Hosteslik

Amerikan United Hava Yolları Yönetim Kurulu Başkanını bekliyordu. Üç gündür sabah saatlerinde geliyor, Yönetim Kurulu Başkanı ile yüz yüze görüşme isteğini yineliyordu. Kararlılığı karşısında, sekreterin de bahaneleri tükenmişti. Biraz evvel özenle açıp, bir dosyaya yerleştirdiği postadan gelen mektupları, Yönetim Kurulu Başkanına götürdüğünde, dışarıda kendisi ile görüşme isteğinde olan bu kararlı ve şık hanımdan sözetti. Görüşeceği konuyu açıklamıyor ve bu görüşmenin United Hava Yolları için, önemli bir başlangıç olacağını söylüyordu.

Başkan da konuyu merak etmişti. O günkü programının yoğunluğu, bu görüşmeye izin vermiyordu. Ertesi gün, öğle yemeğinden hemen önce, on beş dakikalık bir zamanı vardı. Sekreter Hanıma, söz konusu kişi ile ancak bu zaman aralığında görüşebileceğini söyledi.

Yarım saat sonra Yönetim Kurulu Başkanı ile görüşebilecekti. Otuz beş yıllık yaşamı geçti gözlerinin önünden. Bir çiftçi ailesinin çocuğu olarak yaşama gözlerini açmıştı. Ortaokul yıllarında; bir çiftçi karısı olarak yaşamına devam etmek istemediğini fark etti. O, insanlara yardım eden, zor durumda kalanlara bir melek gibi yardıma koşan olmalıydı. Hemşirelik Mesleğini seçmesi bundandı. On iki yıllık meslek yaşamı boyunca bu duygularla ve heyecanla çalıştı. Son atandığı hastanedeki görevi, Hemşire Şefliği oldu. Meslektaşlarının çalışma yerlerini belirleme, nöbet listelerini yapma, hafta sonu izinlerini düzenleme sorumluluğu verilmişti. İşini seviyor, takdir edildiği için mutlu oluyordu. Ama, insanlara yardım edebilme duygusu ve yeni heyecanlar yaşama isteği ağır basıyor, yeni görevini bu yüzden tekdüze buluyordu.

2 Ocak 1930 günü, uçakların yetersiz koşulları ve yolculuğun zorlukları karşısında, havayolu ile yolculuk yapanların gereksinimlerini karşılamak için hemşirelerin ilgilenmesinin çok yararlı olacağını, bir mektupla Amerikan United Hava Yolları’na bildirdi. Mektubu göndermesinin üstünden yirmi gün geçmişti ve hala bir yanıt almamıştı. Amerikan United Hava Yolları Yönetim Kurulu Başkanının kapısında, üç gün sabırla beklemesinin nedeni de buydu. Sonunda yüz yüze görüşebilecekti.

Yönetim Kurulu Başkanı, masasının hemen önündeki koltukta oturan ve günün koşullarına göre uçakların yolcu gereksinimlerini karşılamaktan çok uzak, uçak yolculuğunun zor, rahatsızlıklarla dolu olduğunu, yolcuların çeşitli gereksinimleri, en çok da duygusal ilgiye gereksinmeleri bulunduğunu, bunun da bir hemşire tarafından karşılanabileceğini anlatan bu özgüveni çok yüksek genç hanımı takdir duyguları ile izliyordu. Mesleğinde başarılı bir hemşire olmalıydı. Ancak, uçakta bir hemşire bulundurulması düşüncesine aklı yatmamıştı. Yolculuk sırasında bir yolcu sorunu ile karşılaşıldığında, bu işle ilgilenebilecek ve hizmetine sürekli gereksinim duyulmayan, telsizci, makinist gibi personel zaten vardı. Yeni bir personel, yeni gider demekti ve bunu hiç istemiyordu. Düşüncelerini açıkça anlattı. Görüşme bitmişti.

Helen Church yılmadı. United yöneticilerini sıklıkla ziyaret etti. Sonunda onları inandırdı. United Hava Yollarına alındı. Yedi genç hemşire daha seçecek, yolculara nasıl yardımcı olacakları konusunda onları eğitecekti. Aslında izleyecekleri bir yönetmelik yoktu. Görevleri, uçaktaki düzeni sağlamak, sandviç, kahve ve elma servisi yapmak, yolcuların sorularını yanıtlamak ve onların endişelerini gidermekti.

