Kaçkar sevdalıları; Çamlıhemşin ve muhteşem Çat Vadisi

KAÇKAR SEVDALILARI ARANIYOR

Sevdalanmak için Kaçkarlar 'ın ve Çat Vadisinin havasını bir kez almanız yeterli... 

Dağlar, dereler, yaylalar, şelaleler, göller, vadiler, yaylalar, ormanlar, hayvanlar, bitkiler. Hepsini bir arada görebilir sevebilirsiniz.

Kaçkarlar 'da nefes alarak, yaşamın, birey olmanın, İnsan olmanın bildiğiniz ama anlayamadığınız anlamını anlayacaksınız...

Aklınıza düşeni ertelemeyin, dünyayı terk-i diyar etmeden bir kez gidin ve gerçek Karadeniz diyarını bir görün, havasını çiğerlerinize hapsedin.

Bu yazımda Kaçkar Milli Parkının 1400 nüfüslu giriş kapısı olan Çamlıhemşin'den ve sonsuzluğa adını yazdığım aşkım Çat Vadisi'nden ufak bilgiler vereceğim. 31 ocak gecesi fırtınalı bir kış günü 8. Ayder Kardan Adam Şenliklerini bahane ederek soluğu Çamlıhemşin'de aldık (1 Şubat 2015). 

Çamlıhemşin'e gitmesi çok kolay, bazen İstanbul'da işe gitmek için harcadığımız süre kadar. Uçak ile Trabzon'a, oradan servis ile Ardeşen ve Ardeşen'den kalkan dolmuşlar ile Çamlıhemşin ve beyazlara bürünmüş Ayder bölgesine ulaşıyorsunuz.

Çamlıhemşin adı büyük İnsanı büyük doğası büyük kendi küçük fakat Sevdaya açılan bir ilçemiz. Ardeşen'den Çamlıhemşin'e giderken fırtına deresi size eşlik ediyor. Fırtına deresi boyunca kıvrıla kıvrıla Çamlıhemşin'e uzanan yol boyunca gördükleriniz ile bir anda büyüye kapılacaksınız.

Birçok insanın gitmeden sorun olarak öne sürdüğü gitmeme sebebi olan Konaklama için bir çok alternatif konaklama tesisi var. Çamlıhemşin ve Ayder dışında Milli Park alanı içerisinde bütün yıl boyunca konaklayabileceğiniz Ardeşen ilçesinde ve Fırtına deresi boyunca oteller ve pansiyonlar mevcut. Kışın beyazlara bürünmüş, yazın yeşilin her tonu ile işlenmiş Ayder Yaylası gecesi ve gündüzü ile büyülü bir diyar gibi. Onlarca güzelliğin yanında Ayder Yaylası oteller bölgesi iç ve dış turizmin etkisi ile cazibe merkezi olmanın ötesine gitmeye başlamış durumda. Vahşi yapılaşmaya dur demek gerekiyor. 

Çamlıhemşin konumu itibariyle yaylalara güzeliklere açılan bir başlangıç noktasıdır. Çamlıhemşin; Ayder, Çat, Kavrun (2700 m), Elevit (1800 m), Amlakit, Palovit, Pokut, Sal, Hazindağ, Kaçkar, Kale, Çiçekli, Avusor (2700 m) Huser, Trovit, Samistal, Çaymakçur, Verçenik,  Gito, Nalfakar, Karunç, Garmik, Baş, Siçoğ, Karap, Ambarlı (2600 m) gibi bir çok yaylaya, Kaçkar ve Verçenik başta olmak üzere dağlara açılan bir kapıdır.

HARİKALAR DİYARI ÇAT VADİSİ;

Çat Vadisi ve Çat Köy: Kaçkarlar ve Çamlıhemşin deyince çoğu kişinin aklına önce Ayder Yaylası gelir. Yoğun ziyaretçi trafiği, hızlı yapılaşma nedeniyle özgün dokusu hızla bozulan Ayder’in hemen 15 kilometre güneybatısında az bilinen bir doğa cenneti yer alır. Çat Vadisi ile Ayder arasında yüksekliği 2100 metreye ulaşan dağlar, suyu hiç azalmayan Meşedağı Deresi akar. Çat’a karayoluyla ulaşmak için Çamlıhemşin çıkışından sağa  dönüp, Şenyuva (Çinçiva) Zilkale yolundan 23 kilometrelik orman yolunu geçmek gerekir, yazın şansınız varsa yaylara çıkan arabalara binerek veya özel araçlar ile ulaşabilirsiniz. İşte bu nedenle Çat köy ve Çat Vadisi az bilinir, tenhadır, sakindir, çoşkuludur, doğa dostlarının aşkıdır. Doğası florası faunası doğa aşıkları tarafından gözleri gibi korunmuştur.

