Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

11 Aralık '11

 
Kategori
Çalışma Yaşamı
 

İbraname hakkında hukuki değerlendirmeler

İbraname hakkında hukuki değerlendirmeler
 

                İbraname, mevcut olan alacağı ortadan kaldırmayı sağlayan belgedir. İş Hukukunda ibra kavramı , Yargıtay içtihatlarında da belirtildiği üzere  DAR YORUM  ilkesini benimsenerek  titizlikle değerlendirilmesi gerekmektedir.

                Uygulamada ise işveren,  işten çıkarmayı kafaya koyduğu işçiyi, psikolojik olarak fazla  ürkütmeden ve işçinin bilgisizliğinden de faydalanarak bir takım belgeleri  imzalatarak,  işçi alacaklarını işçiye, ödeme yapmadan kurtulmak  veya eksik ödeyerek karlı çıkmak  ister. Özellikle iş sözleşmesi devam ederken işçiden alınan ibranameler veya boş sayfaya ve matbu olarak  işçiden alınmış miktarsız ibranameler yoğunluktadır.  İşçi, emeği karşılığında yıllarını işyerine vermiş ve bu sayede kazandığı haklarını nedensiz yere işverene bağışlamak istememektedir. İşverenin,  işçiye yapmış olduğu bir takım psikolojik baskı ve stratejik taktiklerle  işveren, işçinin hak etmiş olduğu  yıllarını bir imza ile almaktadır. İşçinin nedensiz yere ibranameye  imza atması, hayatın olağan akışına aykırı durum  teşkil etmektedir. Bu sebeple İş Hukukunda ibrayı  dar yorumlamak ve öncelikle borcun sona erme sebebini ifa olarak değerlendirmek gerekir. Yargıtay’ın kökleşmiş kararlarını aşağıda başlıklar halinde değerlendirmek gerekir.

                Miktar içeren ibranameler; İşçi alacağı tamamen ödenmiş olması durumunda borç ifa ile sona ermektedir. Eğer işçiye, kısmi ödeme yapılmış veya işçinin asgari tutardan tazminatları hesaplanmış ve gerçek ücretten tazminat ve diğer işçi alacakları ödenmemiş ise ibranameye değer verilmemekte ve bu ödemeleri Mahkemeler makbuz hükmünde kabul etmektedir. Bu sebeple tazminatını eksik alan işçiler var ise fark kıdem ve ihbar tazminatı davası açmaya hakları her zaman vardır.

                Düzenleme zamanına göre ibranameler; İş ilişkisi devam ederken düzenlenen ibra sözleşmeleri geçersizdir. İşçi, bu dönemde tamamen işverene bağımlı durumdadır. İşçi, işsiz kalacağım korkusu ile işverenin verdiği  her türlü belgeyi gözü kapalı imzalamaktadır. Doğmamış bir alacağın ibrası söz konusu olmaz.

                Varlığı tartışmalı veya şüpheli alacaklar üzerine alınan ibranameler; Varlığı tartışmasız olan bir borcu sona erdiren ibra, hak kazanmadığı ileri sürülen konu hakkında ibranın varlığı düşünülemez. Savunma ve işverenin diğer kayıtları ile çelişen ibranameler geçersizdir. Örnek verecek olursak işverenin, “işçi istifa etti veya devamsızlıktan işten çıkarıldı” savunmasının yanında ibranameyi de ileri sürmesi , “işçi fazla mesai yapmıyordu ama  fazla mesailer konusunda  ibraname var” savunması tamamen  birbiri ile çelişen durumlardır.  Bu durumda ibraname geçersizdir.

                İhtirazı kayıt içeren ibranameler ; İbra sözleşmelerinde “fazlaya ilişkin haklarım saklıdır” ibaresi yer almakta ise ibra belgesinde  öngörülen miktarlar ve yazılı olmayan alacak kalemleri bakımından işçinin vazgeçme iradesi olmadığını göstermektedir.  Bu sebeple bu ibranamelerin geçerliliği bulunmamaktadır.

                Miktar içermeyen ibranameler; Bu tarz ibranamelerin geçerliliklerini   Mahkemelerin titizlikle incelemesi gerekmektedir. Özellikle işçinin gerçek ibra iradesi olup olmadığı konusunda ayrıntılı olarak değerlendirme yapılmalıdır. Çünkü işçi, hata, hile, tehdit, gabin gibi irade fesadı halleriyle işverenin oyununa gelerek bu ibranameleri imzalamaktadır. İşverenin kayıtları da ayrıca   incelenmeli  işçiye yapılan fesih sonucu bir ödeme varsa bu durumun makbuz sayılması ve  kalan kısmın ödenmesi gerektiğine karar verilmelidir. Genel anlamda miktarsız ibranameler geçerli olmakla birlikte miktar içermeyen ibranamelere Mahkemelerin şüpheyle yaklaşması gerekmektedir. Mahkemenin, işçinin  ortaya koyduğu iddia ve delilleri birlikte değerlendirip ibranamenin geçerli olup olmadığını titizlikle değerlendirmesi  gerekecektir. Açılan her dosya başlı başına değerlendirmeyi gerektiğinden tüm deliller ciddi şekilde yorumlanmalıdır.

                Sonuç olarak işçilere tavsiyemiz şudur. “Bir imzadan ne olacak” deyip işverenin önüne koyduğu tüm belgeleri okumadan veya  okuyup da anlamadan sakın  imzalamayın. Yoksa yıllarınızı verdiğiniz tamamen emeğe dayanan işçilik alacaklarınızı  saniyede  yok edebilirsiniz. Ayrıca haklarınızı öğrenirseniz  iş mağduru kolay kolay  olunmayacağını unutmayınız.  

                Saygılarımı sunuyorum.

 

www.ismagdurlari.org dan irtibat numaralarımıza ulaşabilirsiniz.

suatyurdseven@gmail.com

twitter.com/suatyurdseven

 
Toplam blog
: 80
: 9564
Kayıt tarihi
: 05.07.09
 
 

1978 Lüleburgaz doğumluyum. İlk, orta ve lise eğitimimi Lüleburgaz'da tamamladım. İstanbul Üniver..