Hostesli ilk uçuş, 15 Mayıs 1930 günü United Hava Yolları’nın üç motorlu bir Boeing 80 A uçağıyla San Francisco – Chicago arasında yapıldı. Saatte 120 mil yapan uçağın on bir yolcusu vardı.

Diğer hostesler de bu hatta çalıştırılmaya başlandı. Genç hemşire-hostesler okul başlığı gibi şapkalar giyiyorlardı. Etekleri, diz kapaklarından on beş santim aşağıdaydı.

United Hava Yolları hosteslerden çok olumlu sonuç alınca, hostes olarak çalıştırılmak üzere yirmi hemşire ile daha anlaştı. Hostesli yolculukların, yolcular tarafından beğenilmesi ve tercih edilir hale gelmesi üzerine, diğer hava yoları da iki yıl içinde uçaklarında hostes çalıştırmaya başladılar.

İşte hosteslik mesleği böylece doğmuş oldu.

Ülkemizde Hosteslik, 1946 yılında satın alınan yirmi bir kişilik DC-3 uçaklarında “Havacı Kadın Kamarot” ismi altında çalıştırılan üç bayan memurla başlar. Kadın Kamarotlara telsiz dersleri de öğretilerek, yolculara hizmetin yanında, uçaklarda telsizci olarak da görev verilmiştir.

1 Ocak 1948 tarihinde Devlet Hava Yolları kadrolarına “Hosteslik” konulmuş ve Devlet Hava Yolları İdaresi Genel Müdürü Osman Baykal’ın uygun görüşü ile, Sivil Hava Meydanları İşletmesi Müdürlüğü’nde memur olarak çalışmakta olan Adile Tuğrul bu kadroya atanarak, Ülkemizin ilk hostesi olmuştur.

1948 yılında dış hatların açılmasıyla 5 hostes daha alınmışsa da, 1950’de hosteslik kaldırılmıştır. Bu görev uçaktaki makinist ve telsizci erkek memurlara devredilmiştir. Hosteslik görevi verilen erkek memurların görevi; paketleri uçakta dağıtmak olmuştur. Bu yıllarda, diğer hava yollarının artan rekabeti ve hosteslerden ötürü gelişen servisleri, THY’nı da yeniden hostes bulundurmaya zorlamış, 1952’de kadın hostes alınmaya başlanmıştır.

Günümüzde hostessiz bir hava yolculuğu düşünülemez bile.

Bu gün, Hostes Kursları çok ilginç olup, çok değişik ve kapsamlı, gerekli bilgileri içerir. Hostesler, bu kurslarda uçuş teorisinden yemek pişirmeye, beklenmedik tehlikeli durumlarda (emergency) yapılacak işlerden zerafet ve güzelleşmeye; uçaktaki servis ve ikramdan, halkla ilişkiler, yolcu psikolojisi, yolcu tiplerine kadar her şeyi en ince detayına kadar teorik ve pratik olarak öğrenirler. Ayrıca kendilerine, tarife, yol, havayolu usül ve hizmetleri de öğretilir. Hostesler, kurs süresince inanılmaz bir tempoyla çalışır ve yorulurlar. Kursları başarıyla bitiren hostesler, yepyeni bir biçim ve çehreye kavuşurlar. Üniformaları içerisinde şıklığın, disiplinin, güzellik ve zerafetin sembolüdürler. Bilgili, kendine güvenen bir psikoloji içinde uçmaya hazırdırlar.

Not; Bu yazı hazırlanırken, Sayın Fikret Arıt’ın THK yayını olan “İstikbal göklerin, gökler bizimdir” kitabında yer alan makalesinden yararlanılmıştır.<ı>

<ı>

<ı>

Unutmayın1: THK Yangın Uçağı alım kampanyası için, tüm operatörlerden yangın yazıp, 3919’a gönderin. Bedeli 6 YTL’dir. Ülkemize katkısı, yemyeşil ormanlar.

Unutmayın2: Bir Cumhuriyet Kurumu olan THK’na üye olun. Rejime ve Cumhuriyet kazanımlarına sahip çıkmanın bir yolu da, rejimin ve Cumhuriyetin kurumlarına sahip çıkmaktır.