Yılın her saniyesinde ihtişamla şarkı söylerek akan derenin yanıbaşında yer alan Çat vadisi (düzlüğü), aynı zamanda Kaçkar yayla yollarının kesiştiği bir kavşaktır. Etrafı Ormanlarla kaplı dağlarla çevrili çayırın çevresine sıralanmıştır Çat evleri. Aralarında birkaç katlı, asırlık ahşap konakları ve ahşap pansiyonları görebilirsiniz.

Çat Vadisi, ismini derenin üstündeki alana kurulan eski Çat köyünden alır. Eski yerleşimde yaşayan köylüler hayvancılıkla yaşamını sürdürür. daha sonra köyün büyük bölümü dere kenarına taşınmıştır. Elevit deresiyle, Hemşin Deresi köyün yanıbaşın da “çat”ar, yani birleşir. Bu birleşme köye ismini vermiştir diye bir rivayet var.

İki pansiyonun bulunduğu Çat, kamp kurmak için de uygun bir alana sahiptir. Çat Vadisi’nden Çat köyüne çıkarken Elevit’ten gelen derenin üzerinde bir de taş köprü vardır, Çilanç adı verilen bu köprü Fırtına Deresi üzerindekilerden mimari olarak farklıdır. Bölgede ağırlıklı olarak ladin türü çam ağaçları vardır. Çat Vadisi özellikle de Toşi Pansiyonun bulunduğu bölge aslında bir yol geçen hanı gibidir. Çat Vadisinden yukarı doğru gelindiğinde bölgenin ikinci pansiyonu olan Cancik’ten yukarıya devam edildiğinde sola dönülünce ÇAt Köy düz devam edlince Elevit, Karunç, Trovit, Palovit, Samistal, Pokut, Sal, Hazindağ ve Amlakit yaylalarına ulaşılır. Çat Vadsi'sinden yukarıya doğru sağdaki yolu takip ederseniz Kale, Çiçekli, Başyayla ve Verçenik gibi yaylara ulaşabiliyorsunuz. Verçenik Yayla yolu güzergahında "Gelin Tülü şelalesi" ile Kayaların oluşturduğu "Atatürk" portresini görebilirsiniz. 

Verçenik Zirveye çıkmak içinde bu güzergahı kullanıyoruz. 2650 metrede bulunan Verçenik yaylasına kadar araba ile çıkabiliyorsunuz. Verçenik yaylasından yaklaşık iki saatlik bir yürüyüş ile Kapılı Göle ulaşabiliyorsunuz. Kapılı göle geldiğinizde Verçenik tüm iştişamı ile karşınızda duruyor olacak. Kapılı bölgesi Zirve öncesi kamp yapmak için çok ideal bir alandır. Pırıl pırıl suyun oluşturduğu göl ve akan dere kampçılar için bir nimettir. Yaz aylarında bile su sıcaklığı 10 dereceyi geçmemektedir. Verçenik Dağı 3.711 metre yüksekliğine ve  Kaçkar  Dağından (3.958 m) 226 metre daha kısa olmasına rağmen zirve yolculuğu zorluk açısından daha risklidir. Profesyonel rehber eşliğinde zirve yapılmalıdır.

Yaz aylarında yukarılara çıktıkça yaban hayvanları ile ve dağların hakimi büyükbaş hayvanlar ile her yerde karşılaşabilirsiniz. Bölgenin vazgeçilmez yemeği muhlama peyniri ve enfes tereyağları bu yaylalarda üretilen sütlerden yapılmaktadır.

Bölgede yaylalara ve daha yukarılara çıktıkça zirve yolunda pırıl pırıl buz gibi göller fotoğrafçılar açısından muhteşem yansımaları sizlere sunacaktır. Çat Vadisine kadar sağlam olan yollar, Vadiden sonra stabilize ve toprak olarak hizmet vermekte. Vadi ve sonrasına özel araçlarınız ile gitmek aracın altını vurmanız açısından riskli olabilir.

Çamlıhemşin ile Çat köyünün arası otomobille 45 dakika sürüyor. Zilkale’yi geçtikten sonra sola dönerek Palovit şelalesini ve vadinin alt bölümlerini görmek mümkün. 

