İnsanları tanımak

İnsanları anlamakta oldukça güçlük çekeriz. Nasıl güçlük çekilmez ki, insanların davranışlarıyla sözleri birbirini tutmuyor, tutmak ne tamamen yalanlıyor. Öyle olunca insan kişiler hakkında karar vermekte zorlanıyor.

Karar verirken de çekiniyor. Acaba aldanır mıyım diye? Zarara girer miyim diye?

Geriden gördüğümüzde kişiler hakkında olumlu veya olumsuz fikir oluşuyor bazen bizlerde. Biz böylece eğer o kişi hakkında belli karar vermişsek, önyargılı davranmamız kaçınılmaz olur, o kişi hakkında.

Buda kişilere karşı tavrımız doğru olmaz, hatalı davranmamız ihtimal dahilindedir. Elbette kişiler hakkında kabaca hüküm vermekte çok doğru değildir.

Hele hele insanları görünüşlerine göre değerlendirmek sağlıklı değildir. İnsanları tanıma aşamasında belli ölçütler kullanırsak, insanlarımızı tanıdığımızı söylemiz makul olabilir. Bu ölçütleri daima göz önünde tutmamız icap ediyor ki, yanılgıya düşmeyelim.

Tanımada ki belli ölçütleri hazreti Ömer ‘e dayandırırlar.

Birisi başkası hakkında ben onu tanıyorum dediğinde. Hazreti Ömer kişiyi tanıyorum diyene üç soru sorar.

Üç sorunun üçüne de “hayır” diye cevap verince, o kişiye hazreti Ömer sen ne kadar tanıdım desende, o kişiyi hiç tanımıyorsun der.

Bahsedeceğimiz ölçütler işte hazreti Ömer ‘in geçmişte sorduğu sorulardır.

Hangi sorulardır onlar diye merak ediyor insan. Bende merak ettim, bu tanıma yöntemi ölçütlerini. Hem de çok merak ettim. Öğrendim ve sizlerle paylaşacağım.

1-Alış verişte tanınır insanlar. Burada illaki para ile yapılan ticareti kastetmiyoruz. Menfaat çatışması yaşayarak orada arkadaşı veya kendisinin tutumunu değerlendirmelidir kişiler. Eğer arkadaşlar ufak çıkar için birbirinin hakkına saygı duymuyorsa veya hakkaniyete değer vermiyorsa arkadaşlıklarını gözden geçirmelidirler. Yok, arkadaşı için fedakârlık yapıyor, vefalıda davranıyorsa da yine ona göre değer vermelidir. Davranışlarına göre değerlendirmeliyiz karşımızdakini. Kişilerin emeğinin üstüne çörekleniyorsa insanlar bu kişilerde de hayır yoktur. En iyi çare bunlardan uzak durmaktır.

2- Komşulukla, komşuluk çok önemli sosyal olgulardandır. İnsanları tanımanın kolay yollardan biri de komşunun komşuyu değerlendirmesidir.

Günümüzde şehirlerimizde ilk kaybettiklerimizden biridir komşuluk. Kırsal kesimlerde erozyona uğrasa da komşular birbirlerini tanırlar.

Komşuluk neticesinde insana komşusu iyi dediyse o kişi iyidir. Yok, aksini komşusu, komşusu için söylemişse o kişide kötüdür.

3-Üçüncüsüde yolculuktur. Yıllardır beraber olduğumuz kişiyi en iyi tanıma yollarından biride onunla yolculuk yapmaktır. Kişilerin karakterlerinin birçoğunu yolculukta tanırsınız.

Gizli huylarını, size karşı tavrının ne olduğunu sıkıntılı anlarında gerçek yüzünü görürsünüz.

İnsanlarımız kendilerini normal şartlarda kamufle edebiliyor. Asıl benliğini ortaya koyamıyor. Tabiî ki bunun sebebini şahıs kendi bilir.

Birisi hakkında arkadaşımın biri, ortak tanıdığımız kişiye, iyi biridir dedi. On kişiye sorsak o kişi hakkında az çok etrafında bulunanlardan onuda iyi demez dedim. Günlük hayattan tanır mısın o kişiyi dedim? Yok, geriden gördüğüm kadarıyla dedi.

Geriden gördüklerimize göre hareket edersek aldanırız.

Yine arkadaş, arkadaş olarak yapmaması gerekeni ticarette yapıyor.

Dedik ki, kişiler ticarette tanınır. Çok güvendiğim biri anlattı. Arkadaşı diğerinden küçükbaş hayvan alıyor. Bir milyar tutuyor. Senet hazırlıyor satan kişi. Senede imzanı at, bunca yıldır arkadaşız der, güvenmiyor musun yoksa?

Senede imzayı atar, bir milyar yerine öbürü on milyar yazar, senet hazırlayan bir sıfır fazla yazar.

Adaşlıklarının sonunun yorumu size kalsın. İşte insanları maalesef tanıyamıyoruz.

Bu hadiseyi yaşamayan birisi, kendisine hainlik yapan kişi hakkında olumsuz söz konuşturmazdı.

Gel gör ki insanların olumsuzlukları alınlarında yazmıyor.

İçten kendince anlaşarak yani içten pazarlıklı davranıyor. Hayatta tecrübenin yerine konulacak ders yoktur. Kitabi bilmenin faydası tecrübe kadar olmuyor.

Hayata okul diyebiliriz. Her gün yeni konuları öğreniyoruz. Ama yinede insanları tanıyoruz diyemiyoruz.