Kabızlık

BİTKİLERLE MODERN TEDAVİ

Dr. Ahmet Toptaş

Sindirim artıklarının ( Dışkı) barsaklarda uzun süre kalması ve/veya çok sert olması, miktarının az olması ve dışkılama zorluğu kabızlık olarak tarif edilmektedir. Dışkılama sıklığı günde 3 defa ile, haftada 3 defa arasında normal sayılmaktadır. 3 aydan uzun süre, dışkılama sıklığı haftada 2 defadan az ise kronik kabızlık var denir.

Kabızlık nedenleri arasında yeterli ve düzenli su içmemek, az posalı ( Lifli) yemek, potasyum eksikliği, şeker hastalığı, yaşlılık, ağrı dindirici bazı ilaçlar ( Opium vb.) ve barsak yapısını değiştiren hastalıklar (Tümör) sayılabilir.

Tedavi: Kabızlıkta barsakların normal çalışma seyrine dönmesi 2-4 ay sürebilir. Uzun süreli olarak kullanılabilecek kimyasal-sentetik ilaç bulunmamaktadır ve bu alanda tek seçenek bitkisel ilaçlardır.

Bitkisel ilaçlar kabızlıkta kimyasal ve fiziksel olarak etki ederler. Kimyasal etki ilaçların bileşiminde bulunan anthranoid nedeniyle meydana gelir, ishal yaparak barsakların boşaltılması sağlanır. Bu ilaçlar uzun süreli olarak kullanılamazlar, özellikle potasyum kaybına bağlı olarak önemli böbrek ve kalp hastalıklarına neden olabilirler.

Kabızlıkta uzun süreli kullanıma elverişli olan bitkisel ilaçlar, su ile şişerek barsaklardaki atıkların hacmini artırıp barsak hareketini hızlandırarak etki eden siyah ve sarı karnıyarık tohumu, sarı karnıyarık tohum kabuğu ve keten tohumudur.

Tedavi amacına bağlı olarak farklı uygulamalar yapılabilir. Barsakların boşaltılması ve kronik kabızlıkta ishal yapıcı barut ağacı kabuğu, sinameki yaprağı ve meyvesi, sarısabır kullanılabilir. Daha sonra uzun süreli olarak şişerek etki eden bitkisel ilaçlarla devam edilir.

Hamilelik, ameliyat sonrası, basur gibi yumuşak dışkılama ihtiyacı duyulan hallerde keten tohumu, sarı ve siyah karnıyarık tohumu, sarı karnıyarık tohum kabuğu uzun süreli kullanıma uygun olmaları nedeniyle tercih edilir.

İshal yaparak kabızlığı önleyen bitkisel ilaçların etki şiddeti şu sırayla artar; Barut ağacı kabuğu, sinameki meyvesi, sinameki yaprağı, akdiken meyvesi, sarısabır ekstraktı. Aynı sırayla tahammül edilebilirlik derecesi azalır.

Tedaviye destek ve barsaklardaki tabii dengenin kurulması amacıyla; Yeterli miktarda ve düzenli olarak su içilmeli, meyve-sebze ağırlıklı olarak beslenmeye özen gösterilmeli, günde 1-3 adet elma yenmeli, şekerli ve hamur işi gıdalar sınırlanmalı, kepeği elenmemiş undan ekmek ve ev tipi yoğurt yenmelidir. Yeterli vücut hareketi sağlanmalı, sabah kahvaltısı ihmal edilmemeli, dışkılama ihtiyacı bastırılarak geciktirilmemelidir.

Barut ağacı kabuğu: İnce kıyılmış 1 çay kaşığı kabuk fincana konur, üzerine 150 ml kaynar su ilave edilir, 10 dakika demlenir, süzülür, gece yatmadan önce içilir.

Keten tohumu: Günde 2-3 defa, 1-2 yemek kaşığı keten tohumu bir bardak su ile içilir. Keten tohumu kullanımdan önce hafifçe dövülebilir. Keten tohumu kullanılırken günde 2 litre su içilmesi önemlidir. Uzun süreli kullanıma uygundur. Dövülmüş veya öğütülmüş olarak hazır satılan keten tohumu kesinlikle kullanılmamalıdır. Keten tohumu yağı kolaylıkla acıdığı ( Oksidasyon) için kanser yapabilir. Bu nedenle kullanımdan hemen önce dövülebilir.

Kudret helvası: Yetişkinler için günlük 20-30 gr, çocuklar için 2-15 gr kudret helvası kullanılabilir (2-5 yaş arası 2-10 gr, 5-12 yaş arası 10-15 gr, 12 yaşından büyüklerde yetişkinler gibi). Öğütülmüş kudret helvası su ile içilebilir, yoğurt veya çorbaya katılarak yenebilir. Zor sindirilen şekeri su alarak şişer ve böylece barsak hareketlerini artırarak etki eder. Kullanım süresince günde 2 litre su içilmelidir. Uzun süreli kullanıma uygundur.

Sarı karnıyarık tohumu,

Sarı karnıyarık tohum kabuğu,

Siyah karnıyarık tohumu: Günde 10-30 gr tohum veya 10-20 gr tohum kabuğu kullanılır. Yemeklerden önce 1 yemek kaşığı tohum bir bardak su ile içilir, daha sonra 2 bardak su içilir. Veya; 1-2 yemek kaşığı tohum kabuğu yoğurt veya çorbayla karıştırılarak, günde 3 defa yenir Diş protezi olanlar kullanımdan sonra ağızlarını iyice yıkamalıdır, şişerek baskı yapabilir. Hamilelik döneminde kullanılabilir. Şeker hastası olanlar tohum kabuğunu tercih etmelidir. Uzun süreli kullanıma uygundur.

Sinameki yaprağı ve meyvesi: İnce kıyılmış 1-2 çay kaşığı yaprak veya meyve 150 ml sıcak suda 10 dakika bekletilip süzülür. İhtiyaca göre sabah ve akşam içilebilir. Uzun süreli kullanıma uygun değildir.

Sinameki yaprağı , sarı karnıyarık tohum kabuğu: Sabah ve akşam 10’ar gr sarı karnıyarık tohum kabuğu yoğurt veya çorbaya karıştırılarak yenir. İlave olarak ihtiyaca göre sabah ve akşam sinameki yaprağı çayı içilir. Bu karışım; Kabızlık ve yumuşak dışkılama gerektiren hemoroit (Basur), ameliyat sonrası gibi durumlarda uygulanır. Hekim tavsiyesi olmadan 1-2 haftadan uzun süreli olarak kullanılmamalıdır.

Kaynaklar: 1- Dr. Ahmet Toptaş, Alman kanunlarına göre düzenlenip izin verilen BİTKİLERLE MODERN TEDAVİ, Gonca Yayınevi, İstanbul 2009, ISBN: 978-9944-790-31-4, (0212) 5285076-5286005.

2- Dr. Ahmet Toptaş, ÇÖREKOTU Tepeden tırnağa şifa deryası, Gonca Yayınevi, İstanbul 2008, ISBN: 978-9944-62-613-2, (0212) 5285076-5286005.