İzmir Takımsız bir Futbol Ligi

Yanarım yanarım Türkiye birinci Futbol Liginde İzmir ekiplerinden en az birinin olmamasına yanarım. Futbolla, çok haşır neşir ilgilenen bir insan değilim ama bu durumun beni üzdüğünü belirtmeden geçemedim. Bir yazıma yorum yapan bir dost “hep İzmir’i övüyorsunuz ama neden bir İzmir takımı birinci ligde yok” demesi üzerine, biraz da mahcubiyetten olsa gerek, birkaç kelam etme isteği ile bu yazıyı yamaya karar verdim. Ama bu yazıyı okumaya başladıysanız, bilin ki aslında bir futbol yazısı değil bu.. Hele ki, liglerin tatile gireceği şu günlerde. Biraz ters bir konu gibi ama, biraz politik bir duruş olacağı kesin !..

Evet maalesef ki, uzun zamandır, Türkiye Birinci Futbol Liginde, İzmir takımlarını görmek artık mümkün değil. Geçmişte bazı İzmir takımlarını bu ligde görme şerefine erişebilenlerdenim. Ama ya şimdi ? Futbol ve sporla ilgilenen yeni nesil böyle bir şeyi bilmiyor, hatırlamıyor bile.

Enteresandır, İzmir ve Futbol aslında birbirlerine pek de yabancı değil. Şöyle bir arşivimi karıştırdım bu yazıyı yazmadan önce. Aslında biliyor musunuz Türkiye’de ilk futbol önce İzmir’de doğmuş. Nasıl mı? Bunun için biraz tarihsel sürece bir bakalım: Biliyorsunuz, futbolun doğuşu 1800’lü yıllarda İngiltere’de olmuş. Daha sonra da, tüm dünya’ya yayılmış. İngilizler’in ticaret amacıyla Osmanlı’nın belli başlı liman kentlerine yerleşmeleri ile futbolu da getirmişler. Özellikle, o zamanların en önemli liman kenti olan İzmir’de İngilizler’in oldukça fazla sayıda olmasından dolayı, ilk kez İzmir’e gelmiş futbol. İzmir ile birlikte, Selanik ve İstanbul futbolun oynandığı şehirler olmuş. Buralarda İngilizler futbol oynarken Rumlar da onlara katılmışlar ve hem futbol oynayanlar hem de takımlar önemli sayıda artmıştır. Osmanlı topraklarında ilk futbol maçının 1875'te Selanik'te oynandığı bilinmektedir. 1877 yılında ise İzmir'in Bornova çayırlarında futbol maçları yapılmıştır. İzmir'de ilk futbol kulübü 1894 yılında İngilizler tarafından "Football Club Smyrna" adıyla kuruluyor. İstanbul'da futbol oynanmaya başlanması ise ancak 1895 yılında İzmir'den İstanbul'a göçen İngilizlerin burada futbol oynamasıyla geçekleşebiliyor. Buradaki Rumlar da futbola merak salmışlar ve futbol İstanbul'da çok büyük bir hızla yayılmıştır.

Görüldüğü üzere, futbolun Türkiye’de doğmasına rağmen, İzmir’de ki futbolun Türkiye birinci liginde temsil edilmemesi çok acı. İngilizlerin ve Rumların kurduğu ilk kulüpleri saymazsanız, Türklerin kurduğu ilk İzmir takımı, 1912 yılında kurulan Karşıyaka Spor Kulübü, yani K.S.K. Sonra sırasıyla Altay (1914, İzmir İdman yurdu (1919) Altınordu (1923), İzmir Spor (1923), Göztepe (1925) kulüpleri oluyor. İlk zamanlar başarılı işlere imza atan bu takımlar uzun sürede Türkiye 1. liginde oynadılar. Yakın zamana kadar Altay ve Karşıyaka kulüplerini birinci ligde görmek mümkündü. Size birkaç önemli bilgi daha. Türkiye resmi birinci liginin ilk golünü atan bir İzmir takımı olan İzmir Spor’lu oyuncu olan Özcan Altuğ tarafından, bir İstanbul takımına atılıyor (yıl sanırım 1959). Bir diğeri de, ligden en çok düşen takım Karşıyaka olmuş. İzmir'in yeşil-kırmızılı ekibi, 51. sezona giren Birinci Lig'e 16 kez katılırken, tam 6 kez İkinci Lig'e düşmüş. Altay’ın da çıkıp, çıkıp indiğini belirtmekte fayda var.

Şimdi burada şunu sormak lazım. İzmir takımları neden çıktığı yerde duramıyor? Neden indiğinde çıkamıyor. Yıllardan beri de birinci futbol liginde bir İzmir takımını görmek mümkün değil. Futbolun ilk doğdu yerin de İzmir olduğunu düşündüğünüzde bu acı verici gerçekten. Bu sorunun çok yönlü cevapları var bence. Herkes de farklı cevaplar verebilirler. Ama bence en önemli yanıtlarından biri, İzmir futbolcuları biraz sanırım keyfine düşkün, ikincisi kulüpler kendilerini geliştiremiyorlar, üçüncüsü İzmir kulüpleri zengin değil. Dolayısı ile İstanbul kulüplerinde görmeye alışık olduğumuz bütçeler konuşulmuyor. Dördüncüsü, kulüp yöneticili biraz da kara para aklama işi oldu. Anadolu’nun bir çok yerinde İstanbul dahil kara para aklanan kulüpler var ama İzmir’de böyle bir şey olmaz.

Beşincisi, büyük kulüplere insanlar bir yatırım gözüyle bakıp, yönetiyorlar. Oysa ki İzmir kulüplerinde biraz özveri ile iş yapılıyor. Yıllarca, İzmir’den tek ve güçlü bir takım oluşturulması hep konuşulur. Hatta bir takım senaryolar ortaya atılır ama hepsi fos çıkar. Halbu ki, tek bir çatı altında güçlü bir İzmir gücü oluşturulamaz mı ? Pekala oluşturulabilir. Geçmişte de bunun örnekleri var aslında. Mesela, 1937 yılında, Altay, Altınordu ve Buca kulüpleri birleşerek Üçok Spor kulübünü kurmuşlar, yine aynı yıl Göztepe, İzmir Spor ve Ege Spor kulüplerinin birleşmesi ile Doğan Spor kulübü kuruluyor. Ama ne olduysa 2 yıl dayanabiliyorlar. Herkes lastik gibi bir tarafa çekince işler yolunda gitmez. Böyle olunca da daha uzun süre bir İzmir takımını birinci ligde göremeyeceğiz gibi..

../..