Jest nedir?

BİRİNE YAPILAN JESTTE "HAK ETMİŞLİK" YOK MUDUR?

"ABD'li ünlü aktör Kevin Costner, THY'nin reklam filminde rol almak için Türkiye'ye geldi. Costner basın toplantısına, üzerinde "Ne mutlu Türk'üm diyene" yazan Türk bayraklı şapkasıyla çıktı. Costner, "Atatürk'ün sözünü şapkama ABD'de yazdırarak size jest yapmak istedim" dedi. (Yazılı basından)

Şimdi bu ünlü aktörün, iyi niyetle yaptığı bu jesti, önemsemeyip "Türkiye'nin böyle şeylere ihtiyacı yoktur" diyebilir misiniz? Ya da Türkiye'nin, yapılan bu samimi jesti "hak etmediğini" düşünebilir misiniz?

Madem konuyu açtık; gelin şu "jest" konusunu biraz açalım. Bir bakalım, birbirimize, "jest" diye yaptığımız hoşluklar, belki de "jest" değildir.

YAPILAN JEST'TE HAK ETMİŞLİK VARDIR :

Dilimize Fransızca'dan giren bir sözcüktür. Fransızcası "geste" şeklinde yazılır. Bu sözcüğe, Türkçe sözlükte(Fr. geste), "Genellikle yerinde yapılan ve beğenilen davranış" olarak anlam verilmiştir.

Jest, anlamında da belirtildiği gibi "yerinde" yapılan ve yapıldığı zaman da "beğenilen" bir davranıştır. Ayrıca, jest olarak yapılan bu davranışta "hak etmişlik" de vardır. Yani, jestin yapıldığı kişi, yapılan jesti hak etmiştir.

Örneğin, bir öğretmen, bir yıl boyunca öğrencilerini yetiştirmek için gereğinden fazla uğraş vermiş ve öğrencileri tarafından sevilmiştir. Yıl sonunda, öğrenciler müştereken yaptırdıkları güzel bir çiçek demetini öğretmenlerine sunmuşlardır. Bu hareket, öğrencilerin öğretmenlerine duydukları minnetin bir ifadesini gösteren bir jesttir.

Bu durumda öğretmen, "Hayır, çocuklar! Ben bu çiçeği kabul edemem, ben yalnızca görevimi yaptım" diyerek bu jesti geri çevirebilir mi? Herhalde çeviremez.

Çünkü öğrenciler, öğretmenlerine yaptıkları bu jesti, öğretmenleri bunu "hak ettiği için" yapmışlardır. Öğretmen, bu jesti reddederse, bir anlamda öğrencileri için fazla çalışmadığını da kabul etmiş olmaz mı?

HAK EDİLMEYEN JEST VAR MIDIR?

Bence hak edilmeyen jest yoktur. Bir kişi, diğer bir kişiye, o kişinin "hak etmediği" bir davranışı "jest" diye sunuyorsa, bunun adı jest değildir. Bu, çıkar amaçlı bir davranıştır ve bunun jest kavramı ve anlamı içinde yeri yoktur.

MİLLİYET BLOG AİLESİ İÇİNDE JEST VAR MIDIR?

Vardır; ama bu jestler arasında "hak etmemişlik" oranı bence çok azdır.

Birgün, üşenmeyip oturup saydım (ne demekse, zaten oturuyorum:)). Bir kanaat sahibi olduktan sonra saymayı bıraktım.

Tespitim şu: Blog yazarlarının %40-50'si birbirlerinin bloglarını, karşılıklı olarak "önerdiğim bloglar" olarak göstermişler. Bunlar arasında, hak etmediği halde önerilen bloglar var mı, bilemiyorum.

Bu seçim işi bazılarınca, "paslaşma" ya da "o benimkini önermiş, ben de onunkini önereyim" şeklinde görülebilse de ben yine de arkadaşlarımın bu seçiminde "hak edilmişliği" göz önünde tuttuklarına ve seçimlerini buna göre yaptıklarına inanıyorum.

Benim bloglarımdan bazılarını "önerdiğim bloglar" arasına sokanlara teşekkür ediyorum. Ben ise, çok beğendiğim ve başkalarının da okumasında yarar gördüğüm blogları, (nedeni bende saklı saklı kalsın) bir süreden beri "önerdiğim bloglar" arasına sokmuyorum; ama yaptığım yorumlarda, beğendiğim blogların diğer arkadaşlar tarafından da okunması gereğini belirtiyorum. Bu nedenle, benim için "kendi bloglarından başka hiçbir kişinin bloğunu önermemiş" şeklinde düşünmenizi istemem. Düşünenler olursa da hepsi sağ olsun.

Kevin Kostner'in, Atatürk'e ve ülkemize yaptığı bir jestten Milliyet Blog'a ve oradan da kendimize geldim. Bugün tatil olduğu için hoş görün.

cdenizkent