Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

29 Eylül '10

 
Kategori
Siyaset
 

İran dış politikasi bölündü

İran dış politikasi bölündü
 

İran Rusya


İran İslam Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad New York’ta gerçekleştirilen BM Genel Kuruluna katılımı sırasında bir kez daha Rusya'nın iki yüzlü politikasına tanıklık etmiş oldu. D.Medvedev ABD ziyareti sırasında Rusya'nın 2007 yılında iletilmesi planlanan ZRQ S-300 Raket kompleksinin İran'a iletilmesini yasakladı. Bu adım ABD tarafından alkışla karşılanmaya bilmezdi.

Resmî Moskavanın İran'a karşı yürütdüyü bu politika, Tahran'da artık çok ciddi endişeler doğurmaktadır. Tahran ABD - Rusya münasebetlerinde başlanan bu yeni marheleni dikkatle izlemekle beraber bunu önleyebilecek bir siyasi planlama gerekdiğinin farkında. Tehran anlıyor ki, Rusya ile ABD ilişkilerinin güncellemesi geç veya tez Çin ve İran muttefikliyini de etkiler. Zira Pekin kendisinin Tahranla yalnız kaldığını görünce siyasetinde mutlaka değişiklik yapacak. Tehran daha öncede Çin tarafından bu türlü dış politikaya tanıklık etmiş. Buna örnek, 10 Haziran 2010 yılında BMin İran aleyhine kabul ettiği ekonomik yaptırımlarda Çin Rusya kararından sonra Tahran aleyhine oy vermişti. O zaman Çin'in bu adımı İran dış politika çevrelerinde çok ciddi sinyal olarak kabul edildi. Gelecektede böyle bir olayın tekrarlanmasını engellemek için Tahran tarafından ciddi şekilde bir plan hazırlanmaktadlr.

İran Rusya ilişkileri kıl köprüsü üzerindedir.

Resmi Tahran D. Medvedevin kararından sonra hemen tepki vermekle, 2007 - yılında imzalanan anlaşmanın o kadar önem taşıyan anlaşma olmadığını göstermek istedi. İran Milli Güvenlik Çıkarlarının Savunma (İMTMM) Örgütü Başkanı Said Yari tarafından "22 Eylül tarihinde D. Medvedevin ABD de BM toplantısından önce açıkladığı kararı Moskova'nın Batıyla ilişkilerinde bilanço kurmak"gibi değerlendirildi . İran iktidarı ile sıkı bağlı olan bir uzmanın Rusya'nın karar değişikliği hakkında şöyle bir beyanat vermesi İran’ın Rusya ile ilişkilerinde değişikliklere acele etmediğini, Moskvaya kıcık yapmamak politikası yürütdüyünü göstermektedir. Çünkü, Rusya ile olan ilişkiler İran için çok önemlidir. İran Çin muttefikliği İran Rusya ilişkilerinden etkilenmektedir. İranın Rusyayla ilişkilerini devam etdirmesi ona zaman kazandırır ve onun için önemli olan Çinle münasebetlerinin sürdürmesine olanak sağlar.

Diğer tarafdan, İran Rusyayla ilişkiler dondurulursa, Moskovaya alternatif bir müttefik aramak peşinde. İranın yeni bir müttefik arayışında olduğu açık biçimde kendini belirtmekde. İran anlıyor ki, Moskova samimi olarak Tahran nükleer enerjisini elde etmekten daha çok onu kendi çıkarları için sadece tüketmek politikası yürütmektedir. Rusya-İran müttefikliği daha çok Moskova ile Washington arasında alışveriş yapmak niteliği taşımaktadır.

İran dış politika alternatifleri hangileri

Tahran dış politikasını birkaç yönde incelemek gerekir: Güney Kafkasya, Orta ve Orta Doğu, Türkiye, Rusya ve Çin. Bu istiqam?tl?rd?n her biri İran için büyük önem taşımaktadır.

