İhracat destekleri hakkında

2004 yılından beri Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) tarafından İhracat yapan firmalarımıza yönelik “Turquality ve Marka Destek” adı altında oldukça başarılı bir teşvik programı uygulanmaktadır. Kapsamına bakıldığında, ihracat gerçekleştiren firmaların, tüm ihracat giderlerinin (aklınıza gelen hemen hemen tüm ihracat harcamaları)   %50’ si DTM tarafından geri ödeniyor. Bu oldukça büyük bir orandır.üst limit olmaksızın

 Örneğin:  Önümüzdeki 5 yıllık ihracat giderlerinizi 20.000.000 €. olarak belirlediniz. Turquality belgesi almaya hak kazandığınızda 10.000.000€’luk kısmı DTM tarafından koşulsuz şartsız geri ödeniyor. (Harcama belgelerinizi beyan etmeniz yeterli)

Fakat anlayamadığımız bir gerçek var. Devletin ihracat firmalarına bu kadar cömert olmasına karşı, firmaların çoğu bu destekten faydalanmıyor. Araştırmalar Turquality belgesi almış firmaların ihracat cirolarını ciddi anlamda katlamış olduğunu gösteriyor. Nedenlerine gelince;

1. Öncelikle yapılan tüm harcamaların %50’ sinin şirket kasasına geri girmiş olması,

2. Yurtdışında yapılacak olan, sektörel fuarlara katılımlarda sınırsız harcama ve destek,

3. Her türlü showroom, defile, açılış vb. organizasyonlarda sınırsız harcama ve destek,

4. Sponsorluklarda sınırsız harcama ve destek,

5. Yurtdışında yapılacak tüm Pazarlama faaliyetleri (Pazar araştırması, Marka araştırması, Rakip analizleri, Müşteri memnuniyet anketleri, Müşteri ziyaretleri, Toplantılar vb.) konularında sınırsız harcama ve destek,

6. Tüm yabancı medyada yayınlanan yazılı ve görsel, haber, reklam, tanıtım vb. projelerde sınırsız harcama ve destek,

7. Yurtdışına yapılacak her türlü yatırımlarda (Fabrika, Depo, Mağaza, Bayilik, Franchising, Dağıtım vb. yatırımlar) sınırsız harcama ve destek,

1. Kendi açacağı mağaza için, mağaza başına konsept yaratımı, teknik detay uygulama planları, proje uygulama dahil mimari çalışmaları, dekorasyon, demirbaş giderleri vb. konularda sınırsız harcama ve destek,
2. İhracat için alınan tüm danışmanlık (pazarlama, marka, üretim, ar-ge, tasarım, hukuki vb.) ve eğitim giderlerinde sınırsız harcama ve destek,

10. Yurtdışı ile ilgili tüm avukatlık, vergi, harçlar vb. konularda sınırsız harcama ve destek,

11. Patent, Faydalı Model, Endüstriyel Tasarım ve Marka Tescil konularında sınırsız harcama ve destek,

12. Kalite Belgeleri ile İnsan Can, Mal Emniyeti ve Güvenliğini Gösterir İşaretlere ilişkin konularda sınırsız harcama ve destek,

Daha birçok konuda yapılacak harcamaların %50’ si tekrar geri dönüyor.

Ayrıca;

1. Turquality belgesi almak için yapılacak çalışmalarla, firma kurumsal kimliğe bürünüyor,

2. Ciddi anlamda Bütçe Planlamasının (Maalesef çoğu firma bütçe planlaması yapmıyor veya yaptığını sanıyor) nasıl yapılacağı öğretiliyor ve uygulanıyor. Bu sayede geleceği önceden net bir şekilde görmek, riskleri analiz etmek ve uğranacak zararların önüne geçmek mümkün oluyor,

3. Ciddi anlamda Stratejik Planlama yapılması, Swot analizi çıkartılması ve firmaya uygun profesyonel bir Organizasyon şeması düzenlenmesi sağlanıyor,

