İşeme Filmi

Birkaç kez  idrar  yolu  enfeksiyonu  geçiren  çocuğunuzdan  ilaçlı-sondalı  böbrek  filmi  istendi. Bu  cümleyi  duyan  anne-babalar  hemen  paniğe  kapılır,  ve  akıllarına  bir  sürü  soru  gelir.  Yılların  tecrübesiyle  bu  konuda  neleri  merak  ettiğinizin bir  listesini  çıkardım,  ve sizin  adınıza  sevgili  dostum Uzm. Dr. Erdem  Tonguç’a  sordum.

İşeme Filmi nedir?

 Kişi idrarını yaparken (voiding) mesane (cysto) ve böbreği mesaneye bağlayan yolun (uretero) röntgen filminin (graphy) alınmasıdır.

Bu  filmi  çekerek  ne  görmeyi  bekliyoruz?

İdrar torbası duvar düzeni, idrar yapma sırasında idrar yolu , böbreklere idrar geri gidiyor ise ( vesikoüreteral reflü, VUR, böbreğe kaçak) mesane-böbrek yolu(üreter) ve böbrek içi idrar yolu( pelvikalisiel sistem) görüntülenir.

İşeme filmi  neden çekilir?

Tekrarlayan idrar yolu  enfeksiyonu olanlarda,  buna  sebep  olan  bir  böbrek  kaçağı  var mı  anlamak  için  çekilir.

Nasıl yapılır?

İdrar yolundan ince hortum(sonda) mesaneye yerleştirilir. Mesane ilaçlı suyla doldurulur. Hesaplanan mesane hacmine erişildiğinde ve idrar yaparken film çekilir.

Kaçak niye olur?

İdrar yolu (üreter) idrar torbasının duvarı içinde eğimli şekilde bir yol giderek mesaneye açılır.  Mesane dolduğunda idrar torbasının iç ve dış cidarları arasında sıkışan yol idrarın geri gidişine izin vermez. Bu yol yapısal olarak kısa olduğunda reflü oluşabilir.

Peki bu  film çekilirken çocukların canı acır mı?

1) Sonda takılırken; kızlar genelde hafif bir idrar yapma hissi dışında bir şey farketmez. Erkeklerde bu his daha fazladır ve işlem yapılırken idrar yapmamak için kendini kastığı takdirde rahatsızlık verecek seviyeye ulaşabilir.

2) Mesane dolumu sonrası: Kaçak varsa genellikle ağrı duyarlar, ancak bu rahatsızlık çocuk kendi idrarını yaparken duyduğundan fazla değildir.

Sondalı  böbrek  filmi  çekerken çocuğun uyutulması  gerekir mi? 

1-3.5 yaş döneminde burnundan sakinleştirici verilerek korku baskılanır. Bu dönem sonrası çocuğun davranışı belirleyici olur. Etki 10-20 dakika içinde başlar. Çocuğun bilinci yerindedir. Etki yaklaşık 2 saat  sürer ve yapılan işlemi unutturmak gibi bir etkisi de vardır. Denge bozulduğundan etki geçinceye kadar gözetimde bulunulmalıdır. Nadiren (<%10) ilacın etkisinin geçme sürecinde huzursuzluk şikayeti almaktayız.

En  büyük  endişelerden  birsi  de “ama çocuk radyasyon alıyor”,  sen  bu  konunun uzmanı olarak  ne  düüşnüyorsun?

“Çekimler dijital röntgen ile yapıldığında, 0-8 yaş arasındaki çocukların aldığı toplam radyasyon dozu 80-150 mrad civarındadır. Bir yıl içerisinde doğadan alınan radyasyon miktarı ise 1000- 1500 mrad civarındadır. Bu nedenler ile alınan radyasyon çok önemli sayılmamaktadır.”

Tıpta radyasyon düşük veya yüksek dozda kullanılır.

Düşük doza örnek olarak röntgen filmleri ve tomografiler gösterilebilir. Yüksek doza örnek  radyoterapi seanslarıdır. Koroner bilgisayarlı tomografi ise düşük yüksek doz sınırında yer alır. Düşük doz radyasyon bazılarına (radyasyon fizikçileri arasında savunan oranı %96) göre zararsızdır ve bir eşik değere kadar zarar vermez. Buna dayanak düşük radyasyonlu bölgelerde yaşayanların sağlığının  farklı olmadığı, hatta hücre tamir mekanızmalarının uyarımı sonucu daha iyi olduğu yolundaki gözlemlerdir. Zarar verir diyenler ise skolastik etkiden bahsederler, yani radyasyon her dozda aynı etkiyi(hastalığı) yapar, doz artışı etkinin ortaya çıkma olasılığını arttırır, örneğin lösemi oluşumu. Radyolojik görüntülemede ALARA (AsLowAsReasonablyAchievable) prensibi geçerlidir, yani çekimin kaliteyi fazla bozmadan mümkün olan en düşük dozda yapılması. VCUG sırasında yarı iletken dedektörlü dijital cihazların kullanılması x-ışın dozunda 3-4 katlık bir azalma sağlamaktadır.

Özellikle  kız  çocuk  ebeveynleri  şunu  merak  ediyor: “Ya kızlık zarı?”

Normal şartlarda sondanın  zarla bir ilgisi yoktur, idrar yolu vaginanın önündedir.  Anormal şartlarda (sonda vaginaya sokulursa) sonda zarın ortasındaki delikten geçer. Yani normal ve anormal şartlarda bir şey olmaz.

Kaynak:http://www.doktoramcam.com/Makale/Detay/voiding-ilacli-bobrek-filmi/285