Güney Kafkasya'da yeni harita

İran Güney Kafkasya'da Rusya - Ermenistan, Azerbaycan - Türkiye ve Gürcistan - ABD olmak üzere üç çizgi oluşduğunun farkındadır. Gürcistan - ABD hattı daha çok Azerbaycana bağlı olduğundan pek önem taşımamakta. Diğer iki çizginin ise önemi son zamanlarda daha da artmıştır. İran Güney Kafkasya üzere kendi bağımsız hattını çizemediğinden bu iki çizgi arasında bir seçim yapmak zorunda. Çünkü İran Güney Kafkasya'daki duruma nasıl etki edeceği bu seçimine bağlı olacak. Düşünüyorum ki, bu gibi maselelerin çözümünü bulmak için İran İslam Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı Ahmed Necat Kasım ayının ortalarında Azerbaycan'a yolculuk etmeli. İşte bu yolculuğun sonucu olarak İran bu iki çizgiden hangi birine üstünlük vereceği belli olacak . İran Başkanını şimdiden siyasi adımların anlaşılıyor ki, bu sefer zamanı Tehran Yerevan ilişkilerini baskı aracı olarak kullanacak. Bununla İran aynı zamanda hem Azerbaycandan aldığı qazın boyutunu 5 mlyrd kub metreden 10 mlrd kub metre iletmekle, NABUCCA gaz boru hattının onun katılımı olmadan gerçekleşdirilmesini şüphe altına almakla, Batıya Azerbaycan üzerinden baskı yapmak .

Yakın ve Orta Doğu'da İran daha çok ideolojik güçe sahip

Bu günlerde Ortadoğu'da İran Bahreynde kendi gücünü göstermek ve dönüm yapmak niyetinde olduğu haberini aldık. Bahreyn küçük bir devlet olmasına rağmen Fars körfezinde güvenlik açısından önem taşımaktadır. Bahreynde 23 kişiden oluşan bir grup devlet çevrilişinde ittiham edilerek hapis edildi. İranın buradaki idelojik güçü Bahreynin nüfusunun 70%-nin Şii olması ile alakalı. Tahranın Bahreynda Sünni hakimiyetinin devrilmesi için bir niyeti olması artık apaçık. Buradaki İran eğilimi kuvvelrin hareketlenmesi Tahranın Ortadoğu'da Batıya karşı baskı yapmak niyetinde olduğunun göstergesidir.

Irak'ında nüfusunun 60% - nin Şii olması Tahranın burada da idelojik güçe sahip olduğunun göstergesidir. İran istediği zaman Batıya baskı aracı olarak bu gerçek kuvveni ayağa kaldırıp Bağdat'ta istikrarı bozabilir. Lübnan'da Hizbullah silahlı örgütü tarafından İsrail'i daima tehlike altında tutmaktadır. Diğer taraftan Filistin'de "Hamas" örgütü ile sıcak ilişkilerin olması, İran'a karşı her hangi bir planlama olursa onlardan da destek alacağına emindir.

Türkiye Rusya'nın önemli alternatifi olarak görülmektedir

İran - Türkiye müttefikliyi son zamanlarda ekonomik açıdan daha da gelişmiştir. 10 Haziran 2010 yılında BM İran aleyhine kabul edilen yaptırımlarında Türkiye'nin konumu iki ülke arasında karşılıklı inamı daha da artırdı. Hatırlatmak gerekir ki, bu yılın Mayıs ayında Türkiye, Brezilya ve İran arasında uranyum elde edilmesi ile ilgili anlaşma imzalanmışdı. 23 Eylül BM 65-ci sessiya toplantısından sonra Türkiye ve İran cumhurbaşkanlarının görüşünde Tahran nükleer enerji ile ilgili konuşmalarda Ankara'nın aracılık gibi yer alması meselesinin müzakere edildiğini düşünüyorum ..
_______________________________________________________________________________________ http://ru.trend.az/regions/world/usa/1755066.html

http://ru.trend.az/news/politics/foreign/1755581.html

http://ru.trend.az/news/politics/foreign/1756668.html

http://www.isn.ethz.ch/isn/Current-Affairs/Security-Watch/Detail/?ots591=4888caa0-b3db-1461-98b9-e20e7b9c13d4&lng=en&id=121537

http://ru.trend.az/regions/met/turkey/1755095.html
 
Toplam blog
: 12
: 851
Kayıt tarihi
: 21.07.10
 
 

2007 yılında Azerbaycan'da İktisad Devlet Üniversitesi Uluslararası Ekonomil İlişkiler, bölümünde..