4. Pazarlama - Satış departmanları reorganize ediliyor, Pazarlama ve satış teknikleri öğretiliyor, CRM eğitimleri verilerek, eldeki müşterilerin kalıcı olması ve portföy’e yeni müşteriler eklenmesi sağlanıyor,

5. Profesyonel bir İnsan Kaynakları sistemi kuruluyor. Tüm görev tanımları yapılarak yetkinlikler belirleniyor. Kariyer planlama ve performans değerlendirme sistemine geçiş yapılıyor. Bu sayede, tüm çalışanların performansları ölçülerek gerçek bir değerlendirme yapılması sağlanıyor,

6. Firma içi raporlama sistemi oluşturuluyor. Kimin, kime, hangi periyodda, hangi raporları göndereceği tespit edilerek, şirket içi tam bir bilgi akışı ve takip sağlanıyor,

7. Toplantı kültürü konusunda eğitim verilerek, şirket içi ve dışı yapılan (daha doğrusu yapıldığı zannedilen) toplantılarda boşa harcanacak zaman ve maliyetin önüne geçilmiş oluyor. Ayrıca tüm toplantıların tutanaklara geçmesi, tespit edilen sorunlara kalıcı çözümler üretilmesi ve alınan kararların uygulanıp uygulanmadığının denetlenmesi sağlanıyor,

8. Tüm departmanların kendi aralarında iletişim kurması sağlanarak, kurum içi yaşanan iletişim probleminin ortadan kaldırılması sağlanıyor,

ve bunun gibi daha bir sürü sıkıntılı konularda firmanın önünü açarak, her konuda geleceğe daha bir güvenle bakılmasını sağlıyor.

Bunca olumlu yönleri olmasına rağmen, firmaların Turquality konusunda hala bilinçli bir şekilde hareket etmiyor olması şaşırtıcı.

Devlet daha ne yapabilir ki?

Son yıllarda, devlet tarafından sağlanan en çarpıcı ve en etkileyici destek programıdır Turquality.

Ben sizlere yardımcı olmak açısından TURQUALITY® Projesi hakkında aşağıdaki detayları veriyorum.

TURQUALITY®

TURQUALITY® Projesi, Devlet Bakanımız Sn. Kürşad Tüzmen’in müsteşarlığı döneminde, devletin Türk markalarına destek vermesi gerekliliği fikrinden hareketle ortaya çıktı.

Sn. Kürşad Tüzmen, TURQUALITY® logosunu bizzat kendi tasarlamıştır.

Projenin hukuki alt yapısını oluşturulmak üzere, 28 Ağustos 2003 tarihinde Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu’nun 2003/3 sayılı “Türk Ürünlerinin Yurt Dışında Markalaşması ve Türk Malı İmajının Oluşturulmasına ilişkin Tebliğ’i yürürlüğe girdi.

Projeyle ilgili teknik çalışmaları yapmak üzere TURQUALITY® Çalışma Grubu ve TURQUALITY® Sekretaryası kuruldu. Çalışma Grubu tarafından projeyle ilgili olarak izlenecek strateji belirlendi. Çalışma Grubu T.C. Ekonomi Bakanlığı, TİM ve İhracatçı Birlikleri ile özel sektör temsilcilerinden oluşmaktadır. TURQUALITY® Sekretaryasında ise bir proje müdürü ile iki adet idari ve iki adet teknik personel istihdam edilmektedir.

Proje 2004 yılında tekstil ve hazır giyim sektöründen 15 firmayı kapsamında bulunduran bir pilot proje olarak hayata geçti. 23 Kasım 2004 tarihinde Lütfü Kırdar Kongre Merkezi’nde bir tanıtım toplantısı gerçekleştirildi ve bu 15 firmaya sertifikaları törenle verildi.

TURQUALITY® , Dünyanın devlet destekli ilk ve tek markalaşma programıdır. Günümüzde gittikçe ağırlaşan rekabet koşulları ve değişen tüketim kalıpları uluslararası arenada yer almak isteyen şirketleri daha fazla katma değer ve daha fazla pazar payı anlamına gelen güçlü markalar yaratmaya teşvik ediyor.

