İki : Türklerin siyasi kuruluşları, Türklerin ilk yaşadıkları topraklar, Türkler hangi ırka mensuptu

TÜRKLERİN ADLARINI İLK KEZ BİR SİYASİ KURULUŞA VERMELERİ...

Bu adlandırmanın, M.Ö. 4. veya 3. yüzyılda Hun Konfederasyonu ile olduğu sanılmaktadır(1). Türk sözcüğünü bir Türk devletinin resmi adı olarak kullanan ilk siyasi kuruluş ise Göktürk İmparatorluğu'dur(2).

Bazı Türk topluluklarının tarih boyunca, Göktürk devleti dışında Türk adını kullanmayışlarından, bunların Türk olmadığı anlamı çıkarılması doğru değildir. "Tarihte, 'türk' denen tek bir kavim değil; birden fazla akraba kavim olduğu ve üstelik bunların kendilerini farklı adlarla bildikleri..." (3) yapılan araştırmalardan anlaşılmaktadır.

Kamuran Gürün, yaptığı bir incelemede, 10. yüzyıla kadar 144 Türk boyunun tespit edildiğini, bugün ise dünyada mevcut Türk topluluklarının sayısının 971 olduğunu belirtmiştir(4).

İLK TÜRKLER, GÖÇLERDEN ÖNCE HANGİ TOPRAKLARDA YAŞIYORLARDI?

Bu konu tarihçiler tarafından sürekli tartışılmıştır. Türklerin daha ilk zamanlardan beri, geniş bir coğrafyaya yayılmış olmaları ve kültürlerini uzaklara götürmeleri nedeni ile belirli ve dar bir bölgenin belirlenmesi oldukça zordur. Fakat, "Türklerin ana yurdunun Orta Asya olduğu konusunda görüş ayrılığı yoktur. Ayrılık, Orta Asya'nın hudutlarındadır" (5)

İbrahim Kafesoğlu, Türklerin irili ufaklı siyasi kuruluşlar halinde yaşadıkları bölgelerin Kuzey Çin'den başlayarak bütün Orta Asya'yı, İran'ı ve Anadolu'yu içine alacak şekilde; Avrupa'da Tuna nehri dirseğine kadar uzandığını ve 9. ve 10. yüzyılda Volga'dan Avrupa'ya kadar olan sahaya "Turkhia = Türkiye" dendiğini belirtir(6).

M. Kemal Atatürk de, "Türk ulusunu, yalnız bir bölgede, iklimi aynı dar bir sahada meydana gelmiş sanmak doğru değildir"(7)  diyerek Türklerin geniş bir coğrafyaya yayılmış olarak yaşadıkları görüşünü paylaşır.

TÜRKLER HANGİ IRKA MENSUPTUR?

Bu konuda, en az "İlk Türklerin göçlerden önce nerede yaşadıkları" kadar tartışmalı bir konudur. Gerek Çin yıllıklarında gerek Batı kaynaklarında Türkler, daha çok Moğol tipinde tasvir edilmişlerdir. Türklerin, tarihleri boyunca en sıkı temasları, yakın komşuları olan Moğollarla olmuştur. Kalabalık Moğol kitleleri Türk idaresine alınmış ve on binlerce Moğol, Türklerle birlikte uzun göçlere katılmışlardır. Temaslar sonucu bazı kültür karışımları olmuştur; ama Asya'daki kazılardan elde edilen antropolojik bulguların incelenmesi sonucunda, Türkler ile Moğollar arasında ne dil bakımından ne de etnoloji yönünden bir ilgi bulunmadığı ortaya konulmuştur.... Son yarım yüzyıl içinde yapılan antropolojik araştırmalar ise, Türklerin "beyaz ırk" a mensup olduklarını göstermiştir(8).

Not : Arkadaşlarımın, bu "ırk" konusu hakkında daha kapsamlı bilgi edinmeleri için, 8 Aralık 2013 tarihli ve "bilim" kategorisinde yazdığım,  --"ırklar" yoktur; "kültürler" vardır -- adlı bloğuma bir göz atmalarını öneririm.

Gelecek bloğumda, "değişik adlardaki Türk topluluklarının birer ulus olup olmadıkları" tartışmalarını konu edeceğim...

cdenizken

 -------------------------  :

(1) ve (3) Halil Berktay, "İktisat Tarihi" , Türkiye Tarihi-1, İstanbul : 1989, s.69 

(2) ve (5) Melek Tekin, Türk Tarihi Ansiklopedisi, İstanbul: Milliyet yayınları, 1991, ss.5-6

(4) Tekin,A.g.y. ss. 26-52

(6) İbrahim Kafesoğlu, Türk Milli Kültürü, Ankara: 1977, ss. 27,37

(7) Afet İnan, Medeni Bilgiler ve M.K. Atatürk'ün El Yazıları, ss.354-357

(8) Tekin, s.6 ve Kafesoğlu, s.28