Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

11 Aralık '12

 
Kategori
İstanbul
 

İstanbul’un yalnız ve sessiz güzelliği: Haydarpaşa Garı -1

İstanbul’un yalnız ve sessiz güzelliği: Haydarpaşa Garı

Yeşilçam filmlerinin unutulmaz sahnelerinden biridir; başrol oyuncusu Haydarpaşa Garının kapısından çıkar ve İstanbul’a şöyle bir bakar. Hatta klişe olan bir replik vardır bu filmlerden kalan. Elinde tahta valizi ve içinde umutlarıyla Anadolu’dan gelen genç, Haydarpaşa Garının merdivenlerinden İstanbul’a seslenir: Seni yeneceğim İstanbul!

Yani Haydarpaşa İstanbul’u simgeler. Kadıköy-Karaköy veya Eminönü veya Kadıköy-Beşiktaş vapuruna binip de Haydarpaşayı seyre dalmayan bir kişi bile yoktur eminim. Mimari güzelliğinin içine saklanan tarihi, boğazda olduğunuzu hissettiren konumu, çatısındaki koca saati ile hayran bırakır görenleri. Şahsen, her Kadıköy vapurunda uzun uzun izlerim onu, yaklaştıkça heyecanlanırım, her görüşümde fotoğrafını çekmek isterim. Onlarca, birbirinin nerdeyse aynı görünen ama aslında her seferinde farklı hisleri barındıran Haydarpaşa Garı fotoğrafım vardır.

Son zamanlarda daha uzun uzun bakmaya başladım binaya çünkü yakında çok büyük bir değişime uğrayacak. Tarih yok olacak. Bu nedenle uzun uzun bakmak ve bu görüntünün keyfini çıkarmak istiyorum. Değişimden sonra oluşacak görüntü İstiklal Caddesi’ndeki Demirören alışveriş merkezinin rezilliğine benzeyecek diye korkuyorum. Evet, mart ayı sonunda tamamen kapatılacak olan gar binası iki senelik bir tadilata girecek ve çıktığında tüketim çağına yakışan pırıl pırıl, tüm tarihi dokusundan yoksun, kalabalık, ruhsuz bir yapı olacak. Bu işin en kötü tarafı ise bir tarihin yok olduğuna şahit olmak ve bunu bile bile bir şey yapamamak. Ben de elimden gelen şeyleri yapabildim sadece, tarihini kaybetmeden bolca fotoğrafını çektim. Kendimi rayların arasına atacak kadar içten bir çekimle birbirinden anlamlı fotoğraflar elde ettim. Ve bir de bu yazı. Ne yazık ki yapabildiğim budur. Daha fazlasını yapabiliyor olmayı çok isterdim. Haydarpaşayı bu rant çılgınlarının elinden kurtarmak isterdim. Bu yalnız ve sessiz binanın hep öyle kalmasını isterdim.

Hakkında en ayrıntılı bilgileri ingilizce kaynaklarda bulabildiğim yurdumun en güzel yapısı, Haydarpaşa Garı 1872 yılında faaliyete geçmiş. İstanbul’un ekonomik önemine rağmen bir tren yoluna sahip olmamasına müdahale eden Sultan Abdulaziz tez zamanda bir tren yolu inşaa edile diye buyurmuş. İlk etapta İstanbul-İzmit hattı yapılmış. 1888 sonrası Anadolu seferleri başlamış. 1906 yılında varolan gar binasının yetersiz kalması nedeniyle II. Abdülhamit yeni ve büyük bir binanın yapılmasını istemiş. Otto Ritter ve Helmuth Cuno adlı iki alman mimarın projesi kabul edilerek inşaat başlamış. İnşaat için Alman mimarlar ve mühendisler, İtalyan taş ustaları ve Türk işçiler çalışmış. Bina 1908 yılında açılmış.

Garın bulunduğu bölgeye hizmetlerinden dolayı, III. Selim döneminin paşalarından Haydarpaşa’nın ismi verildiğinden, yapılan gara ve binaya da Haydarpaşa ismi verilmiş. Bir neoklasik mimari örneği olan bina her biri 21 mt uzunluğunda olan 1100 adet kazık üzerine kurulmuş. I. dünya savaşında İngilizler Haydarpaşa garını ele geçirmişler. 1923 yılında kurulan Türk Cumhuriyeti’nin ardından ancak 1927 yılında garın işletmesi Türkiye cumhuriyetine geçmiştir. Bu dönem içerisinde, 1917'de gerçekleşen bir sabotaj ile savaş malzemelerinin depolandığı garda patlama olmuş ve bina çok büyük hasar görmüştür. Yine 1979 yılında Haydarpaşa açıklarında gerçekleşen bir gemi kazası neticesinde gar binası hasar almıştır. Yenilenen binanın, en son kasım 2010'da tadilat çalışmaları sırasında dikkatsizlik nedeniyle çatısında yangın çıkmıştı. Televizyonlarda saatlerce canlı yayın yapıldığından aklımızda kalan bu yangın sahnesi aslında bu gelen yeni planının bir habercisiymiş aslında. Çünkü yangından sonra bir yenileme çalışması olmadı binada, çatının sadece ön duvarı vardı ve arkasında koca bir boşluk oluştu.

Haydarpaşa garı dünya çapında bazı çalışmaların da içinde yer almış bir zamanlar. 2009 yılında bir parfüm reklamı olarak çekilen bu kısa filmde görüntülenmiş. Yine ünlü Garbage grubunun ”Run baby run” adlı şarkısının klibinde görüntülenmiş.

2012 yılı için, Haydarpaşa Garı, World Monuments Fund yani Dünya Anıtlar Fonu tarafından izlemeye alınmış. Marmaray projesinin garın pozisyonu ve geleceğini etkileyeceğini düşünerek bu plan yapılmış. Şimdi bu alışveriş merkezi projesi ile oluşacak çirkinlik için bu kurumun nasıl bir aksiyon alacağını merak ediyorum. Çünkü kurumun amacı tam da anıt niteliğindeki bu binanın kültürel yapısını korumak.

Umarım Haydarpaşa sadece burda yer alanlar ve bunlar gibi fotoğraflarda aktarılmaz gelecek kuşaklara. Umarım İstanbul bu güzelliği korur ve yaşatır.

Tam da bu duygularla yazmıştım bu yazıyı ve yayımladıktan 2 hafta sonra Kanadalı bir gazeteciden fotoğraflarım hakkında övgüler aldım. Ve en güzel haber ise bu gazetecinin taa uzaklardan Haydarpaşa’yı kurtarmak için bir proje başlatması haberi oldu. Bu gördüğünüz fotoğraflar ise bu projenin görselleri olarak tüm dünyaya yayılmak üzere. Bir gazetecinin bu kadar uzaktan buradaki yıkımı engellemek için haykırmak istemesine rağmen bizim burada bir şey yapamayacak hale getirilmiş olmamız ise durumun en kötü yönü. Bu projenin ve Haydarpaşa için yapılan tüm projelerin başarılı olması dileğiyle…

EPP

 

EPP

http://cafelontano.com/

 
Toplam blog
: 8
: 6559
Kayıt tarihi
: 13.03.12
 
 

Elif Perçin Poyraz, fiilen finansçı olarak çalışıyor ve ekonomi doktoru olmak üzere Galatasaray Ü..