 Tekstil ve hazır giyim, otomotiv, elektronik, gıda gibi rekabetçi sektörlerimiz açısından ihracatta markalaşmanın önemi gün geçtikçe daha da artmaktadır. TURQUALITY® ülkemizin rekabet avantajını elinde bulundurduğu ve markalaşma potansiyeli olan ürün gruplarına sahip firmaların, üretimlerinden pazarlamalarına, satışlarından satış sonrası hizmetlere kadar bütün süreçleri kapsayacak şekilde yönetsel bilgi birikimi, kurumsallaşma ve gelişimlerini sağlamak suretiyle uluslararası pazarlarda kendi markalarıyla global bir oyuncu olabilmeleri amacıyla oluşturulmuş destek platformudur.

Vizyonunu "10 yılda 10 dünya markası yaratmak" olarak belirleyen TURQUALITY® buna ulaşmak için marka yaratma potansiyeli olan firmaları belirleyerek oluşturulan destek platformu çerçevesinde desteklemeyi hedefliyor.

PROGRAMIN AMACI:

TURQUALITY® Programı kapsamında iki amaç ön plana çıkmaktadır:

 •Olumlu Türk malı imajı oluşturulması ile markalaşma potansiyeli bulunan ve farklı sektörlerde üretilen ürünlerimizin yurtdışı hedef pazarlarda tanıtım ve tutundurulması için bir dizi faaliyetin gerçekleştirilmesi.

•Ülkemizin rekabet avantajını elinde bulundurduğu, markalaşma potansiyeli olan ürün gruplarının üretiminden pazarlamasına, satışından satış sonrası hizmetlere kadar bütün süreçleri kapsayan bir akreditasyon sistemi haline getirilebilmesi.

PROGRAMIN YAPISI:

TURQUALITY® Programı, firmaların başarısını desteklemek için bir grup eğitim, danışmanlık ve rehberlik (coaching) sürecinden geçirmeyi; olimpiyat takımı benzetmesinden yola çıkarak, aralarından potansiyel şampiyonları belirlemek üzere bir grup atlet yetiştirmeyi misyon edinmiştir.

Firma Ön İnceleme Çalışması ve Kapsama Alınma:

Olimpiyat takımı örneğinden devam etmek gerekirse, öncelikle aday sporcular arasından olimpiyat takımını oluşturmak gerekmektedir. Bu aşamada Deloitte Danışmanlık ile TURQUALITY® Sekreteryası’nın beraber yürüttüğü Firma Ön İnceleme Çalışması yer almaktadır. Başvuru yapan firmada gerçekleştirilen 2 günlük bir çalışma ile firma aşağıdaki alanlarda incelenmektedir:

•Stratejik Planlama ve Kurumsal Performans Yönetimi:

Firmaların oluşturdukları vizyon ve misyon doğrultusunda stratejik hedeflerini belirleyebilmeleri için pazar, rekabet, müşteri, kanal, ürün analizi gibi çalışmalar yapmaları gerekmektedir. Bu kapsamda firmaların oluşturacakları uzun vadeli stratejik planlar, buna bağlı olarak geliştirilecek iş planlarıyla desteklenmeli ve bütçe ile entegre edilmelidir. Stratejik planlama çerçevesinde yapılan tüm aktivitelerin belirli dönemlerde ölçülerek kurum performansının yönetilmesi önem taşımaktadır.

 •Marka Yönetimi:

Firmaların markaları için uzun vadeli marka stratejilerini belirlemeleri, markalarını hedefledikleri pazarlarda doğru konumlandırmaları, belirledikleri stratejiler doğrultusunda marka planlarını geliştirmeleri ve plan dâhilinde uygulamaya geçirmeleri gerekmektedir. Firmaların marka stratejilerini geliştirebilmeleri ve marka hedeflerini belirleyebilmeleri için vizyonu geniş bir yönetime ve marka konusunda uzman bir kadroya sahip olmaları, marka konumlamasının geçerliliğini hedeflenen pazarlarda düzenli olarak takip etmeleri ve elde edilen sonuçları hedeflerle karşılaştırarak aksiyonlar almaları markanın etkin yönetilmesi için önem taşımaktadır.

