İlk trafik lambası

Otomobillerin ortaya çıkmasından çok önce Londra'da kullanılmış.
 (1868)

Trafik ışıkları - İlk önce demiryollarında kullanılmış.

ABD’de Cleveland’da bir otomobil sahibi olan Garrett Morgan ilk elektrikli otomatik trafik lambasını yapmış.

Trafik insanın sinir sisteminin mahvediyor. Hele İstanbul trafiğindeyseniz! Yandınız demektir. Eskiden Pazar günleri diğer günlere göre daha iyiydi, şimdi de iyi ama eski tadı tuzu yok. Trafik bayağı bir sorun İstanbul’da…

Trafik ışıklarında beklerken aklıma geldi:

“Bu ışıklar olmasıydı ne yapardık?”

Eski resimlerde ve eski filmlerde, dört yol ağzında; yuvarlak bir şeyin üstünde trafik polisi resimleri vardır hepimiz görmüşüzdür. Çok zordur işleri, düdükleri ellerinde bazılarına geç bazılarına dur derken helak oluyorlar. Üstüne üstlükte trafikte su gibi akmıyor…

Gerçi bazı yerlerde hala trafik polisleri var.

Trafik ışıkları olmasa helede İstanbul’da olmasa ne olur düşünmek bile istemiyorum...

Kalınır herhalde. Orada öylece durulur sanıyorum arabalardan inilir ve yürüyerek bir yerlere gidilmeye çalışılır.

Trafik ışıklarının ilk Londra’da kullanıldığını okudum.

Atların ve at arabalarının kullanıldığı dönemlerde Londra’da trafik ışıklarını kullanmaya başlamışlar. Düşünüyorum, dar sokaklar, atlar ve arabalar, doğru büyük bir keşmekeşlik olur.

1868 tarihinde kullanılmaya başlanmış. Tabi elektrik olmadığı için gazla yanıyormuş. Şimdi bir çoğunuz hatırlayacaksınız, eski İngiliz filmlerinde bu gaz lambaları olurdu, hatta onları yakanları bile görmüşüzdür.

Bu lambalar eksen etrafında dönüyormuş, kırmızı ve yeşil lambalarmış. Kullanımından bir yıl sonra kötü bir şey olmuş. Bu lambalar patlamış ve oradakileri yaralamış. Bunun üzerine bu uygalama kaldırılmış.

Burada sizlere bir ara notu olarak bu lambaların neden veya ne sebeple kırmızı ve yeşil ışık kullandıklarını yazmalıyım. Güzel bir hikâyesi var.

-İlk önce demiryollarında kullanılmış,

-Demiryollarının trenleri kontrol için uyguladığı sinyaller örnek alınmış.

-1830 yıllarında yani demiryollarının ilk faaliyete geçtiği dönemlerde; ikaz ışığının rengi yeşil miş.

-Geç ışığının rengi beyazmış.

- Bir süre sonra beyaz ışığı problem yaratmaya başlamış.

-Diğer sokak lambaları ile beyaz ışık karışıyormuş,

-Tabi bunun ve buna benzer olaylar kazaların olmasına sebep oluyormuş.

-Kırmızı rengi ‘dur’ sinyali,

- Yeşil geç sinyali,

-Sarı ikaz sinyali olarak kullanılmaya başlanmış.

Gelelim yine trafik ışıklarına…

At arabalarını yerini normal arabalara bırakınca işlerde karışmaya başlamış.

Çeşitli uygulamalar gündeme gelmeye başlamış. Bir çok büyük şehir kendilerine özgü uygulamalar yapmışlar ama çok da başarılı olunamamış. Bunun üzerine Demiryollarından esinlenmişler ya da örnek almışlar demek daha doğru olur.

Yine bir sorun varmış.

-Demiryollarında birbirine paralel iki hat,

-İki yolun kesiştiği kavşaklarda işe yaramıyormuş.

ABD’de Cleveland’da bir otomobil sahibi olan Garrett Morgan ilk elektrikli otomatik trafik lambasını yapmış.

- 914'de ilk denemelerine başlamış,

-1923'de de patentini almış.

-1963'de ölümünden az önce patentini 40 bin dolara General Electric firmasına satmış.

-Morgan'ın lambaları demiryollarına benzer şekilde bir 'T' üzerinde kırmızı ve yeşil iki lambadan ibaretmiş.

-Bir süre sonra ikaz anlamında sarı lamba da ilave edilmiş.

-Uygulama bütün dünyaya süratle yayılmış.

İyiki trafik lambaları olmuş, yoksa vay halimize!

Nazan Şara Şatana