Çat Vadisi, Kaçkar bölgesinin nadir düzlük yerlerinin bulunduğu özel bir bölgedir: “Akar Hemşin deresi/Çat düzina göl olur…” gibi bir türküsü de var. Çat’a çıkmadan Meydan köyü civarından sağa sapıldığında Gito, Ambarlı, Kerap gibi yaylalara ulaşılıyor. Çat Vadisi’ne 2.5 kilometre kala sağda Goboca isimli Kaçkarlar manzaralı şirin bir köy var. Bu köyde de Goboca Dağ Evi isminde temiz, ferah bir pansiyon bulunmaktadır. Gobaca yı bir de Bölgenin müdavimlerinden Ankara dan gelip buralara aşık olan ilk bulduğu fırsatta buralara tekrar tekrar gelen Esra arkadaşımız dan dinlemenizi tavsiye ederim.

Çat Vadisinde Toşi Pansiyona ayrı paragraf açmak istiyorum. Toşi aslında bizim sizin eviniz gibidi, evdeki rahatlık kıvamındadır. "Sikinti yoktur". Çat Vadisinin tam ortasında ve yolun her iki yanında Toşi'nin konaklama ve yaşam alanları vardır. Yoldan geçenler Toi'ye uğramadan selam vermeden muhabbet etmeden geçmezler. Toşi için Çat Vadisi'nin kalbi diyebilirim. 

Toşi; Kaçkarın sevdalısı lakabı ile bilinen "Muco Rehber" eşliğinde eşsiz yayla keşiflerinin sıradışı gezi ve aktivitelerin başlangıç noktasıdır. Tulum ve Kemençe'nin bazen çoşturduğu nadiren hüzünlendirdiği sevgi yuvasıdır. Toşi mutfağı; ahenkli sesi ile akan derenin yanı başında yöresel yemeklerin yendiği aşkların filizlendiği, unutulmaz sohbetler eşliğinde hatırların dağlara kazındığı yerdir. 

Bölge hakkında teknik bilgiler;

Yukarılardaki Yaylalarımız: Elevit Yaylası, Çat’a otomobille yarım saat mesafededir. Elevit yaylası yazın cıvıl cıvıldır. Bakkalı, Lokantası ve kahvesi vardır. Elevite çıkarken Çat vadisindeki Çilanç isimli köprü görülmeye değer olduğunu tekrar hatırlatayım. Çilanç Taş Köprüsü, Fırtına Vadisi’ndeki köprülerden farklı olarak, taşların sıkıştırılmasıyla, harç kullanılmadan yapılmıştır. Köprüden sonra Lakubar denilen bölgeden geçilerek Elevit’e ulaşılır. Elevit girişinde “rakım 1800, nüfusu belirsiz” yazılı tabelayla gelenleri gülümseten yaylada çok sayıda ev bulunuyor. Elevit yazın gelmesi kalabalıklaşıyor ve eğlence eksik olmuyor. Elevit’ten yukarıya iki saatlik yürüyüş mesafesindeki Haçivanak adeta terk edilmiş. Elevit’i Palovit’e bağlayan toprak araç yolundan Karunç, Nastaf, Tırovit gibi yaylalara ulaşmak mümkün. 10 civarında yayla evinin bulunduğu Karunç’a ulaşmak için yolda inip yürümek gerekiyor. Yol kenarındaki Nastaf’da sadece 3-4 ev var. Tırovit ise kesme taştan evleriyle büyük ve ünlü bir yayla konumundadır. 50’nin üzerinde ev bulunuyor, bunlar yaz boyu açıktır ve yaşam vardır. Tırovit’ten yukarıya doğru Karmik yaylasına çıkmak mümkün. Karmik yaylasında 3–4 ev olmasına rağmen yazın yaylacı bulunmuyor. Trovit’ten yukarıya doğru Cofk buzul gölüne çıkılıyor, Haçivanak yaylasından ise Çapug gölüne ulaşılıyor. Her noktası ile sizleri hayran bırakan doğada zaman yavaş ve dolu dolu geçiyor…

