İlk ve ortaöğretimde sınıf tekrarı, yaşanan çelişkiler

Zorunlu eğitimin, kesintisiz 8 yıldan, 4+4+4 şeklinde kesintili olmak üzere 12 yıla çıkarılmasıyla birlikte, özellikle ortaöğretimde “Sınıf Tekrarı” uygulamasını, henüz ortaöğretim kayıtlarının e-okul üzerinden yapılmaya başlanmadığı bu günlerde, gözden geçirmek gerekiyor.

İlköğretimde “Sınıf Tekrarı” konusunda bir sorun görünmüyor.

MEB İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 47.maddesinin c bendinde “İlkokullarda öğrencilere sınıf tekrarı yaptırılmaz. Ortaokul ve imam-hatip ortaokullarında alınan bütün önlemlere rağmen bir üst sınıfı başarmada güçlüklerle karşılaşabilecek öğrencilerin sınıf geçmesi veya sınıf tekrarına ikinci dönemin son haftasında şube öğretmenler kurulunda karar verilir.” denilmekte, aynı Yönetmeliğin 51. ilk fıkrasında da “Mecburi ilköğretim çağı dışına çıkmadıkça, öğrencinin okulla ilişiği kesilmez.” denilerek, ilköğretimde 5,5-14 yaş grubu öğrencilerin, okul idareleri tarafından örgün eğitim dışına çıkarılması yasaklanmıştır.

Ortaöğretimde ise durum, eğitimin 12 yıla çıkarılmasıyla biraz karışmıştır. Şöyleki;

Konumuz olan “Sınıf Tekrarı” açısından ortaöğretim mevzuatı incelendiğinde, çelişkili bir durum karşımıza çıkmaktadır.

Bir yandan ortaöğretim zorunlu hale getirilirken, bir yandan halen yürürlükte olan, Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliğinin, zorunlu olmayan ortaöğretim düzenine göre hazırlanan kuralları geçerliliğini sürdürmektedir. Bu yönetmeliğin 36.maddesinde;

“a) Ortalama yükseltme sınavları sonunda başarısızlığı bulunup, yıl sonu başarı notuyla sınıf geçemeyenler,

b) Sorumlu olarak sınıf geçemeyenler,

c) Devamsızlık nedeniyle başarısız sayılanlar sınıf tekrar ederler.” denilmekte, devamında;

“Sınıf tekrarı, orta öğretim süresince bir defa yapılır.” denilerek de, ortaöğretim öğrencilerinin sınıf tekrarı yapma hakkı bir defa ile sınırlanmaktadır.

Ortaöğretim öğrencilerinin 14-18 yaş grubu öğrencileri kapsadığını, bu öğrencilerin gençlik çağında olduğunu, gelecekleri ile ilgili karar verme aşamasında olduklarını, ülkedeki ekonomik ve sosyal koşullarında adaletsiz, fırsat eşitliğinin bozuk olduğunu düşünecek olursak; bu gençlere eğitimleri ile ilgili hata yapma hakkı vermek gerekiyor. Yani, çeşitli nedenlerle sınıfta kalan ortaöğretim öğrencilerine sınıf tekrarı yapma hakkını bir yıldan, en az iki-üç yıla çıkarmak gerekiyor.

Yürürlükteki mevzuatta başarısızlık veya devamsızlık nedeniyle bir yıl sınıfta kalan öğrenci, tasdikname verilerek örgün eğitim dışına çıkarılmakta, ona açık lise dışında başka bir seçenek tanınmamaktadır.

Bu durum hem zorunlu eğitim anlayışına, hem de MEB Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinin 5.maddesinde yer alan ilkelere de terstir.

Bu ilkelere göre,öğrenciler, Atatürk ilke ve inkılâplarını benimsemiş, temel demokratik değerler ile donanmış, araştırma, sorgulama, eleştirel düşünme, problem çözme ve karar verme becerileri gelişmiş; hayat boyu öğrenen, insan haklarına saygılı, mutlu bireyler olarak yetiştirilir. Öğrencilere, asgari ortak bir genel kültür verilerek onlarda kişi ve toplum sorunlarını tanıma ve çözüm yollarını arama; ülkenin sosyal, kültürel ve ekonomik kalkınmasına katkıda bulunma bilinci kazandırılır. Öğrencilerin; hayata ve yükseköğretime hazırlanması, kendisine, ailesine, çevresine, millî kültür değerleri ile milletine ve insanlığa saygısının geliştirilmesi sağlanır. Öğrencilerin kendisine, çevresindeki kişilere ve doğaya değer veren, yaşadığı toplumun ve insanlığın bir parçası olarak kendine güvenen ve topluma katkıda bulunabilen bir bilince sahip olmaları sağlanır.Değerlendirmeler objektif olarak yapılır, başarı teşvik edilir, desteklenir ve ödüllendirilir. Başarısızlık nedenleri araştırılarak giderilmesi sağlanır.

Bu ilkelere göre yetiştirilen öğrencilerin, çeşitli nedenlerle başarısız olması durumunda, onlara daha yapıcı ve pozitif yaklaşılmalı, sınıf tekrarı bir yıl ile sınırlanmamalı, onlara gelecekleri ile ilgili karar verme, eğitimine devam etmeyi düşünme hakkı verilmelidir.

Bu hak, geleceğimiz olan gençlerden esirgenmemelidir.

Bir yandan ortaöğretimi zorunlu hale getirip, bir yandan da bir yıl sınıfta kalan öğrenciyi tasdikname vererek, örgün eğitim dışına çıkarma, tutarlı değildir.

Milli Eğitim Bakanlığı, ortaöğretim kayıtlarının başlayacağı bu günlerde, bu çelişkili durumu acilen düzeltmelidir.