Hukuk, sağlık gibidir.

İnsanların bugünkü toplumsal yaşam düzeyine ulaşmaları uzun süreli mücadelelerin ürünüdür. Önceleri küçük aile toplulukları biçiminde yaşayan insanoğlu, doğanın zor koşulları karşısında çaresiz kalmış ve zamanla bir araya gelerek gücünü artırmıştır. Giderek daha da büyüyen topluluklar oluşturarak yaşamını sürdürmeye çalışmıştır.

Ne var ki, bu toplu yaşama biçimi birçok sorunları da beraberinde getirmiştir. İnsanların doğal yapılarında buluna maddi ve manevi farklılıkların bir sonucu olarak, ilişkilerde ve davranışlarda ortaya çıkan uyumsuzluklar birlikte yaşamayı bozan çatışmalara yol açmış ve bu durum üzerine toplumda düzeni sağlayacak birtakım kurallara gereksinim duyulmuştur.

Uzun yıllar boyunca, nelerin yapılabileceği ve yapılması gerektiği, nelerin yapılmasının doğru olmadığı ve yapılamayacağı konusunda toplumda oluşan kurallar içinde hukuk, gelenek (örf ve adet) ile toplumsal grupların ve birlikteliklerin oluşum sürecinde insan etkileşimleriyle hayat bulan değerler, inançlar, kanaatler, normlar, statü ve roller, büyük bir öneme sahiptir. Ahlak ve din kuralları ve görgü kuralları gibi diğer toplumsal düzen kuralları, sadece hukuk dışı ilişkileri düzenlemezler; aynı zamanda hukuksal ilişkileri ve davranışları da etkilerler.

Toplumsal yaşam içinde insan doğumdan ölüme kadar hukukla karşı karşıyadır. Hukuk, tıpkı solunan hava gibi görünmez ve tutulmaz bir biçimde çevremizi kaplar ve önemi, yitirilen sağlık gibi, ancak bir adaletsizliğe uğradığımız veya hakkımız elimizden alındığı zaman daha iyi anlaşılır.

Hukuk, topluma değerler kazandırarak, kökleşmelerini sağlar;

1-Hukuk, toplumda barışı sağlar; Kişiler arasındaki farklılıkların yarattığı tedirginliklerin ve çatışmaların önlenmesi ve bir düzen kurulması gereksinimi, toplumda birtakım kuralların oluşması sonucunu doğurmuştur. Bunlardan ahlak ve hukuk kurallarının, özellikle hukuk kurallarının amacı, toplumun varlığını sürdürebilmesi için çatışan çıkarların uzlaştırılmalarını ve insanların bir arada barış içinde yaşayabilecekleri bir düzenin kurulmasını gerçekleştirmektir.  Anayasada belirtildiği gibi, devletin temel amaç ve görevlerinden biri de kişilerin ve toplumun huzurunu sağlamaktır.

2-Hukuk, toplumda güven sağlar;Bir toplumda yaşayan bireylerin kaba güce ve haksızlıklara karşı korunmaları ancak adalet ilkesini içeren hukuk kurallarının yer aldığı bir toplum düzeni ile mümkündür. Böyle bir düzen yalnız kaba güç kullanılmasını sınırlamak ve haksızlıkları önlemekle kalmaz, aynı zamanda zayıf ve haklı olana devlet gücünden yararlanma olanağı da sağlar.

Bir ülkede doğru insanın en büyük dayanağı, hukuk kurallarının herkes hakkında eşit olarak uygulanacağına ve hukukun kendisini haksızlıklardan koruyarak adaletin yerini bulacağına olan inancı ve güvenidir. İşte bu nedenle “hukuk uygarlık yaşamının dayanağı, toplum içinde güvenliğin garantisidir” denilmiştir.

3-Hukuk, toplumda eşitlik sağlar;İnsanlar arasındaki farklılıklar doğuştan olabileceği gibi, sonradan da ortaya çıkabilir. Kurnaz biri ile saf birinin veya zenginle yoksul arasındaki farklılıklar insanlar arasında ayrıcalıkların doğmasına yol açabilir. İşte hukukun görevi, farklılıkları göz önünde bulundurmadan hukuk kurallarının herkese eşit bir şekilde uygulanmasının sağlamaktır. “Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri nedenlerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Devlet organları ve tüm yöneticiler yaptıkları tüm işlerde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadır.”

Eşitlik gözetilerek getirilen bir kural adalete de uygun düşer. Eşitlik düşüncesi adaletin dayanağı, hukukun özüdür.

“Örnek insanlar adaleti anlar.”Konfüçyüs

“Yasama, yürütme yargı iç içe geçmişse, özgürlükler garantide değilse, anayasa yok demektir. Kuvvet kimdeyse o hâkimdir.”Jean Jacques Rousseau

“Hiç kimse onu bulandırmadığı ve ihlal etmediği sürece Hukuk, teneffüs ettiğimiz hava gibi, görünmez ve tutulmaz bir şekilde etrafımızı kaplar. O, ancak kaybettiğimizi anladığımız zaman değerinin farkına vardığımız sağlık gibi sezilmez bir şeydir.”Leadri

Yoksa hukukun barış, güven ve eşitliğinin önemini sezemedik mi henüz?

Nizamettin Biber