İzmir'in ulaşım sorunu

İzmir'in tarihi geçmişine göz attığımızda, ulaşımla ilgili ciddi çalışmaların 1989 yılında Başkan Yüksel Çakmur'un çabalarıyla başladığını görüyoruz.

Yüksel Çakmur dönemine kadar 21 belediye başkanı İzmir'e hizmet etmiştir. Kimi 6 ay, kimi 1 yıl, kimi de 5 yıl. Hepsi de ülkenin çok değerli insanlarıdır ve İzmir'in bugünkü konuma gelmesinde pay sahibidirler.

İzmir'e hizmet eden başkanlar arasında en popüler olanlar, Osman Kibar ile İhsan Alyanak'tır. Osman Kibar, ana caddeler dahil, patika yolları bile asfaltladığından ''Asfalt Osman'' lakabını almıştır.

İhsan Alyanak boksördü. Bıçkındı ve korkusuzdu. İzmir'in yararına olan hizmeti yapmak için engel tanımazdı. Yolları genişletebilmek için eski bina, depo ne varsa yıktı. Şehre rahat nefes aldırdı.

Ancak Yüksel Çakmur dönemine kadar, ne Adalet Partili Osman Kibar, ne CHP'li İhsan Alyanak ne de ANAP'lı Burhan Özfatura ulaşımda metro ile ilgili çalışma yapmadı. İşbaşına gelen her başkan ulaşım sorununu çözmek için otobüs alım işine el attı. Toplu taşımacılıkta dünya ülkelerinin 1800'lü yıllarda kullanmaya başladığı metroyu halkımızla tanıştırmak için çaba harcamadılar. Hafif Raylı Sistem'i hayal bile edemediler.

Yüksel Çakmur, 1989 yılında Burhan Özfatura'dan İzmir Belediye Başkanlığı koltuğunu devraldığında kentin ulaşım sorununu ele aldı. Sorunun çözümü için metronun şart olduğuna inanıyordu.

Alman firması olan Heusch und Bosefeldt ile temasa geçildi. Firma, iki yıl boyunca kentin ana arterlerinde trafik sayımı yaparak, İzmir'in Ulaşım Master Planı'nı hazırladı.

İzmir Ulaşım Master Planı'nda 50 km'lik, kentin dört uç noktasına ulaşan (Bornova-Buca-Narlıdere-Çiğli) ve sırt sırta iki hilal biçiminde bir metro sistemi öneriliyordu.

Yoğun tartışmalar sonunda sistemin en yoğun bölümüne öncelik tanındı.

1992 yılının Haziran ayında Üçkuyular-Bornova hattının ihalesi duyuruldu. İhaleye; Siemens, Breda(İtalyan) ve ABB- Yapı Merkezi Konsorsiyumu katıldı.

15 Ocak 1993'te ABB-Yapı Merkezi Konsorsiyumu ile İzmir Büyükşehir Belediyesi arasında sözleşme imzalandı. Belediye Başkanı Yüksel Çakmur büyük bir mutlulukla Üçkuyular Fahrettin Altay Meydanı'na duyuru tabelasını astı.

1994'te seçimi kazanan Burhan Özfatura projeyi uzmanlarıyla yeniden ele aldı. Yapılan proje değişikliğiyle Üçyol-Üçkuyular arası iptal edildi.

İzmir Metrosu'nun güncel durumuna ilişkin sözleşme 1.5 yıl gecikmeyle 1995 yılının Mart ayında imzalandı.

Yoğun çalışmalar sonucu tamamlanan Üçyol-Bornova hattı Başkan Ahmet Piriştina tarafından 2000 yılında hizmete açıldı.

Görülüyor ki İzmir'in yoğun trafik arterlerinden sadece biri, çağdaş toplu taşımacılığa 2000 yılında kavuşabilmiş. O da Üçyol'a kadar...

Başkan Ahmet Piriştina'nın 2004 yılında ani vefatı sonucu Aziz Kocaoğlu İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı oldu.

Başkan Kocaoğlu, kentin ulaşımda kazandığı bu konforu daha da yaygınlaştırabilmek için çalışmaları hızlandırdı. İzmir Metrosu'nun Üçkuyular'a devamı için projeler hazırlandı. Daha önce düşünülen Aliağa- Menderes Hafif Raylı Sistem Hattı için çalışmalara başlandı. Bir süre sonra metronun Üçkuyular'dan 9 Eylül Tıp Fakültesi'ne kadar uzatılmasına karar verildi.

İzmir'in ulaşımını rahatlatacak bu projeler çok geçmeden engellere takıldı. Projeler'in çoğu Bayındırlık İl Müdürlüğü'nden geri döndü. Sonuçlanan bazı ihaleler, kaybeden firmaların itirazı sonunda iptal edildi. Büyükşehir Belediyesi iptali yargıya taşıdı. Mahkemelerde zaman kaybedildi. Geçen zamanla birlikte İzmir'in sorunları büyüdü.

Açılan davaların kazanılmasıyla birlikte İzmir'de ulaşım sorunu çözülmeye başlandı. Bir bölümü hizmete açılan 80 kilometrelik Aliağa-Menderes banliyö sistemi İzmir'in trafiğini büyük ölçüde rahatlatacak. Bu hatta otobüslerle aktarmalı olarak seyahat etmek zorunda olan halk, konforlu trenlerle yolculuk yapmanın mutluluğunu yaşıyor.

Metro ve raylı sistemin deniz ulaşımına entegre edilmesi de kentin trafiğine nefes aldırmaktadır. İzmir Büyükşehir Belediyesi 9 Mart 2000 yılında Denizcilik İşletmeleri'ne ait olan vapur filosunu, kurmuş olduğu İzdeniz A.Ş. kanalıyla devraldı.

İzdeniz A.Ş., deniz ulaşımını devraldığında, Bostanlı, Karşıyaka, Bayraklı, Alsancak, Pasaport, Konak, Göztepe ve Üçkuyular olmak üzere 8 iskeleden 24 deniz aracıyla hizmet verilmekteydi. Bugünlerde yeni alınan arabalı vapurlarla filo biraz daha genişlemiştir. Ama yine de Büyükşehir'den bu konuda radikal çözümler bekliyorum. Örneğin, Güzelbahçe'ye ve Narlıdere'ye de iskele yapılmalıdır. Sabah ve akşam saatlerinde bu hattan şehre yoğun bir araç trafiği vardır. İskele yapıldığı takdirde, Urla, Güzelbahçe ve Narlıdere'de oturan vatandaşlar arabalarıyla şehir merkezine ulaşmak yerine Üçkuyular'da olduğu gibi aracını park ederek vapuru tercih edeceklerdir.

Son günlerde ulaşımda yaşanan diğer bir sıkıntı ise çevre ilçelerden ve semtlerden Konak'a yapılan otobüs seferlerinin iptal edilmesi olmuştur. Yeni uygulamaya konulan bu sistem nedeniyle aktarma istasyonlarında büyük karmaşa yaşanmaktadır. Şehrin dört bir yanından gelen vatandaşlar, yarım kalan yolculuklarını tamamlayabilmek ve işlerine ulaşabilme konusunda büyük sıkıntı yaşamaktadırlar.

Büyük tepki alan bu sistemden bir an önce geri dönülmesini ve ulaşımı rahatlatacak önlemler alınmasını bekliyoruz.