•Marka Performansı:

Firma markasının aktif olarak pazarlandığı yurt dışı pazarlar, markanın bu pazarlarda elde ettiği pazar payları, markanın geçmiş 10 yıllık süre içinde yurt içinde ve yurt dışında göstermiş olduğu performans, markanın hedeflenen pazarlarda konumlandırılması, markanın yüksek coğrafi yaygınlık düzeyine sahip olması markalaşma sürecinde önem taşımaktadır. Marka performansının yanı sıra, markanın ilgili Firma tarafından sahiplenilmesi, Firmanın üst düzey yönetiminin vizyonu ve girişimciliği markanın global pazarlara taşınabilmesi ve başarılı olabilmesi için esastır.

•Tedarik Zinciri Yönetimi:

Firmaların global platformda rekabet edebilmeleri için pazara doğru ürünü, doğru zamanda, iyi kalitede, doğru fiyatta sağlamaları gerekmektedir. Tüm bunların gerçekleşmesi için müşteri talebinden satın almaya, üretimden dağıtıma kadar uzanan zincirin, malzeme ve bilgi akışının ve kaynaklarının etkin bir şekilde planlanması ve yönetilmesi gerekmektedir. Firmaların operasyonel mükemmelliği hedeflemeleri ve bu hedef doğrultusunda operasyonlarını sürekli iyileştirmeleri, pazar taleplerini esnek bir yapıda ve istenen zamanda karşılayabilmeleri, maliyetleri kontrol edebilmeleri, verimliliği artırıcı inisiyatifler almaları global anlamda markalaşma sürecinde firmalara destek olacak ve markalaşma sürecini tetikleyecek önemli etkenlerdendir.

•Pazarlama, Müşteri ve Ticaret Yönetimi:

Firmaların uzun vadeli stratejik planlarında belirlemiş oldukları stratejik hedeflere ulaşmak için yerine getirmeleri gereken pazarlama faaliyetlerinin uygulanması ve etkin yönetilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda firmaların pazardaki güçlü ve zayıf yönlerini araştırmak, hedeflenen pazarların dinamiklerini analiz etmek ve anlamak, müşterileri tanımak ve onların yaşam tarzlarını anlamak, rakipleri takip etmek, gibi çalışmalarda bulunmak pazarlama faaliyetlerinin etkin bir şekilde yürütülmesi için önem taşımaktadır. Pazarlama faaliyetleri marka stratejisi ve konumlandırılması ile paralel olarak yürütülmeli, yerel farklılıklar analiz edilerek etkili bir pazarlama zekası ile hedef-odaklı faaliyetler geliştirilmelidir. Global büyüme sürecinde, pazarlama ile birlikte satış etkinliğinin de hedeflenen pazarlarda artırılması, satış gücünün kuvvetlendirilmesi ve satış organizasyonunun etkin bir biçimde yapılandırılması ve yönetilmesi gerekmektedir.

•Ürün Tasarım/Araştırma ve Geliştirme:

Global arenada rekabet edebilmek için firmaların ürün stratejisi geliştirmesi, birimler arasında işbirliği ve koordinasyon sağlaması, teknolojiyi etkin olarak kullanılması gerekmektedir. Firmaların ürün tasarım/araştırma ve geliştirme faaliyetlerine gereken kaynağı ayırmaları ve bu konuda yatırım yapmaları, inovasyona yönelik ürünler geliştirmeleri, geliştirdiği ürünler ile ürününü diğer ürünlerden farklılaştırabilmesi markalaşma sürecinde etkili olan en önemli unsurlardan biridir.

•Finansal Performans:

Firmaların markalarını global arenaya taşıyabilmeleri, geleceğe dönük yatırımlarını gerçekleştirebilmeleri, markalarını uluslararası pazarda konumlandırabilmeleri, marka, pazarlama ve tanıtım faaliyetleri gerçekleştirebilmeleri, operasyonlarını sürdürebilmeleri için finansal performanslarının güçlü olması gerekmektedir. Bu kapsamda firmaların aktiflerini ve borçlarını etkin bir şekilde yönetmeleri ve kaynak planlaması yapmaları beklenmektedir.

