Haydi Rasgele!

Irmakta balık tutmaya mı gideceksiniz? Kamış olta, uçlarına kurşun bağlanmış naylon oltalar ve taze yemler hazır olmalı. Avcı ya da balıkçı dediğin açgözlü olur! Bu sebeple, tutabileceğiniz ihtimal dahili olan büyük balıkları da koyabileceğiniz, kocaman bir balık sepetini yanınıza almayı unutmayın! Ayrıca, iri balıkların sudan çıkarken oltadan kurtulmaları tehlikesine karşı, beraberinizde bir kepçe götürmenizi tavsiye ederim.

Hazırlıklar tamam, takımlarınızda eksik yok, peki ne tutacaksınız? Alabalık mı, sombalığı mı? Bunların ikiside avlanması zor balıklardır. Bu balıklar yumurtlamak için, akıntıya karşı yüzerek ırmaklara, derelere girerler. Özellikle alabalık, sığ ve berrak sularda yaşadığı için tutulması oldukça güçtür. Suyun üzerinde yüzen yapma sinekli oltalarla avlanırlar. Bu iki balığa ancak hareketli, berrak ve soğuk sularda rastlamak mümkündür. Heyecanlı ve balık avına yeni başlayanlar için umut kırıcı bir avlanma usülleri vardır.

Tutulması daha basit balıklar da vardır ırmaklarda... Mesela yumurtlama mevsiminde sürü halinde dolaşan "derekayası" gibi... Bu balıklar uzun gövdelerinden, kısa sırt ve anus yüzgeçlerinden ve de özellikle alt çenelerinden sarkan bıyıklarından tanınırlar. Kurtçuklara, larvalara, küçük yumuşakçalara pek meraklı olduklarından bunları, iğnesine kurt takılmış bir oltayla yakalamak oldukça kolaydır.

Uzun anus yüzgecinden ve özellikle gümüş rengindeki çok parlak derisinden tanınan "incibalığı" da toplu halde yaşayan bir tatlısu balığı türüdür. Pulları öyle parlaktır ki, bir zamanlar bunlar suni inci yapımında kullanılmışlardır. Üst çeneden daha uzun olan alt çeneleri, suratlarına bir küçümseme ifadesi kazandırır ama avlanmaya gelince, kolayca teslim olup, yakayı ele verirler!

Küçük tatlısu balıklarından söz ederken, silindirimsi uzun gövdeli, üzeri küçük pullarla kaplı, gövdesi yeşilimsi ya da mavi, karın kısmı pembe ya da parlak kırmızı, yan tarafları koyu çizgili, eti tavada pişmeye elverişli olduğu halde pek makbul sayılmayan "golyan" balığını unutmamak gerekir.

Irmaklarda daha büyük balıklar da var tabii... Bunlardan "tatlısu kefali", kirazmış, üzümmüş, peynirmiş, kurtçukmuş, bağırsakmış hiç bakmayan, yenebilecek her şeye saldıran açgözlü balıklardandır. Sırt kısmı kül rengi ya da morumsu, karnı ve yanları gümüş renginde, yüzgeçleri kırmızımsı ve bazılarında yeşilimsidir. Bu balık iri pullarından, büyük kuyruğundan ve kısa sırt yüzgeciyle anus yüzgecinden tanınır. Onun kadar açgözlü olan ama yiyeceğini küçük balıklar arasından seçen "tatlısu levreği", birisi dikenli olmak üzere, birbirine çok yakın iki sırt yüzgeci, dikenli solungaç kapakları olan, rengi mevsimine göre değişen bir balıktır. Tatlısu levreği akıntılı sularda yaşamayı sevdiği halde, ırmaklarda, göllerde çok sık rastlanan balıklardan biri olan "yeşilsazan", durgun suları, gölleri sever. Lakin bu özelliği, etinin lezzetli olmasını engellemez! Gövdesi topluca, pulları yeşil parıltılı, ağzının kenarında iki küçük bıyık sarkan yeşilsazan, bazen deri değiştirdiği zaman, üzeri kara benekli güzel bir altın sarısı renk alır. Boyu 50 santimi, ağırlığı ise 5- 6 kiloyu bulanları vardır.

Büyük tatlısu balıkları arasında bazıları, onları avlayan balıkçının göğsünü kabartacak büyüklüktedir. Mesela büyük balık sayılan yeşilsazan, 20 kilo gelebilen "sazan" balığının yanında küçük kalır. Bu güçlü, haşin balığın dişisi bir batında 1 milyon yumurta salar. Sazan balığı, tıknaz gövdesi ve başındaki dört bıyıkla, diğer balıklardan kolayca ayırdedilebilir.

Şimdi sıra, tatlısu balıklarının en büyüğüne, akarsularda küçük büyük, birçok balığı yiyerek nüfus planlamasını başarıyla yürüten yırtıcı "turna balığı" na geldi! Bu balık öyle yırtıcıdır ki tatlısu levreğinin yüzbinlerce, sazanın da bir milyon yumurtasından pek azı bu tatlısu köpekbalığının elinden kurtulabilir. Geniş ağzının üst kısmı basık, gövdesi silindirimsi ve uzun olan, ağzında keskin 700 diş bulunan bu koca balığı tutan amatör balıkçı, ne kadar böbürlense haklıdır.