İnançlarımız ne gördüğümüzü belirler

Çok defa tarihçiler tezlerini ispat etmek için tarih arşivlerinden belgeler sunarlar. Aynı belgeyi karşıt görüşte olan başka bir tarihçinin kendi tezinin ispatı olarak gördüğü çok olur. Örneğin TV’de açık oturumlarda çok defa Türkler’in Ermeni Soykırımı yapmadığı görüşünde olan bir tarihçinin bu görüşünün kanıtı olarak bir belge sunduğunda onunla tartışmakta olan ve Türklerin Ermeni Soykırımı yaptığını öne süren başka bir tarihçinin de aynı belgeyi soykırımın yapıldığının ispatı olarak gördüğüne tanık olmuşumdur. Nasıl olur da aynı belgeye bakan iki tarihçi birbirine karşıt iki görüşün kanıtını o belgede görebiliyorlar ? Her ikisinin de o belgeyi aynı şekilde yorumlamaları gerekmez mi ? Cevap : baktığımız zaman ne gördüğümüzü inançlarımız belirler. İnançlarımız algılama ve yorumlama şeklimizi biçimlendirdiği için aynı şeye bakan farklı inançta olan kişiler farklı şeyler görürler. Gestalt psikologları farklı şekillerde görülebilecek şekilleri kullanarak insanların bakış açılarını test ederler. Örneğin ekteki resme dikkatli baktığımızda farklı şekillerde görebiliriz. Ama hangi şekli önce gördüğümüz mevcut inanç ve ruh halimizi yansıtır.

Başka örnekler: DNA molekülünün işleyişini Allah’ın varlığının ispatı olarak sunan bir belgesel video seyretmiştim internette. DNA molekülünün işleyişinin Allahın varlığına gerek olmadığının ispatı olarak görenler de var. Molekül aynı DNA molekülü, bakanların kafa yapıları farklı. Belli bir fosilin Darwin’in evrim teorisinin doğruluğunun ispatı olarak görenler olduğu gibi aynı fosili farklı yorumlayarak Evrim teorisinin yanlış olduğunun ispatı olarak görenler de var. Fosil aynı fosil, bakanların kafa yapıları farklı olduğu için aynı şeye bakınca ne gördükleri de farklı. Mademki inançlarımız neyi nasıl gördüğümüzü belirliyor, sağlıklı görmemiz için hurafelerin, batıl inançların, aşırı dini dogmaların, aşırı siyasi ideolojilerin beynimizi yıkamasına izin vermemeliyiz. 2012 yazında Türkiye’de tartışılan KÜRTAJ konusuna da bakış açımızın bu tür dogmalardan etkilenmemesi yararımıza. Aklımızı kullanarak Atatürk’ün “hayatta en hakiki mürşit ilimdir” vecizesindeki gibi bilimin yol göstericiğinden başka bir yol göstericiye sapmamalı, bilimin de çok defa yanıldığının bilincinde olup bilimi de bir dogma haline getirmemek en doğrusu.

 Rasih Bensan 5 Haziran 2012