İdealizm ve metafizik

İdealizm, maddesel dünyanın inkarı olarak metafiziktir (özdekötel).

İdealizm, yazılım olarak düşünceyi, donanım olarak bedenin üstüne çıkaran anlamıyla metafiziktir.

Metafizik ise, bunlar ve çok daha fazla şeylerdir.

Metafizik, var olan maddi ve manevi, somut ve soyut herşeyin ötesidir. Olmayandır, olamayandır, olabilecektir, olmayabilecektir, en önemlisi bilinmeyendir, kimi zaman da bilinemeyeceği varsayılandır.

Oysa, ikilemsel görünse de idealizm, idealar yoluyla, yani düşünceler yoluyla herşeyin aşılabileceğine inanır.

Aslında demek ki sorun burada aşkınlıkta veya içkinlikte.

Yine ikilimsel görünse de, hem Plato’sal idealizm, hem Aristo’sal metafizik içkindir. Aşkın metafizik Lao Tzu’nunkidir. Onun idealizmi, Plato’nunkini de aşar.

Buraya kadar, M.Ö. 500 veya 2.500 yıl öncesiydi.

Daha da ikilemsel olarak, islam düşünürü İbn-i Arabi, tüm bunları yalnızca bir söylem düzleminde harmanlamıştır, biraz da sentezlemiştir. Böylelikle, bunlar birbiriyle çatışmaz ve birlikte işler kılınmıştır.

Buraya kadar, M.S. 1000 veya 1.000 yıl öncesiydi.

2000’li yıllardayız. Demek ki bunlardan çok ötelerdeyiz.