Hayme Ana

Birçok okurumuz Osmanlı Devletinin 1299 yılında Oğuzların Kayı Boyundan Anadolu’ya gelen Türk boyundan Osman Bey tarafından kurulduğunu bilmektedir. Üç cihana hükmeden ve yaklaşık 700 yıl boyunca hükümranlık süren bu imparatorluğun temellerinin atılmasında bir Türk kadının etkisinin olduğu ise çok da bilinmemektedir.

Türk tarihinde kadının yeri ve değeri hep saygınlık görmüş, özellikle hanların, hakanların arkasında mutlaka güçlü Türk kadınlarının varlığı yer almıştır.

İslam öncesi Türk dünyasında kadınlarda Kurultaylarda yer almış, alınan kararlarda söz hakkı tanınmıştır. Türk tarihine bakıldığı zaman kadınlarımıza büyük değer verildiği ülke yönetiminde hakanlarla birlikte hareket edildiği görülmektedir.

Hayme Ana’nın hikâyesine gelince;

Hayme Ana, üç kıta yedi iklimde cihanşümul bir Türk devletinin kurucusu olan Ertuğrul Gazi’nin annesi, Osman Gazi’nin babaannesidir. Türk tarihinde çok önemli şahsiyetlerden birisi olan Hayme Ana, dünyada yaşayan bütün Türklerin cefakâr, fedakâr anasıdır ve Türk kadınları için büyük simgedir.

Türkmenistan’ın Horasan bölgesinden yola çıkarak 3500 km lik bir yürüyüşle, önce Ahlat’a sonra Suriye-Halep’e ulaşan Kayı Boyu’nun beyi Gündüzalp’in (Süleyman şah) Fırat nehrini geçerken boğulması üzerine(Mezarı bugün Suriye’de Caber kalesindedir Halen bu mezar günümüzde de Türk askeri tarafından korunmaktadır.) aşiretin başına Hayme Ana geçmiştir. Güçlü kişiliğiyle liderliği eline alarak Kayı boyu üzerinde nüfuz sahibi olan Hayme Ana, uzun bir yolculuktan sonra aşiretini Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubat’ın ikta olarak verdiği Ankara’nın Karacadağ bölgesine, daha sonra Domaniç ve Söğüt’e selametle yerleştirmiştir. Hayme Ana, Kayı Boyu’nun çıktığı bu uzun yolda karşılaştığı savaşlarda cengâverliğiyle yer almıştır. Hayme Ana’nın idaresindeki Kayı Boyu’nun Domaniç’e kadar uzayan yolu, bir cihan devletine uzanmıştır.

Hayme Ana 12 yaşındaki oğlu Ertuğrul Gazi büyütürken, diğer taraftan da Kayı boyu aşiretini sevk ve idare etmekte, bilgeliği ve cesur tavırlarıyla tam bir Türk kadını olduğunu göstermektedir.

Oğlu Ertuğrul’u büyütür ve yetiştirir. Aşiret reisliğini ona devreder. Genç aşiret reisi Ertuğrul, Selçuklular safında savaşlara katılır ve büyük kahramanlıklar gösterir. Ertuğrul’a Beylik unvanı verilir ve Uç Beyi olarak batıya gönderilir. Ertuğrul Gazi liderliğindeki Kayı Aşireti Söğüt’ü kışlık, Domaniç Yaylası’nı yazlık olarak kullanmaya başlar. Hayme Ana torunlarının yetişmesi için çalışmaktadır. Özellikle Osman Gazi’nin bakımı, yetiştirilmesi Hayme Ana’ya kalmıştır.

Ertuğrul Gazi’den sonra Beyliğin başına geçen Osman Bey, 1299 yılında Osmanlı Devletini resmen ilan eder ve yaklaşık 700 yıllık bir imparatorluğun temelleri de böylece atılmış olur.

Oğuzların Kayı boyu liderleri Gündüzalp’le Horasan’dan başlayan kutlu yürüyüşleri, Gündüzalp’in (Süleymanşah) Fırat nehrinde boğularak ölmesi sonucu aşiretin başına Hayme Ana’nın geçmesi sonrasında yaşanan gelişmeler Osmanlının temellerinin atılmasına neden olmuş ve büyük bir “cihan devletinin” oluşmasını sağlamıştır.

Hayme Ana’nın türbesi Kütahya’nın Domaniç ilçesine bağlı Çarşamba köyündedir. Hayme Ana her yıl eylül ayının ilk haftası pazar günü çeşitli törenlerle yâd edilmektedir.

Türk dünyasının güçlü kadını Hayme Anayı bir kez daha yad ile anıyor, millet olarak kadınlarımıza daha çok değer vermemiz, kadınlarımıza dayak, işkence ve adına töre dediğimiz insanlık dışı uygulamalardan vaz geçerek onların her birine toplum liderleri olarak yetiştirmeye gayret göstermeliyiz.

Türk kadını tarihimizde önemli bir yer tutmakta, milletimizin zor günlerinde her türlü mücadelenin içersinde, gerekirse cephede eriyle birlikle omuz omuza mücadele vermektedir.

Türk kadınına ve Türk anasına artık eziyet etmekten, onları eve kapatmaktan ve aşağılamaktan bu toplum vaz geçmeli, üzerinde yaşadığımız topraklara bile “ANADOLU” denmesinin sırrını artık görmeliyiz.

Sonsuzluk (Osman Özeker) 25.07.2011