Holografik fotoğraf üzerine

Holografik fotoğraf çoktan beridir uygulanan bir buluş. İlk holografi 1926’da yaratılmış.

Ancak görsel bir duyu-dil olarak belli sınırları var:

Faz besleme ışını nedeniyle tek renklidir.

3 boyutlu algılanma açısı çok dardır: Birkaç derecelik bir açı.

Oysa şöyle düşünün:

Çektiğimiz tüm fotoğraflar 3 boyutlu ve tam renkli olabilir. Bunun insan figürü ve manzara fotoğrafında yaratacağı değişikliği anlatmak zor. Sonuç, bir fotoğraftan çok, bir ışık heykeli olacaktır.

Elimizdeki teknolojinin bunu becerebilmeye yetmediğini sanmıyorum. Yalnızca, para hırsının zorladığı, benzeri ürünlerin sinek yağını çıkarma isteği var. Gerçi dijital fotoğrafçılık da, basım kartını neredeyse tümden devredışı bıraktı, öyleyse pekala bu da şimdilerde gerçekleşebilir.

Sanatsal açıdan bakınca ise, 3 boyutlu fotoğrafın 2 boyutlu fotoğrafın kurallarına uymayacağı kesin. Örneğin kadraj bu durumda önemini yitirecek. Hoş, stüdyo fotoğraflarında fotoğrafı çekilen nesne, kadrajın önemini epeyi azaltır, özellikle tam büst portrelerde.

Manzara fotoğrafını düşünelim: 3 boyutlu bir fotoğrafa istediğimiz açıdan bakabiliriz. Yani doğru açı bulma sorunu, izleyicinin kendi öznelliğine göre seçeceği bir şey durumuna dönüşür.

Geçmişteki stereo fotoğraflar da, holografik fotoğrafın atası olarak düşünülebilir. Stereo fotoğraflar, birbirine 2 göz kadar yakın 2 mercekle çekilen 2 fotoğrafın, basıldıktan sonra dürbünümsü bir nesneyle 2 farklı görüntünün gözlerde üstüste bindirilmesi ile elde edilen hayali bir 3 boyutluluk taşır. Benzeri bir sonucu, 1970’lerin janjanlı kartpostalları da yapıyordu: Kartpostala bakış açınızı değiştirince, kız size göz kırpıyordu.

Holografik fotoğrafla şimdiki fotoğraf arasındaki fark, fotoğrafla sinema arasındaki fark kadar önemli olacak: Birinde mekanda derinlik boyutu devreye girerken, birinde zaman boyutu devreye giriyor. Holografik sinema ise hepsini birleştirecek.