Istanbul 1

ISTANBUL ve bilinen bilinmiyenleri 1; KAPALICARSI 

Serbest Bölgeler , 15 Haziran 1985 tarihinde 3218 numarali Kanun ile kuruldu  bu tarihten cok daha evvel resmi olmasada bazi Serbest Bölgeler vardi. Bunlardan biri ve belkide en eskisi Kapalicarsi` dir. Bircok kisinin Istanbuldan otobüs turlari  ile gittigi Kilisi de unutmamak lazim ama Kapalicarsi ve cevresinde her zaman hersey bulunurdu. Bir cok seyin bulunmadigi zamanlarda , yokun yok oldugu bir yerdi  Kapalicarsi ve bilhassa Bedestenlerde tanidigin oldumu , herseyin evet herseyin bulunabilindigi bir yerdi, hakiki rus veya iran Havyari ,fransiz sampanyasi ve konyagi, viski cesitleri, kirim sekti, gürcüsarabi, fransiz kaz cigeri ezmesi, isvicre yada   belcika cikolatasi, hollanda veya isvicre peynirleri, yugoslav erik rakisi, tank gibi saglam ve dakik  rus veya dogu alman calar saatleri,  Camel, Kent, naneli Salem yada daha cok amerikali ordu mensuplarinin getirdigi filtresiz kirmizi ambalajli PallMall sigaralari her zaman istendigi kadar hem karton  hem de Box olarak da tedarik edilebilirdi. Hatta rahmetli annemin kabul günlerinin müdavimlerinin o zamanlar pek moda olan yabanci sigara tüttürmekden dolayi arttigini söyleyebilirim. Yabanci sigaralari o zamanlar sigara gözükmesin diye gömlek cebinde degil pantalon pacasi altinda corab icinde  saklanirdi. 1984 senesinde sigara ithal yasagi kaldirildiktan sonra sigara paketleri normal tasinir ve lokallerde masa üstüne konur hale gelmistir.

Amerikanin yaninda  Fransa , Almanya Italya  ve  Ingiltere nin taninan  bizde tutulan marka sigaralari, yine umumiyetle zamanin dogu blok ülkelerinden gelen elektrikli su kaynatma aletleri, o günler  cok aranan elektrikli tras makineleri, degisik sac kurutma makineleri  derken en önemli kaynagi unutuyorduk eveet  PX (Post Exchange) merkezi, kisaca Amerika denilen  Amerika Birlesik Devletlerinde  olan asagi yukari günlük hayatta lazim olan herseyin bulundugu sadece  amerika disinda yasayan calisan ordu ve yan kuruluslari mensuplarinin alis veris yapabildigi magazalarin mamulleride degisik yollardan direk veya ismarlama evet ismarlama olarak yani model,renk ve beden secimi yapilabilir sekilde carsi üzerinden tüketiciye ulasirdi. Neler mi, alfabetik gidersek Arrow gömleklerden baslayarak Boxer külotlar, Corned Beef konserveleri ki hastalari vardi, Fruit of the Loom T-Shirtler, Levis pantalonlar, Loafer ayakkabilar vs. vs.

Pekiyi bu kadar mal nasil ve nerede topluma ulasiyor diye sorarsak, degisik kanallar ve metotlar mevcut idi, en basiti  Varsova pakti ülkelerinden nasil ise gelenler daha Carsinin  kapisindan giriste kendilerini belli ederler ,  bilhassa Balkanlilar bildikleri kadar türkce ile  kendilerine has lehcelerinde  - Komsuyaa diye a harfini  iyice uzatarak hemen mevzuya girer, ellerindeki mallari , ya TL karsiligi satmaya calisir, ya cok sevdikleri DM isterler  yada mesela bir Safari modeli deri ceket ile degis tokus etmeye calisirlardi. Bu sekilde  gelen mallar uzmanlarin dedigi gibi mundar olurdu. Cünkübu isi takip edenler, hangi malin kime satilabilecegini, kimin hangi mala ihtiyaci oldugunu  bilir ve piyasayi bu sekilde kontrol ederlerdi.

Diger taraftan Sisli, Osmanbey , Nisantas ücgenine ve Tophane semtlerine yerlesmis , Amerikan Pazari tabir edilen ama sattiklari mallarin cogunlugu avrupa menseli olan mekanlarin sahipleri ise bu isleri profesyonelce idame ettiren bazi kisilerden mal tedarik ederlerdi.

Tahminimce bu isleri en iyi organize edenlerden biride  Kevork usta idi. Mekani Ic Bedestende idi ,ortodoks ikonalari satar, uzman olarak kabul edilir, müzayedelere bilirkisilik yapar, fiat tespit eder , yaninda diger konularda  faaliyette bulunurdu. Kirli islere bulasmadan herseyi temin edebilirdi, bir sey soruldugunda, -söz vermiyeyim ama bir bakayim der, bir müddet sonra verdigi fiat kabul edilirse meseleyi hallederdi. Onu enteresan yapan noktalardan biriside müthis bir meyve uzmani olmasiydi, her sezon en iyi meyveyi bulur, ve herkese iyi yanlarini vurgulayarak tavsiye ederdi. Hemen hemen her rahatsizliga iyi gelebilen bir meyve tanir, bir doktor titizligi ve ciddiyeti ile ne zaman, nasil yenilmesi gerektigini izah ederdi.

Alicinin, ve bilhassa aracinin  memnun  oldugu , iyi isleyen bir sistemi vardi. Arada sirada , Kevork ustaya mahsus olmamak üzere degisik mekanlara belkide adet yerini bulsun diye yapilan baskinlarda , bir sey bulunmazdi.  Bir seferinde tras losyonu yani yeni adi ile parfüm arayan, bir arkadas ile daha evvel görüstükten ve fiat da anlastiktan sonra emaneti almak icin Kevork ustaya gitmistik, caylarimizi icip epeyi bir sohbet etmistik ama  parfümden bir eser yoktu, o arada telefonlar geliyor Kevork usta fikirlerini beyan ediyor, sorulara cevap veriyor, hatta cayci geldi boslari topladi  caylar tazelendi, ama biz iceride Kevork ustanin iki dolaplik dükkaninda bizbize idik,  Kevork usta aniden arkadasa o güzel Istanbul ermenisi aksani ile - Emanet yaninizdami ? diye sordu. Arkadas cebinden daha önce anlastigimiz miktari cikarirken , Kevork ustada, önünde bulunan kese kagidindan elmalari cikariyordu, ikinci elmadan sonra kese kagidindan siparis kendine has selofan ambalajinda cikti. Biz hayret ile bakarken, Kevork usta ücreti cebine koyarak ayaga kalkti, arkadasa - Ambalaj orijinaldir, hayirli olsun efendim , yine bekleriz dedi. Biz vedalasip cikarken , Kevork usta calan telefona cevap verdigini duyduk. - Söz vermiyeyim ama bir bakariz ...