İskoçların tasarruf anlayışı, Birleşik Krallık'ta (UK) yaşam

Bir İskoç amcasına bir problemi olduğunu ve danışmak için geldiğini söyledi. "İki kadından hangisini tercih edeyim? Birisi fakir, çok güzel bir kız ve seviyorum. Öteki zengin bir dul, güçlükle katlanıyorum". Amca "Kalbinin sesini dinle, sevdiğin kızla evlen" tavsiyesinde bulundu. Yeğen teşekkür edip giderken amca "Aklımdayken, dul kadın nerede yaşıyor" diye sordu.

Bu tür fıkraları İskoçlar için çok dinlemişsinizdir.  İskoçların tutumlu yaşamından ve Birleşik Krallık halkından faydalı bir şeyler söyleyebileceğimi düşünerek bu yazıyı hazırladım.

Tarihe  baktığımızda, 13. veya 14. yüzyılda  İskoçların kılıç veya mızrak masrafı yapmadan benzer ölümcül güce sahip Dirgen veya Tırpan'la  savaşa katıldıklarını ve ihtiyaç olmayan bir şeyi satın almadıklarını öğreniyoruz. Aynı şekilde James Watt'ın 1763'lerde satın aldığı ikinci el bir makineyi tamir edip, buhar makinesi olarak geliştirdiğini ve sanayi çağına önemli katkıda bulunduğunu görüyoruz. Unutulma aşamasında kalan İngilizce Sözlüğün "Oxford English Dictionary", İskoç James Murray tarafından "Kendin Yap" metodu ile tekrar hazırlandığını ve Dünya'ya kazandırıldığını biliyoruz. Ayrıca, İskoç üniversite öğrencileri,  İngiliz arkadaşlarına göre %25 daha az borçla Okullarını bitiriyorlar.  Bu önemli bir fark.

Benzer tutumluluk prensiplerine ilişkin örnekler ve fıkralar İskoçlar için çoktur. İskoç eşyasını atmaz, bir başka ihtiyaç sahibine ucuz da olsa satar, devreder. Eskiyi kullanmaktan ve onarmaktan kaçınmaz ve bunu değerli bir iş sayar. Tüm bu güzel hünerler,  fıkraların hep İskoç üzerine anlatılmasına sebep olmuştur ve İskoç bunu hoşgörüyle, gülerek karşılar. Parasını harcarken "Dikkatli olmak. Harcamadan önce iki defa düşünmek" İskoçun yaptığı tipik davranıştır. İskoç ucuzcu değildir. Parasını ödediği eşyanın, değerinin daha fazla olmasını ister.  Bu kapsamda bir Musevi, bir Hollandalı, bir Ermeni kadar pazarlık yapma ve alınan ürünün ucuza sağlanmasına önem verir. İskoçun tanrı'ya "Tanrım Bize zenginlik ver demiyoruz. Sadece nerede zenginlik var yerini bilelim yeter" duası paraya karşı sevgisini özetler.

İskoç kadını mutfakta beceriklidir. 1950'lerde az et, bol sebze, patates ve et suyu içeren yemeklerini sobada; uzun süre düşük ateşte pişirmesi  ile meşhurdur.  1929 Ekonomik Buhran ve İkinci Dünya Savaşı yokluklarının kadın erkek herkese hep tedbirli, tutumlu olmayı öğrettiğinden bahsedilir.

Günümüzde halâ çocuklara kazak örmek, elektrikte düşük wattlı ampul kullanarak  aydınlatma tasarrufu, ısı masrafını azaltmak için 20?C'ı aşmamak tutumluluk örnekleri kapsamındadır. İskoç kadını mutfak için et satın alırken ucuz yerinden alır. Bütçesinde çok kazanmak kriterinden ziyade az harcamak esastır. Kahvaltıda sütlü veya sıcak suda yulaf  kullanılması günümüzde  bir tasarruf sayılabilir.

Günümüzde sürekli teşvik gören tüketim ekonomisinde bile İskoç yine akıllıdır. Para karşılığı olan kart kullanır. Kredi kartından harcamaz.  Borcu daima İngiliz dostlarından daha azdır. Finans sektöründe 100bine yakın İskoç çalışmaktadır. İngiliz finans sektörü tüm Dünya'da 300 yıllık bir çaba sonucu güven sağlamış ve bu güvenden hem İskoç halkı hem İngiliz halkı yararlanmaktadır. Tüm Britanya yıllık gelirinin (UK GDP),  yaklaşık 5 katı banka hesaplarında bulunmaktadır.

Tüm Britanya'da 1992'de tasarruf oranı %12 iken 2008'lerde %2 düzeyine kadar azalmış ve tekrar zamanla artarak 2013'de %5 düzeyine gelmiştir. Kabul etmek gerekiyor ki 2008-2013 dönemi parasal kriz ve resesyon dönemidir. Herkes borcunu ödemek, sıkıntıdan kurtulmak istiyor. Bu dönemde kredi almak değil, önceden alınmış kredileri ve kişisel borçları sıfırlamak arzu edildi.

Birleşik Krallık UK; İskoçya, İngiltere,  Galler ve Kuzey İrlanda'dan oluşuyor. İskoçlar,  UK'ı oluşturan dört unsurdan biri ve önemliler. UK  küresel ekonomide yer alan, altı büyük ekonomiden biri ve  bir refah devleti. Tasarruf değil tüketim ekonomisi önde gidiyor. UK ekonomisi yaklaşık 2.5 trilyon dolar düzeyinde ve kişi başı yıllık gelir 38bin doları buluyor. Sterlin  kıymetli bir döviz. Enflasyon %1.5'dan az. Ancak aileler Türkiye'deki gibi borçlu.  Borç ev başına 60bin $'a yakın. 2014'te ekonomi canlanması ve işsizlik azalması var.

Birleşik Krallık'ta insanlar nazik, hür, düşüncelerini açıklamaktan çekinmiyorlar. Evlilik ve dindarlık  eskiye göre azalıyor.  Çiftler birlikte yaşıyorlar ama finansal veya hür kalma sebepleriyle evlenmeyebiliyor. Kahvaltıları, çayları meşhur. Piknik yapmayı ve tabiatı seviyorlar. Kendin yap popüler. Yaşamda bahçeli ev sahibi olmak ve tüm Dünyayı gezebilmek özlemleri var.

İngiltere demokrasinin ana vatanı sayılabilir. Hoşgörülü olmaları ve dillerini yayma çabaları İngilizce'yi Dünya dili yapmıştır.

Türk halkının 2014 itibariyle 100 yıl önceki 1. Dünya savaşı, Osmanlı çöküşüne ve Musul konularına  takılarak İngilizleri halâ düşman sayan zihinsel engellerden kurtulması ve İngilizlerle ortak projeler,  işbirliği yapabilmesi ve bunu artırması gerekli. 1920'lerde  İngiltere imparatorluktu ve ada nüfusu 45 milyona yakındı. Anadolu 11-12 milyon savaş yorgunu nüfusa sahip ve ekonomi bugünkü Somali durumundaydı.

Bugün durumlar daha farklı bir zemindedir. Türkiye'nin endüstriyel alanlara ilave olarak  İstanbul'u iyi bir finans merkezi yapma hedefi ve eğitim alanında  İngiltere ile işbirliği yapması faydalı olabilir.

Üç meşhur İngiliz ata sözü ile yazımı tamamlıyorum.

"Temiz olan, Tanrı'ya yakın olandır.", "Yapılan iş, sözden kıymetlidir.", Tasarruf edilen para, kazanılmış paradır." Hoşça kalın.