Hepimiz Wiki'yiz

Wiki denince Julian Assange isminde eski bir bilgisayar korsanının dünyayı aydınlatmak için internete sızdırdığı belgeler gelse de bu kavram aslında çok eski: Normalde araştırmayı seven internet kullanıcıları Wiki kelimesini wikipedia isimli ansiklopediyle bağdaştırırlar. Bu ansiklopedi, insanlara bilgileri orak paylaşım yoluyla çoğaltarak sunan bir yapı içermektedir. Bunun için para almaz, siteye reklam koymaz, tamamen bağışlarla yaşar.

Tarihte ansiklopediler, sanılanın aksine bireyler tarafından yazılan eserlerdir. Bundan 2500 yıl önce Platon’un öğrencileri tarafından yazılarak ortaya çıkan ansiklopediler, 18. Yüzyılda alfabetik bir şekilde bugünkü halini almıştır.

Bugünkü haliyle internet ansiklopedileri 1994 yılında Ward Cunningham tarafından kodlanmaya başlanmıştır. Cunningham o zaman yorumlarla bir önce yazılanın değiştirilmesini mantığını getirdi ve sistemin adını wikiwikiweb koydu. Bugün tüm hayatımızı değiştirmeye meyilli wiki ismi, Honolulu Havaalanındaki Wiki Wiki Shuttle’dan geliyor. Havaalanında bir terminalden diğerine yolcu taşıyan bu ekspres otobüslerin hızı ve işlevi Cunningham’a yeni tarzı için ilham vermiş.

Türkiye’de bu iş, farklı bir bakış açısıyla 1999 yılının ilk aylarında Ekşi Sözlük tarafından başlatıldı. Bilginin kullanıcılar tarafından oluşturulup onanması hizmeti için kısa sürede sözlük yazarları oluştu. Sözlük yazarları farklı bakış açılarıyla siyasetten spora, kadın erkek ilişkilerinden edebiyata kadar uzanan bir alanda internetten Türk kamuoyunu yönlendirdi.

Gelelim Wikileaks’e… Bilginin serbest dolaşımını çağrıştırma amaçlı Wiki ismini, sızıntı (leaks) kelimesiyle bağdaştıran Julian Assange, “bir şekilde” ele geçirdiği dokümanlarla insanları aydınlatmayı amaçladı. Site ilk kurulduğu 2006 yılında, başta özel bir yol izlemedi, ele geçirdiği önemli ancak yaygın medyaya çıkamayan haberleri duyurarak işe koyuldu. Bu algısı ona yeni belgelerin gelmesi yolunu açtı. Irak Savaşı belgeleriyle tüm dünya tarafından bilindi, sonrasında yaygın medyanın kaçamayacağı büyüklüğe geldi.

An itibarıyla Türkiye’de 2 milyona yakın başlığın altına girilmiş 11 milyonun üstünde maddeden oluşan bir Ekşi Sözlüğümüz var. Türkçe Wiki’de 153 bine yakın maddelik bir bilgi dağarcığı var. İngilizce’de ise 3.5 milyon madde bulunuyor. Bunların hepsi, halkı daha iyi bir noktaya yönlendirmek için insanların zaman ve bilgi birikimlerinin üstüne bağışlar konarak hazırlanıyor.

Kötülemeden, ABD ajansı demeden, ülkeyi yıkmaya yönelik dış mihraklar tarafından yaftasını yapıştırmadan bu sistemin desteklenmesi gerekiyor. Bilgi, doğru ya da yanlış, sahip olmamız gereken, babamızın oğlu tarafından söylense dahi sağlamasının yapılması gereken bir şey.

Hepimiz Wiki’yiz…