Çamlıhemşin; Çamlıhemşin Doğu Karadeniz Bölgesinde Rize İlinin İlçe merkezlerinden biri olup, kıyıdan içeriye doğru uazanan Fırtına deresi vadisi kesinleştiği noktada, vadi tabanında denizden yüksekliği 300 metre dolayında bulunmaktadır. Bazı mahallelerde ise bu yükseklik 700 metreyi aşmaktadır. Çamlıhemşin ilçemiz 885 Kilometrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Bu alanın %80'i ormanla kaplı, dağınık ve tepelik alanlardan ibaret olup, düz alanlar hemen hemen yok gibidir. Çat düzü ise bu özelliği bakımından ön plana çıkmaktadır. Çamlıhemşin İlçesi Rize İlinin denize sınırı olmayan ilçelerinden biridir. Denizden güneye doğru 22 Km. lik karayolu uzunluğunda ve içeridedir. İlçenin güneyi, doğu-batı doğrultusunda kavis çizen ve denize paralel olan, yükseklikleri 2000-4000 metreyi bulan "KAÇKAR DAĞLARI" ile çevrilidir. Bu sıra dağların içinde 3932 metre yüksekliğe sahip "KAÇKAR DAĞI" yine yüksekliği 3344 metreye ulaşan "CİMİL DAĞI" ve yükseltileri 2000 metreyi geçen bir çok dağ ve tepeleri mevcuttur. Kaçkar Dağları üzerinde jeomorfolojik olaylar sonucu oluşmuş birçok irili ufaklı krater gölleri mevcuttur. (Büyük Deniz Gölü, Meterez Gölü, Yıldız Gölü, Dönen Gölü, Serincef Gölü ve Kara Göl bunlardan bazılarıdır.)

Bölge arazisinin meyilli olması nedeni ile akarsular 70 Kilometrelik bir uzaklıktan 3000 metre rakımdan 0(Sıfır) rakıma düşmektedir. İlçe merkezinden geçen Fırtına Deresinden dolayı da Fırtına Vadisi olarak anılır. Dünyaca bilinen Fırtına Deresi, Kaçkar ve Verçenik Vadilerinden gelen Elevit Deresi ve Palovit Deresinin birleşimi olan büyük dere ile Hala Deresinin (Ayder Deresi) birleşmesinden oluşur. Fırtına Deresi Pazar, Ardeşen sınırından Karadeniz'e dökülür.
Pazar, Ardeşen, Çayeli, Hemşin, İspir, İkizdere ve Yusufeli ilçeleri ile sınırları olan Çamlıhemşin'in eski adı " VİCEALTI " dır. Cumhuriyetin ilanından önce 1922 yılında karakol merkezi oluşturuldu. 1953 'de ise Ardeşen ilçe olunca, Vicealtı "ÇAMLICA" adı ile bu ilçeye bağlandı. 1954'de bucak binası yapıldı. 1955'de belediye kuruldu. 27.06.1957'de yürürlüğe giren 7033 Sayılı Kanun ile Çamlıhemşin adını alarak İlçe haline getirildi. İlçenin kuruluşu 1960'larda tamamlandı. 

İklimi her mevsim yağışlıdır. Sıcaklık kışın -7 dereceye kadar düşmekte, yazın ise 25 dereceye kadar yükselmektedir. Günlük en yüksek sıcaklık farkı 23,6 derece olmaktadır. Yıllık metrekareye düşen yağış miktarı 245 Cm3'ü bulmaktadır. Havadaki nem oranı ise %10 ile %97 arasında değişmektedir.

Kaçkar Dağları Milli Parkı: Parkımız Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Rize ili sınırları içindedir. 1994 yılında ilan edilmiştir. Yüz ölçümü 52.970 hektardır. Dört bin metreye yaklaşan zirvesi ile Karadeniz bölgesinin en yüksek dağlarıdır. Ülkenin aynı zamanda en bol yağışlı kesiminde olması milli parkın orman, alpin çayır ve orman altı florasını olağanüstü zenginleştirdiği gibi, akarsular yönünden de benzersiz kılmakta; Fırtına deresi, Hemşin deresi gibi aslında bir ırmak büyüklüğündeki akarsular milli parkı çevrelemektedir. Flora zenginliği ile uyumlu olarak milli parkta normal popülasyonlar da ayı, kurt, çakal, tilki, karaca, yaban domuzu, sansar, tavşan, kakım, gelincik gibi memeliler, yırtıcı ve ötücü kuşlar, yaban horozu bulunmakta, Fırtına Deresi’nde Deniz Alası yaşamaktadır.

Yapılabilecek Aktiviteler: Doğa Fotoğrafçılığı, Eko turizm, geleneksel yaylacılık, yayla turizmi, kampçılık, Treking, Dağcılık, Rafting, Yayla trans, Bitki ve yaban hayatı zenginliği, Tarihi yerler. 

Bu güzellikleri hissetmeniz dileklerimle.

Sevgiler

Ali Cantaş

Outdoor Türkiye.