 •İnsan Kaynakları Yönetimi:

Firmaların belirledikleri stratejileri ve süreçleri doğrultusunda, operasyonlarını destekleyecek organizasyonu oluşturması, sahip olduğu insan kaynağını etkin bir şekilde yönetmesi, elde tutması, çalışanların performansını ve verimliliğini artıracak aksiyonlar alması ve mevcut insan kaynağını yetiştirmesi sürdürülebilir büyüme açısından büyük önem taşımaktadır.

•Kurumsal Yönetim:

Kurumsal Yönetim firma yönetiminde, pay ve menfaat sahipleri ile ilişkilerde, şeffaflık ve sorumluluk yaklaşımıyla firma faaliyetlerinde etkinlik ve verimlilik, yasal düzenlemelere uygunluk, pay ve menfaat sahiplerinin hak ve çıkarlarının korunması için güvence sağlayarak firmanın sürekliliğini hedeflemektedir. Firmalarda strateji ve operasyonları destekleyecek gerekli mekanizmaların işletilmesi, firmaların profesyonel ve kurumsal bir yapıda yönetilmesi, organizasyon yapısının işlevselliği, politika, süreç ve prosedürlerinin dokümante edilerek iletişimin etkin akışının sağlanması global platformda çalışabilmek ve rekabet edebilmek için önem taşımaktadır.

 •Bilgi Sistemleri Yönetimi:

Firmaların stratejileri doğrultusunda belirledikleri süreçleri destekleyecek, operasyonların daha verimli ve etkin olarak yönetilmesini ve kontrol edilmesini sağlayacak bilgi sistemleri altyapısının oluşturulması kısa ve uzun vadede büyümenin önemli tetikleyicilerindendir. Firmanın her bölümde gösterdiği performans, aynı alanda dünyadaki en iyi uygulamalarla kıyaslanmakta (benchmark) ve dolayısıyla firmanın dünya ölçeğinde nerede durduğu tespit edilmektedir. Bu çalışma sonucunda belirli bir noktanın üzerinde olduğu belirlenen firmalar TURQUALITY® Programı kapsamına alınmaktadır.

TURQUALITY®’ye Giren Büyüyor

Gelelim, daha önce TURQUALITY®  ve mar­ka destek projesi kapsamına giren firma markaların şimdiye kadar aldığı yola... Kopaş Kozmetik, bu yılın başında "Alix Avien" ve "Dalin" markalarıyla TURQUALITY®  projesine dahil oldu. Şirket, epey bir süredir zaten Romanya pazarında üretim ve pazarlama alanında ciddi faaliyetler yü­rütüyordu. Romanya ve Ukrayna dahil bölge pazarında yeni hedefleri var. Kopaş Kozmetik Genel Müdürü Yiğit Kaya, Ro­manya’da bu yıl içinde hedeflenen nokta­ya ulaştıklarını söylüyor.

Kopaş Kozmetik, bu arada Suudi Ara­bistan pazarına da başarılı bir giriş yapmış. Arap Yarımadası’nda marka bilinirliği için büyük bir kampanya yapılmış. Kaya, bunu da TURQUALITY®  desteğiyle yaptıklarını, vurguluyor.

Efes Bira Grubu Pazarlama ve Satış Geliştirme Direktörü Yüksel Gökbulut da, dünyanın ilk ve tek devlet destekli markalaşma programı TURQUALITY®’yi, Türkiye’nin marka yaratma becerisini gelişti­recek önemli bir proje olarak görüyor. TURQUALITY® destek programına girdikten sonra Efes Pilsen’in organizasyonunda ba­zı değişiklikler yaptıklarını belirten Gök­bulut, "Örneğin, ihracat bölümünü ’Strateji, Satış ve Pazar Geliştirme Direktörlüğü’ olarak yeniden yapılandırdık. Böylece ih­racat faaliyetlerini stratejik pazarlar ve uluslararası marka geliştirme misyonları üzerinde birleştirmiş olduk" diyor.

