İnsan Genom Projesi

1990 yılında başlayıp tam 13 yıl sürerek 2003 yılında tamamlanan uluslararası bir araştırma projesidir. Bu projenin amacı, insan DNA’sında bulunan 3 milyar kadar baz çiftinin dizilimini ve bunların % 2 - 5’ini oluşturan genlerin yerini bulmaktır.

Gen nedir?

Hepimizi birbirimizden farklı kılan fiziksel ve davranışsal özelliklerimizle bizi birbirimizden ayıran büyüleyici bir düzendir. Genler, hücrelerimizi oluşturan protein tarifleridir. Proteinler vücudumuzun en önemli maddeleridir. Vücudumuzdaki hücrelerin renklerini, şekillerini, göz ve saç rengimizi, şeklini, boyumuzun uzunluğunu ya da kısalığını, iç organlarımızın yapısını işte bu protein dizileri belirler.

Genler, hücrelerimizin içinde yer alan 23 çift yani 46 kromozomun içinde gizlidir. Hücrelerimizdeki kromozomlardan her birini alıp çok güçlü elektron mikroskoplarıyla incelersek DNA (deoksi ribonükleik asit) adı verilen ipliksi yapılarla karşılaşırız. Kromozomlarda bulunan DNA iplikçikleri boyunca gen tarifleri yer alır.

DNA 4 kimyasal maddeden oluşur. Adenin, Timin, Sitozin, Guanin. Kısaca A, T, C ve G harfleriyle gösterilir. Bu maddelere nükleotit denir.

İkili sarmal (helezon) biçiminde dolanan iki iplikçikten oluşan DNA’nın her bir iplikçiğinde deki nükleotit, karşıt iplikçikteki nükleotitle bir çift oluşturur.

A her zaman T ile birleşir.
T her zaman A ile birleşir.
C her zaman G ile birleşir.
G her zamn C ile birleşir.

Bu çift oluşumlarından oluşan şifre, kopyalanarak 46 kromozomumuzun her birinde yer alır.

Özetlersek; DNA, proteinleri, proteinler hücreleri, hücreler de bizleri oluşturur.
İşte tüm kalıtımsal özelliklerimizi belirleyen tüm kromozomlardaki DNA dizilimlerinin tamamına da genom adı verilir.

2003 yılında tamamlanan projede insan genomunda 20.000 ile 25.000 arasında gen bulunduğu ortaya çıkmıştır.

Proje, Craig Venter’ın girişimciliğiyle kurulan Celera şirketi ve Uluslararası Konsorsiyum’da gerçekleştirilmiştir.

Uluslararası Konsorsiyum’da yapılan çalışmada birçok gönüllüden alınan DNA örnekleri rastgele kullanılmıştır. Celera şirketinde de başta yönetici Craig Venter olmak üzere farklı etnik kökenlerin DNA örnekleri kullanılmıştır.

İnsan genomu dizilimini bulmak birçok alanda fayd sağlamaya başlamıştır. Devam eden çalışmalarda hastalıklara sebep olan dizilimler bulunursa belki de kanser, kalp hastalıkları, diyabet ve daha birçok hastalığa da çare bulunmuş olur.

Bilim insanları bıkmadan yaptıkları insanlığa ışık tutan araştırmaları için çok değerliler. Lütfen hepimiz onları sevelim ve değer verelim. Yıllarını üniversitelerde, araştırma merkezlerinde geçiren profesörlerimize, hocalarımıza sahip çıkalım. Onlara daha çok araştırma yapma imkanı, teknoloji sunalım.

Bu insanlar olmasa hâlâ hepimiz taş devri yöntemlerini uygulayıp, bilgisiz öylece yerimizde sayardık.

Kendilerini bilime adamış çok kıymetli hocalarımıza yeterince imkan sağlanarak mutlu edilirlerse eminim topluma daha faydalı nesiller yetiştireceklerdir.