Işid

İslam Devleti

IŞİD Suriye ve Irak’ta elde ettiği bölgelerde “Halifelik” veya İslam Devleti ilan etti. Bu bağlamda örgüt IŞİD adını bırakarak İslam Devleti adını aldı ve lideri Ebu Bekir el Bağdadi’yi Halife ilan etti. Yeni İslam Devleti dünyadaki ulus devlet modelini reddediyor ve Ümmet olarak nitelendirdiği dünya müslümanlarını ve cihatçı örgütleri kendisine biat etmeye çalırıyor.

İslamcıların 1924 yılında Hilafet kaldırıldığından bu yana  ,Orta Doğu’da,Kuzey Afrika’da ve ötesinde yeni bir hilafet ilan etme rüyaları biliniyor.

Hilafet nedir?

Arapça’da Hilafet “halife yönetimi” anlamına geliyor. Halifelik, Hazreti Muhammet’in ölümünden sonra kurulan İslam Devleti ile tesis edilmiş bir kurum.

Halife ise Arapça’da “ Muhammet’in ardılı "anlamına geliyor..Halife, İslam Devleti’nin en büyük dini ve siyasi lideri idi. Dünyadaki tüm Müslümanların ruhani lideri sayılırdı. Halife’ye çoğunlukla Müslümanların Komutanı anlamına gelen  “Emir el müminin” denirdi.

Tarihi gelişimi nasıl oldu?

632-661 yılları arasındaki Hulefayı Raşidin dediğimiz dört halife devri, Hazreti muhammet’in ölümünden sonra kuruldu. Sünni literatürde, Raşidin Ebubekir, Ömer, Osman ve Ali’yi içeren ilk dört halifeyi kapsar ve adil yönetim anlamına gelir.

İlk dört halifeden sonra, bu makam 661-750 yılları arasında Emevi, 750-1258 yılları arasında Abbasi sülaleleri tarafından işgal edildi. Moğol istilası sırasında zayıflayan Halifelik makamı, Osmanlılar tarafından yeniden eski gücüne ulaştı. Hilafet 1924 yılında Atatürk tarafından kaldırıldı.

O tarihten sonra Halifeliği yenden kurma çabaları Müslüman liderler arasındaki çekişmeler nedeniyle başarıya ulaşamadı.

Tartışmalı makam

Halifelik Sünnilerin arzuladığı siyasi bir sistem ve model olsa da Şii’ler tarafından rededilen  bir örgütlenme biçimi.

Şiiler, Hazreti Muhammet’in ardıllarının Ehli Beyt’ten yani Peygamber Evi’nden gelmesi gerektiğini savunurlar. Onlara göre Muhammet’in amca oğlu ve damadı Ali, Peygamber’in yegane kanuni halefidir.

Sünniler ise liderliğin seçimle olması gerektiğini ve Ali’nin dördüncü halife olduğunu savunurlar.

Şiiler Ali’yi Halife olarak değil, İmam olarak görür. Sadece onun sülalesinden gelenlere İmam derler.

Sünniler arasında da Halifelik için tarih boyunca mücadelelere tanık olundu. İspanya’da ve Mısır’da rakip hanedanlar Halifelik iddiasında bulundular.

IŞİD’in iddiasının önemi nedir?

Birçok siyasi gözlemci IŞİD’in Hilafet ilanını, Irak’taki büyük toprak kazanımlarına yasallık kazandırmak ve örgüte itibar sağlamak çabası olarak görüyor.

Böylelikle IŞİD, saf, gerçek bir islami siyasi sistem seçeneği sunarak Orta Doğu’da hegemonyasını kurmayı amaçlıyor.

İŞİD, halifelik ilan etmekle, şimdiki ulus devlet modeline dayalı coğrafyada farkli bir seçenek sunarak siyasi iktidarını pekiştirmeyi amaçlıyor.

Hilafet ilanının, dini duyguların tavan yaptığı Ramazan ayının başlangıcına rastlaması da dikkat çekici.

Bununla birlikte IŞİD’in Hilafetinin Orta Doğu’da kabul görmesi beklenmiyor.

Öte yandan Hilafetin El-Kaide gibi, IŞİD’i reddeden uluslararası cihatçı hareketi etkilemesine kaçınılmaz olarak bakılıyor.

El-Kaide uzun süre Cihatçı davanın bayraktarlığını yaptı. Ama IŞİD, Suriye’de ve Irak’ta El-Kaide’nin asla yapamadığı bir şeyi başararak Irak'ta kısa zamanda büyük toprak elde etti ve onun üzerinde denetimini kurdu.

IŞİD’in hilafet ilanı Körfez Ülkeleri ve özellikle Suudi Arabistan için de büyük bir tehdit oluşturuyor.

Suudiler her ne kadar başlangıçte IŞİD’e destek verdiyse de, kendisine Mekke’i Mükerreme’nin ve Medine’i Münevvere’nin Muhafızı dedirten Suudi Kralı bu ilanı kuşkusuz kendisine yönelik bir hareket olarak nitelendirecektir.