İpekyol Giyim Genel Müdürü Serdar Senemoğlu, kendileri de dahil TURQUALITY® programına dahil olan şirketler için inanıl­maz bir perspektif açıldığına inanıyor. Ar­dından da şu örnekleri veriyor: "Öncelik­le adeta bir yeniden yapılanma yaşıyorsu­nuz. Satış yaklaşımlarınız tepeden tırnağa değişiyor. TURQUALITY® programının içerdiği maddi, eğitsel ve yönetsel desteklerle, normalde hiç planda olmayan oranda bir uluslararası yayı1ırna kavuşuyorsunuz. Ör­neğin program iki katına kadar bir oranda destekleniyor ama bu uygulamada en az üçe katlanıyor. Biz, İpekyol olarak halen iki ülkede olan operasyonlarınızı büyük bir hızla genişletiyoruz. Maddi desteklerin yanında programın yatırımcıya verdiği motivasyon, güven ve moral de işi ayrı bir boyuta taşıyor."

Serdar Senemoğlu, TURQUALITY®’yi İpek­yol’un uluslararası gelişim ve yayılma hedefleri için tam temele oturttuklarını vur­guluyor: "Programı şirketlerimizde bir kaldıraç etkisiyle kullanmayı hedefliyoruz. Vermiş olduğumuz hedeflerin onayı 2007’nin başında geldi. O tarihten bugüne ilerlememiz programa tam paralel gerçek­leşiyor."

Firmaların İhracatı Artıyor

Eroğlu Tekstil ve Colin’s’in TURQUALITY® Proje Koordinatörü Abdurrahman Baş da TURQUALITY® programının yurtdışına yayıl­ma desteğine vurgu yapıyor. Baş, "Kapsa­ma girdikten sonra Amerika, Slovakya, Çek Cumhuriyeti ve Rusya Federasyo­nu’nda muhtelif kira, showroom kira ve reklam desteklerinden; Rusya Federasyo­nu, Slovakya, Avusturya, Romanya ve Gürcistan’da da franchise desteğinden ya­rarlandık" diyor. Colin’s, TURQUALITY® kap­samına girdikten sonra ihracatta yüzde 10 artış sağlamış. Markanın Slovakya’da 7 mağazası, 1 deposu, 1 ofis ve 1 showro­om’u; Çek Cumhuriyeti’nde 2 mağazası ve 1 ofisi; Rusya’da 1 deposu; Ukrayna’da da 2 mağazası, 1 deposu ve 1 ofisi açılmış. Colin’s için 31 de franchise verilmiş.

Eroğlu Tekstil; Rusya, Ukrayna, Avru­pa Birliği, eski Doğu Bloku, Afrika ve Ortadoğu ülkelerini hedef pazarlar olarak belirlemiş durumda. Grup; Rusya, Ukrayna ve Almanya’da 20 mağaza, 30 franchi­se, 2 ofis, 1 depo yatırımı planlıyor. Bu yılsonuna kadar yurtdışında 30 mağaza, 50 franchise açılması ve çeşitli reklam faali­yetleri yapılması hedefleniyor. Zorlu Dış Ticaret TURQUALITY® Projesi Sorumlusu Alev Dilek Aydın, "Taç" markasının, TURQUALITY® destek programına girdikten sonra hem hedef pazarlara genişleme hem de pazarlama ve reklam açısından daha aktif bir konuma geldiğini söylüyor. Bu yılın ba­şından itibaren çok mesafe kat ettiklerini vurgulayan Aydın, "Mevcut pazarlarınıza ek olarak başta Çin olmak üzere 3-4 yeni hedef pazarda daha faaliyette bulunmaya hazırlanıyoruz" diyor. Zorlu Grubu, yurtdışında yine franchise ağırlıklı yeni mağaza açmaya devam edecek.

Namık Kemal SEZEN

kemalsezen@outlook.com