İran'da şeriata dayalı devlet düzeni (Bölüm 4)

İran İslam Devrimi Üzerine...

Sevgili Türkiye’li Dostlarım,

İRAN’DA ŞERİAT NASIL GERÇEKLEŞTİ?

“DÖRDÜNCÜ BÖLÜM”

DEVAMLA;

Birinci, ikinci ve üçüncü bölümlerde sizlere aktarmaya çalıştığım cümleleri, yani dünya üzerindeki emperyalist ve bölücü Amerikan gerçeğini anımsayacaksınız.

O tartışılmaz ABD emperyalizmini bir tarafta bırakarak biz esas konumuzla devam edeceğiz.

Ama biliniz ki, dünyanın neresinde bir bölücü, sömürücü, işgal edici görüntü veya desteğine ilişkin bir hareket ve eylem var ise orada, kesinlikle ABD parmağı yada izinin bulunduğunu bilmiyorsanız da, asla inkar etmeyiniz.

İRAN’DA ŞERİAT DÜZENİ (SÖZDE DEVRİM)

4 Kasım 1979'da Ayetullah Ruhullah Humeyni'nin önderliğindeki İslamcılar tarafından, inandırılmış doğru anlatımıyla kandırılmış İran halkının büyük desteğinin de sağlanmasıyla İran Şahı Rıza Pehlevi'nin iktidardan düşürülmesi gerçekleşmiştir.

İRAN İSLAM CUMHURİYETİ

Aslında “devrim” zafere ulaştığı zaman değil, devrimden sonraki süreçteki durum ile ölçülebilir.

Devrim liderleri tarafından kurulan İslam Cumhuriyeti, imamet modeli üzerine inşa edildi. Devlet iki asli bileşenden oluşmaktaydı; Yapı ve Fonksiyoncu.

Yapılar, İslami fonksiyonlar düzenleyecek şekilde oluşturuldu.

Şia geleneğinden hep var olan din adamı ve molla gurubu bir dönem iktidara destek olma, arka planda mutlaka bulunma realitesi yanında hep bir tampon görevi görmüştür.

Ancak İmam Humeyni bu geleneğe pratikte son vermiştir. İmamlara siyasal kararlar alması yetkisi vermiş, buna teşvik etmiştir.

İmam Humeyni için anti-emperyalist ve anti-laik duruş bir tercih olmuş ve bunu başarıya ulaştırmıştır.

Onun o etkili çıkışından sonra Batı bu gün bile İran üzerine oynayamamaktadır.

İnsan eliyle girişilen olayların niyeti iyi olsa dahi akıbetleri kötü olabilir.

Amaçlar yolundan sapabilir. İnsan lehine diyerek yola çıkılan bir anlamda başarıya ulaşıp, bir zulmü ortadan kaldırabilir ancak bu girişim bir başka zulmü istenmese de doğurabilir.

İran İslam Devrimi ve Ayetullah Humeyni bu minvalde değerlendirilmelidir.

İRAN İSLAM CUMHURİYETİ SONRASI

Devrimden sonra Humeyni direkt olarak kendi başa geçmedi.

Kısa bir dönem Mehdi Bezirgan’ı görevli olarak atadı. Din adamlarından oluşan guruplardan bazı isimler liberal buldukları Bezirgan’dan memnun olmadılar.

Bir an önce İslami şartlara uygun bir yönetim istiyorlardı.

Bezirgan hükümeti içerisinde laikler ve ulusalcılar durumun din adamları emrinde geliştiğini görünce istifa etmeye başladılar.

Bu dalgalanma Bezirgan’ın istifası ile son buldu. Derken anayasa acil bir şekilde hazırlandı.

Anayasaya ‘egemenliğin Allah’ın olduğu’ notu eklendi. Kağıt üzerindeki anayasa kuvvetler ayrılığını (yasama-yürütme-yargı) içeriyor, neredeyse halkın tümünün politik katılımına izin veriyordu.

Fakat fakihin yani din adamlarının her düzeyde veto hakkı olduğu için bu tür anayasal reformlar bir anlam ifade etmiyordu.

Elbette Veliyi Fakih Humeyni olacaktı.

Tüm bu olayların eksenindeyken bir yandan din adamlarının baskısı, bir yandan Marksistlerin eleştirileri, bir yandan sertleşen yönetim şartları, tutuklamalar, üniversitelerin bir süreliğine kapatılması, baskılar, TUDEH Partisi’nin kapatılması aynı zamanda patlak veren Irak savaşı, Batı’nın rahat durmaması gibi etkenler devrim sonrası günlerin aslında çok aydınlık olmadığının göstergesiydi.

Çok fazla sayıda insan devrim aleyhine çalışmaya başlamıştı. Bunlardan tutuklananlar ve idam edilenler oldukça fazlaydı.

1989 yılına yaklaşırken Humeyni iyice hastalanmıştı. Kanserdi, gözleri zor görüyordu. O dönem Salman Rüşti için Şeytan Ayetleri kitabı nedeniyle fetva verdi.

1989 yılında öldü. Cenazesi binlerce insanın katımlıyla normalin çok üstünde bir cenaze töreni oldu. İzdihamlara sahne oldu. Uzun bir ömür çalışma, sürgün, sonuç bölümlerinden sonra son buldu.

İyi niyetler ile başlayan, zorluklarla devam eden, diğer etkenlerin aktif olduğu, iyi niyetlerin kötü sonuçlar doğurduğu bir devrim sürecinden sonra Humeyni ile ilgili çok şey söylenebilir.

İran’da Şeriat Nasıl Gerçekleşti ? “Beşinci Bölüm” le devam edecektir.

Kaynak: M.Rahmani, How the transition took place in Iran, Sharia state? "Course Information"

….

…

Umarım sizleri bilgilendirebilmişimdir.

Türkiye’ye Sevgilerimle.

…..

…

Muhammed RAHMANİ

20. 10. 1997 Illinois – ABD

TEKSAS - ABD

e-posta: muhammedrahmani@hotmail.com