İş hukuku sorular- 6

S–28: SSK’lı olarak bir işte çalışmakta olan işçinin kendi adına işyeri açması halinde SSK durumu ne olur Bağ-Kur’lu olması zorunlumudur?

C–28: SSK’ya bağlı çalışması bulunan işçiler 30 gün üzerinden SSK pirimi yatırdığı sürece ve bir gün dahi olsa kesinti yapmadığı sürece bağımsız çalışan kapsamına alınıp Bağ-Kur sigortalısı yapılmazlar.

Bu hususu SSK’nın 16-60 sayılı Ek Genelgesinin 3. maddesi açıkça ifade etmektedir.

S–29: Bayram mesaileri ile fazla mesailerin hesaplamasında birebir uygulama ile bire bir buçuk uygulaması tam nasıl anlaşılmalıdır.

C–29: İş Kanunumuzun 41. maddesi fazla mesai ücretini açıklamaktadır. Buna göre haftalık 45 saatten fazla süren çalışmalar fazla çalışma olup %50 zamlı ödenmelidir.

Ulusal bayram ve genel tatil günlerindeki çalışma ücreti ise aynı kanunun 47. maddesinde ele alınmış ve her çalıştığı gün için bir günlük yevmiye ayrıca veriler demektedir.

Yani Ramazan bayramında 3 gün çalışan bir işçi (günlük yevmiyesi 20 YTL. ise aylık 600 YTL.) o ayın sonunda 3x20 YTL. daha ilave bayram çalışması ücreti alacaktır ve toplam 660 YTL. ücret eline geçecektir.

Bu durum fazla çalışma ücretinde farklıdır. Diyelim 8 saat mesai yapılan ve cumartesi günü yarım gün çalışılan bir işyerindesiniz. O ay 4 cumartesi günü iş yoğunluğundan 4’er saat daha fazla mesai yaptınız. 4x4=16 saat yani 2 tam gün fazla mesai süresi eder. %50 zamlı fazla çalışma ücreti uygulanacağından bu süre aslında 16/2=8 16+8=24 saatlik ücret ödemesiyle yerine getirilir. Yani 3 günlük yevmiye hak etmektedir. 20x3 gün 60 YTL. ve 660 YTL. ücret eline geçer.

Buna göre 2 tam günlük fazla mesai 3 günlük yevmiye kadar bir ücret etmektedir, ancak 3 bayram günü çalışmak ise yine 3 günlük yevmiye ödemesiyle tamamlanır.

S–30: Kadın işçilerin doğumdan önceki ve sonraki istirahat süreleri değişe biliyor mu? SSK bunların tamamını iş göremezlik ödeneği olarak ödüyor mu?

C–30: Kadın işçilerin hamilelik durumlarına karşılık doğumdan önce ve sonra verilen istirahat süreleri 8+8 hafta olarak artırılmıştır. Bu sürelerin kullanılmasına dair İş K. 74. madde hükümleri şöyledir: “Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir.”

Bu yasa hükmüne göre anne adayı doktor kontrolü ve doktorun onayına göre doğuma 3 hafta kalıncaya kadar çalışa bilir. doğumdan önce kullanmadığı 5 hafta doğum sonrasına ilave edilir.

SSK bu istirahat sürelerinin 16 hafta tamamı için iş göremezlik ödeneği öder.

Muammer MURAT
İnsan Kaynakları Yönetim Danışmanı
www.muammermurat.com