İnsanlar neden dedikodu yaparlar?

Bu mevsimde Marmara'da denize girmeye devam etmem nedeniyle üşütüp, hasta yatarken bir komşum beni ziyarete geldi. Hasta ziyaretlerinin kısa olduğunu bilmeyen arkadaşım yanımda kaldığı 3 saat boyunca benim tanıdığım ve tanımadığım birçok kişi hakkında konuştu. En sonunda "Şu Ali var ya, o çok dedikoducunun biridir." deyince, artık dayanamadım. "Peki senin yaptığın ne? Dedikodu değil mi?" demek zorunda kaldım. Bana cevap olarak "Ben kişilerin yapmadığı şeyleri konuşmuyorum ki... Yaptıklarını konuşuyorum"

Aslında arkadaşım iftira ile dedikoduyu birbirine karıştırıyordu. İnsanların yapmadığı şeyleri o kişilere mal etmenin dedikodu değil, iftira olduğunu izah ederken, başkalarının hakkında onları yererek yapılan konuşmaların dedikodu olduğunu izah etmek zorunda kaldım.

Zaman zaman hepimizin yaptığı, üstelik zevk alarak yaptığı konuşmaların nedeni, o kişilerin davranış kalıplarını beğenmememiz yanında belki de içimizdeki kıskançlık duygusunu zaptedememiz olduğunu tahmin ediyorum. Bir kişiyi takdirle anlatmak, onu methetmek dedikodu sayılmıyor. Ama o kişinin iyi taraflarını bile kendi gözümüzle olumsuz anlatmak isteği dedikodu tarifinin içine giriyor.

Bazı kişiler vardır, başkaları hakkında konuşurken, "Ne olacak yüzüne de söylerim!" derler. Bu kişilere, "Söyle o zaman, sen hırsızsın, sen aşağılıksın, yaramaz bir kişisin de bakalım, ne oluyor?" Ama hiçbir zaman o kişilerin yüzlerine karşı da bu şekilde hitap edemezler.

Başkalarının kusurlarını söyleyerek kendilerini yücelttiklerini sanır aslında dedikoducular. Yani şu demektir: "Onun yaptığını ben yapmıyorum. Ben iyiyim, o kötüdür." Karşı taraftan da onay alınca, bu defa daha ileriye giderek, dedikodudan iftiraya bile geçerler.

Dinimize göre iftira büyük günahlardan sayılır. Kuran-ı kerimde ise dedikodu gıybet adı altında geçer. Onunla ilgili hucurat suresinin 12. ayeti ise aşağıdadır.

Ey iman edenler! Zannın bir çoğundan sakının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin kusurlarını ve mahremiyetlerini araştırmayın. Birbirinizin gıybetini yapmayın. Herhangi biriniz ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz! Allah'a karşı gelmekten sakının. Şüphesiz Allah tövbeyi çok kabul edendir, çok merhamet edendir.