da yardım ve destek veren, doktor-hasta-hastane üçgeninde arabuluculuk ve yönlendirme süreçleri bulunan etkin planlı, programlı ve kayıtlı Tıbbi Sosyal Hizmetler alanının yeni bir yaklaşımıdır.

Hasta Koçluğu, Tıbbi Sosyal Hizmet Uygulamalarının bir boyutu olmakla birlikte günümüz koşullarında hastaya yönelik modern hizmetlerin gelişmesine paralel olarak gereksinimi şiddetle ön plana çıkan bir yardım branşı olarak ortaya çıkmıştır. Batı dünyasında örneklerine sıkça rastladığımız, aile ve yaşam koçluğu gibi kavramların yaygınlaşmasına bağlı olarak daha lokal bir alanı tanımlayan hasta koçluğu, gelişen ve değişen toplumun, değişmeyen veya değişime ayak uyduramayan bireyin sosyal sağlık işlevselliğini geliştirerek destekleyen koruyucu, önleyici, bilgi ve bilinçlendirici bir tıbbi sosyal çalışma uygulamasıdır.

Tıbbi Sosyal Hizmetin işlevsel somut bir boyutu olarak Hasta Koçluğu Yaklaşımı, modern tıbbın olanaklarının çeşitliliği ve ürkütücü uygulamaları karşısında bireyi koruyucu, gözetici ve alternatif çözümleri içinde barındıran pratik bir destekleme hizmetidir. Bu hizmet her ne kadar yeni bir olgu olarak ortaya çıkmamış ise de, ihtiyaçların, olanakların çeşitlendiği sağlık sektöründe insanların ve sağlık kuruluş ve kurumlarının hem özel hem kamu sektöründeki gerek kalite çalışmalarının gerekse performans değerlendirmelerinin bir ölçütü olarak aranan bir hizmet olarak kabul görmeye başlamıştır.

Ülkemiz, bu hizmetlerin benimsenmesi ve uygulanması açısından oldukça gecikmiş görünmektedir. Daha, Tıbbi Sosyal Hizmet , Hasta Okur Yazarlığı, Bilinçli Hasta kavramlarının yeterince bilinmemesi ve işlenmemesi karşısında temel yöntemin bir boyutu olan Hasta Koçluğu Yaklaşımının gerektiği gibi ihtiyacı karşılaması ve doyurucu bir branş olarak ortaya çıkmasının oldukça zaman alacağı düşüncesindeyim.

Bütün bunlara rağmen insanlarımızın Hasta Koçluğu hizmetlerinden yararlanması olanakları mutlaka geliştirilmelidir. Hayatı kolaylaştıran, zaman kaybını önleyen, toplumsal kalkınmaya etkisi olabilecek bir yapılanma modeli mutlaka geliştirilmelidir.

Bu aşamada ülkemizde yapılabilecek en akıllıca uygulama mevcut hasta odaklı yardım destek ve danışma hizmetlerinin tek bir servis bünyesinde toplanarak sunulmaya başlanması olacaktır. Örneğin; Hastanelerin varsa Halkla İlişkiler ve Sosyal Hizmet Birimleri bu hizmetin yaygınlaştırılmasına yönelik hazır bir alt yapı olarak değerlendirilebilir. Bu servislerde, birimlerde çalışan Sosyal Hizmet Uzmanları Hasta Koçluğu hizmetlerini planlayıp uygulanmasında bilgi birikimine ve disiplinler arası bilimsel bilgiye ve iletişim becerilerine sahip olarak Hasta Koçluğu kavramını tanımladığım anlamda “vaka yönetimi” yaklaşımı ile ele alarak ve sosyal hizmet uzmanının gözlem ve denetiminde hizmet içi eğitimden geçmiş bir ekiple birlikte Hasta Koçluğu hizmetleri başlatılabilir. <ı>Bu tür bir hizmetin devreye girmesiyle sağlık hizmetlerinde yaşanan hasta ve yakını odaklı bir çok problemin, yanlış anlamanın ve bilgi yoksunluğunun önüne geçilmiş olacaktır. Uzun vadede bilinçli hasta ya da sağlıkta bilinçlenme sürecine de, bu durum katkıda bulunacaktır.

Sonuç olarak, Hasta Koçluğu hizmetlerinin meslekleşmesi sürecinde; hem sağlık hizmetlerinde zaman zaman yaşanan sorunlar azalarak sağlıkta bilinçli hizmet alma kültürü gelişecek, hem de bilimsel bilgi ışığında, disiplinler arası bir bilim ve meslek olan sosyal çalışma ve bu işlevleri üstlenen sosyal hizmet uzmanları bu tür bir hizmetin meslekleşme sürecinde öncü ve örnek olarak sosyal çalışma yönetimi uygulamaları ile sosyal sağlık alanında taze bir nefes olacaklardır.

Dileğimiz ve temennimiz, tüm sağlık sektöründe hasta, ailesi ve çevresi odaklı hizmetlerin “Hasta Koçluğu” gibi benzer kavram ve modeller geliştirilerek, hizmetlerin çeşitlendirilmesidir. Böylece umulur ki insan için varolmuş olan ve esasen bir sosyal bilim olan tıp biliminin, sosyal tıp alanının desteklenmesi ile ancak doyurucu ve kaliteli sağlık hizmetlerine ulaşılabileceği kabul edilerek gerekli önlemler alınır. Aksi halde, İnsan unsurunun et ve kemikten oluşmadığı kabul edilene dek , duygusal, sosyal ve moral değerler ön plana çıkana kadar yarına kalabilmeyi başarabilmelisiniz. Sözüne ettiğim bu anlayışı icracılar üzerinde geliştiremediğimiz sürece sağlıkta zorluklar sürecektir. Oysa her şey, insan için yaşamı kolaylaştırmayı amaç edinmelidir. SHU.ALİ SONGÜL