İlk ve son duvar resmi

Geçmişi anlamanın çeşitli yolları var. Bu yolları kullanarak farklı sonuçlara ulaşabiliriz. Ulaştığımız sonucun teoride kalması çok olasıdır.  Amphora bulduysak (yazılı belge yoksa) analiz yaparak kabın içine ne için kullanıldığı sonucuna ulaşabiliriz. Duvar resmi çok farklıdır. Malzeme bilgisine ulaşarak boyaların nelerden elde edildiği bilgisini teyit edebiliriz. Ama neden yaptıklarını anlayamayız. Bu andan itibaren arkeolijeden keyif almaya başlarım. Devasa surlar, mükemmel heykeller değil o resmin duvara neden yapıldığı beni heyecanlandırır.

Bazı cevaplara ulaşmamızda yardımcı olan bir yol da etnoarkeolojidir. Basit anlatımıyla, kaşığa benzer bir cisim bulduysak  bunun bugünkü kullanımdan yemek yemek için kullanılmış olduğunu düşünebiliriz. Tabiki analizler, varsa yazılı metinler veya farklı buluntularla bunu desteklemeye çalışırız.  

Bulunan ilk en eski duvar resimleri üst paleoloitik (30.000 yıl önce) döneme aittir. İspanya’ nın kuzeyindeki Altamira mağarasındadır. Tabiki ileriki dönemlerde başka bir bölgede daha eski dönemlere ait resim keşfedilebilir. Bu mağarada renkli büyük hayvan figürleri  özellikle bizon, geyik, yaban domuzu ve at haraketli bir biçimde betimlenir.  Bu yazı bilimsel bir yazı değildir. Bilimi de reddedilerek yazılan bir yazı da değildir. Sadece biraz farklı gözle bakmalyız veya biraz daha sade bakmalıyız. Eldeki teoriler avcılık da bereket veya büyü gibi cevaplar sunmaktadır. Nedene her zaman verbileceğimiz bir cevap vardir. Çünkü yapan kişi öyle istedi! Buna sanat mı denir, eğlence mi denir bilinmez. Bir kazıda  yapıyı oluşturan  kerpiç blokların yatay olarak oluşturulduğunu fakat sadece bir tanesinin dikey konduğunu farkettik. Peki neden? Rüzgar etkeni, tılsım, savunma ne olabilir? Acaba bloğu yerleştiren usta öyle istemiş olabilir mi? Keyfi ona karar vermiş...

Etnoarkelojiden bahsedersek bugünkü duvra resimleri neden yapılıyor onları ele almamız gerekli.  Somut bir konu olmadığı için eşleştirmek çok zor. Fakat bugünkü duvar resimleri önemli bir kişiyi övme, özel bir olanı anma, yönetimi protesto amaçlı ve en önemlisi keyfidir. Resim yapıldığında mistik bir oluşum beklenmez. Yönetimin devrilmesi veya anılan kişinin geri gelmesi mümkün değil. İnancım (tez  olamaz) tarihte her zaman bir keyfiyetin olabileceğini unutmamak.   Maalesf bilimle ilgilinen kesimin de içinde olaylı basitleştirmek değil efsanaleştirmek oluyor.  Elimizde kesin veriler yoksa fantastikleştirmek yerine sadeleştirmek daha da heyecanlı olmaz mı? Ulubatlı Hasan’ ın gerçekte varolmadığını  söylediğim bir kişinin yüzündeki ifade hayallerinin yıkıldığını gösterdi bana. Evet, bayrağı bir kişi mutlaka dikti deseydik  (muhtemelen bir kişi şehrin bir yerine ilk bayrağı dikmiştir!) içimizde kendi figürümüz yer alacak.  Benim de cevap vermediğim konu birbirleriyle iletişime geçmemiş insanların farklı zaman veya farklı bölgelerde  birbirlerine benzer resim yapmalarıdır. Onları etkileyen neydi? Duvara resim yaparken gördüklerini mi tasvir etti (orantısız olanlar var), gördüğü rüyayı mı çizdi, yapmak istediği  bir olayı mı çizdi, kendi geçmişisinden bir anı mı çizdi, yoksa bizim kadar sorgulamadan keyfi istediği için mi çizdi? 

Gezi rahberi ve resim galerisi: http://emirergin.blogspot.com