İle

BAĞLAÇ /  İLGEÇ


Bağlaç ve ilgeç olarak kullanılan ile ayrı yazıldığında değişikliğe uğramaz.

. Araba ile Ankara’ya gittim.
....
. Radyo ile yapılan yayınlar etkili mi?
....
. Uçakla gelmiş.
... (ile)
. Parayla aldım.
.... (ile)
 . Dinlenceye benimle çıkar mısın?
.... (ile)
Yukarıdaki örneklerde ile sözcüklerin ya da kavramların arasında ilgi kuruyor. İlgeci tümceden çıkardığımızda sözcükler arasındaki anlam ilgisinin bozulduğunu görürüz. Yani sözcükler arasında anlam ilgisini kuran sözcük ilgeçtir.

. Ali ile Orhan dün akşam sizi aradı.
....
. Kirazla vişne yaz mevsiminde çıkar.
... (ile)
. Kitaplarıyla çantasını okulda bırakmış.
.... (ile)
. Çalışanla çalışmayan bir olur mu?
... (ile)
. Yedi ile sekizinin toplamı on beştir.
.....
Yukarıda sıralanan örneklerde “ile” görevdeş sözcükleri birbirine bağlama görevi görüyor; bu nedenle bağlaç olarak adlandırılır. Örnek tümcelerin üçüncüsünde nesne, diğerlerinde özne göreviyle kullanılan sözcükleri bağlıyor.

İle sözcüğü bitişik yazıldığında büyük ünlü uyumuna uyar.
Ünsüzle biten sözcüğe ulanan “ile” nin “i” ünlüsü düşer, “e” ünlüsü de büyük ünlü uyumuna uyarak “a” olur.

(çalış-an-la) : çalış-an ile

Ünlüyle biten sözcüklere ulanan “ ile” sözcüğü “i” ünlüsü “y” koruyucu ünsüzüne dönüşür.

(... kitap-lar-ı-yla) : kitap-lar-ı ile