İZMİR

İzmir’in tarihteki adı Smyrna olup tarihte üçüncü bin yıldan itibaren yerleşim yeri olmuştur. Antik dönemden sonra Romalılar döneminin en önemli şehirlerinden biridir. Daha sonra Cenovalılar’dan Selçuklara, daha sonra Timurlenk’e 1425 yılında Osmanlı imparatorluğuna bağlanmıştır.18 yüzyılın ortasından itibaren önemli bir ticaret limanı olmuştur. Limanda oluşmuş olan tüccarlar Avrupalıların, aralarındaki savaşlar neticesi etkinliklerini artırmışlardır.19 yüzyıl sonları ve 20 yüzyıl başlarında limana yerleşmiş olan Avrupalılar (Levantenler) sayesinde Smyrna ticaretteki etkinliğini artırmıştır.

Osmanlı imparatorluğu sanayi diyebileceğimiz yatırımları ise yabancılara yaptırmıştır, Müslümanlar ise daha ziyade devlet görevlerinde yer almıştır.

Smyrna Osmanlı imparatorluğu zamanın da önemli kültür merkezlerinden biri olarak tarihteki yerini almıştır. Gerek mesleki açıdan gerekse kültürel açıdan Müslümanlarla, Hiristiyanlar ve çeşitli uluslar Smyrna’da bir arada yaşamayı başarmışlar ve Avrupa da olduğu gibi Osmanlı imparatorluğunda da şehrin önemli merkezlerden biri olmasına katkıda bulunmuşlardır.

Cumhuriyet öncesi İzmir’de Levanten, Rum ve Ermenilerden oluşan tüccar, üst tabakanın gitmesi ile ticaret tamamen Türklerin eline geçmiştir. Daha sonra küçük Amerika yaratma zihniyetini benimseyen iktidarlar sayesinde şehirde burjuva sınıfı oluştu. Ancak ekonomik gücü elinde bulunduranların kültür ve sanattan yoksun olmaları nedeniyle İzmir’in sosyal ve kültürel yaşantısında gerileme görüldü. Yinede tek tük olsa da kültür ve sanat insanları yetişmiştir. (Halikarnas Balıkçısı, Atilla İlhan ve Rüştü Şardağ gibi ) 1950’li yıllarda İzmir tek parti iktidarına karşı DP’yi destekler. Bu iktidarın uygulamış olduğu tarım politakası nedeniyle şehir kırsaldan göç alır ve çarpık kentleşme başlar. 1970’li yıllardan günümüze kadar devam eden, şehrin doğudan aldığı göç’te olduğu gibi göçen vatandaşlarla İzmirliler arasında, Türkiye’nin başka illerindeki kadar sorun yaşanmamıştır. Bunun sebebi kentin tarihten gelen çok çeşitli halkların kültürüne sahip olması nedeniyledir. İzmir Cumhuriyet döneminde genel olarak merkezi hükümete muhalif kalmıştır. Bazı iktidarlar tarafından gavur İzmir diye nitelendirilmiştir. Özgür günlük yaşamıyla ayrıcalıklı bir yere sahip olan İzmir için Cahit Külebi’nin mısralarına değinmemek haksızlık olur.

denizi kız,

kızı deniz,

sokakları hem kız hem deniz

kokan şehir

Saygı dolu sevgiler.