Kadın sağlığında beslenme

Kadınların bedeni gebelik ve emziklilik gibi süreçleri tamamladıktan sonra menapoz dönemi ile karşılaşırlar. Eğer başka bir nedenle menapoza girilmemişse ortlama 48 55 yaş menopoz yaşı olarak değerlendirilir.

Bu dönemde ve sonrasında kadınlarda yaşanan en büyük problem hızla kilo almaktır. Kilo alma strojen düzeyindeki azalmanın sonucu olarak besin alımını etkilerve bazal metabolik hızdaki azalma ve fiziksel aktivite düzeyindeki azalma ile gerçekleşir. Yaşamın bu döneminde düzenli fiziksel aktivite ideal ağırlığın sürdürülmesi, kalp ve kemik sağlığı için önemlidir. Ayrıca Diyabet ve kalp damar hastalıklarının önlenmesi için haftada 4-5 kere 45-60 dakika düzenli olarak yürüyüş , veya sevdikleri spor aktivitelerini yapmaları genel sağlık
açısından oldukça anlamlıdır.

Dünya Sağlık örgütünün obezite raporlarında menapoz dönemindeki kadınlarda kilo alımı hareketsizlik ile doğru orantılı olduğu bildirilmiştir.

Menapozda ortaya çıkan şikayetleri azltmak amacıyla kullanılan hormon replasman tedavisi ürünleri kilo artışı ile bağlantılı olmadığı belirlenmiştir.Bu dönemde hareketsizlikve azalan metabolik hız ile metabolik sendrom, pre-diyabet ve kalp damar hastalıklarına neden olmaktadır .Şişmanlığın gelişmesi ile birlikte östrojen düzeyindeki azalma kan yağ düzeylerini olumsuz etkilemektedir. Kötü huylu (LDL) kolesterolde ve trigliserit denilen kan yağı düzeyinde artma , iyi huylu (HDL) kolesterolde azalma oluşmaktadır.

Kolesterol HDL kolesterol oranının bozulması azalma kardiyovasküler hastalıklar için önemli bir risk faktörü olmaktadır. Menopozda artan kilo ve hareketsizlik sonucu oluşan şişmanlığın tip II diyabet oluşumu için de risk faktörü olduğu çalışmalarla ortaya çıkmıştır.. Halk sağlığı çalışmaların sonuçları menopoz sonrası kadınlarda beden kitle indeksi ile meme kanseri arasında pozitif ilişkinin varlığını göstermiştir. Bu nedenle menopozdaki Bu nedenle şişman kadınlarda ağırlık kaybı programları planlanırken kemik mineral yoğunluğu ve osteoropoz riski düşünülerek diyetin süresine şekline ve fiziksel aktivitenin yoğunluğuna dikkat edilmesi gereklidir .

Menopozda östrojen düzeyindeki azalma ile birçok belirtinin yanısıra kemik kaybı artmaktadır.Bu dönmede kalsiyu a olan gereksinimi artar. Östrojen düzeyindeki değişimin yanı sıra idrarda kalsiyum atımındaki artış bağırsaklarda kalsiyum etkin olarak emilmesindeki azalma ve diyet ile yeterli kalsiyumun alınmaması kemik kaybının nedenlerindendir.Araştırmaların sonuçları değerlendirildiğinde menapoz dönemi ve sonrasında besin gereksinmesinin genç bayanlardan farklı olduğunu göstermektedir.

Kişisel beslenme planları oluşturulurkan bu dönemde oluşabilecek şişmanlık kalp damar hastalıkları ve osteoporozu önleyici şekilde diyetlerin hazırlanması gereklidir.

Bu nedenle ;

Kişisel beslenme planları,


1 Her öğünde temel besin grubundaki besinler (süt ve süt ürünleri et ve benzeri besinler taze sebze ve meyveler ekmek ve tahıl grubu besinler) bireyin ihtiyaçlarına uygun miktarlarda tüketilmeli ve besin çeşitliliğine önem verilmelidir. Bireyin ihtiyacı olan tüm besin öğeleri yiyecekler kanalıyla sağlanmış olur.

2. Osteoporozun önlenmesinde temel faktör olan kalsiyum mineralinin ana kaynağı olan süt yoğurt grubundan 3-4 porsiyon tüketilmelidir. 1 porsiyon süt grubu = 1 su bardağı az yağlı yoğurt veya süt veya 2 bardak ayran veya 2 karper kadar az yağlı peynir ile yer değiştirir.

3. Temel protein kaynağı olan et ve et grubu yiyeceklerden toplam 3 porsiyon tüketilmesi gerekir. 1 porsiyon et grubu =2 köfte kadar et tavuk balık veya yağsız kırmızı et veya 1 tabak kurubaklagil yemeği veya ½ kase fındık fıstık veya 1 adet yumurta ile yer değiştirir.

4. Oda ısında katı olan tereyağ , kuyruk yağı, margarin gibi doymuş yağ adı ile anılan yağlar yerine oda ısısında sıvı olan bitkisel sıvı yağlar özellikle zeytinyağı, yağı menopoz döneminde ki bayanlar için özellikle kalp damar hastalıkları açısından oldukça önemlidir.Doymuş tekli doymamış ve çoklu doymamış yağ asitlerinden zengin besinlerin uygun oranlarda seçimi sağlanmalıdır. Osteoporoz ve kalp damar hastalıklarındaki koruyucu etkisi düşünülerek omega-3 yağ asitlerinden zengin diyetlerin tüketilmesi öncelikle önerilmektedir. Özellikle ceviz balık ayçiceği yağı soya yağı ay cekirdeği badem gibi besinleri ihtiyaçları ölçüsünde günlük beslenme plalarınada bulundurmaları kalp sağlığı açısndan avantaj teşkil etmeketedir..
5- Beslenme planında düşük yağlı ve düşük kolesterollü diyet tercih edilmelidir. Çünkü bu dönemde kan yağları ve kolesterolü üzerinde artışlar olmaktadır.Doymuş yağ içeriği yüksek bir beslenme kalp hastalıkları riskini arttırmaktadır..

Diyetisyen Şengül Üre

www.diyetinfo.com