Kadir İnanır'ın Olga'sı

Bugün görmüş olduğum bir magazin haberi, beni çok farklı düşünceler içine itti. Habere göre; aktör Kadir İnanır, tiyatrocu sevgilisi Jülide Kural’ı izlemek için Kadıköy Haldun Taner Sahnesi’ne gitmişti. Habere katılan yorumdan anladığımız kadarıyla da aslında Kadir İnanır’ın bu işlerde bezi olmamasına rağmen “<ı>aşk hatırına”, bir Anton Çehov klasiği olan “<ı>Vişne Bahçesi” adlı oyunu izlemeyi tercih edebilmişti.

İşte Çehov, Vişne Bahçesi ve başlığa taşıdığım Olga Knipper ile ilgili, Kadir İnanır – Jülide Kural haberini okuduktan sonra aklıma takılıveren bildiklerim.

Pek çok ünlü şahsiyet gibi Anton Çehov’un hayat hikayesi de ilginçtir. Hayatla ilk tanışması babasının yanında bakkal çıraklığı yapmakla olur. Ve sonra yaşadıkları, O’nu, Rusya’nın en büyük yazarlarından biri yapmaya kadar götürmüştür.

1860 tarihinde doğan Çehov, Moskova Üniversitesi Tıp Fakültesinde okuduğu yıllarda, kendi harçlığını çıkarmak adına çeşitli dergilere kısa hikayeler yazmaya başlar. Hatta daha sonraları ünlü bir edip olduğunda, bu dönem yazdıklarını, tamamen para için yapılmış çalışmalar olarak değerlendirip reddeder. Bu arada fakülteyi bitirip doktorluk yapmaya da başlamıştır.

Ancak mesleği ile ilgili hissiyatını, şu çok meşhur sözü ile açıklar: "<ı>Tıp benim yasal eşim, edebiyatsa metresim."

1901 yılında, tam 41 yaşında iken gençliğinde hiç bir zaman sahip olamadığı aşk mutluluğunu bir oyuncuya gönlünü kaptırarak yakalar. Evlendiği oyuncu, Olga Knipper'dir. Ve bu mutluluk uzun süre devam etmeyecektir. Çünkü Çehov, akciğerlerinden son derece rahatsızdır ve hastalığı sebebiyle Yalta'da dinlenmeye çekilmek zorunda kalır.

Bu dönem tam üç sene devam eder. Olga, halen hayatını oyunculuk yaparak kazanan bir kadın olduğu için mesleğine devam etmek durumundadır. Dolayısıyla ayrı şehirlerde yaşamak zorunda kalırlar. Birbirlerine yazdıkları mektuplar daha sonraları çok meşhur olacak ve kitaplaştırılacaktır. Olga Knipper, eşinin ölümünden sonra Çehov'a mektup yazmayı üç ay kadar daha sürdürür. Ve aynı Olga Knipper, Anton Çehov’un hayatını kaybedişinin akabinde bir elli küsur sene daha yaşamasına, çok güzel ve tanınmış bir oyuncu olmasına rağmen hiç evlenmemiştir.

Gelelim “Vişne Bahçesi”ne...Vişne Bahçesi; Çehov’un ölmeden önce yazdığı ve en meşhur olan oyunlarından biri. Rusya'nın yüzyıl başındaki, 1917 Komünist Devrimi’nin de habercisi olacak olan değişiminin, Çarlık aristokrasinin nasıl nüfuz ve meşruiyet kaybedip yeni bir toplumsal sınıfın türediğinin anlatıldığı bir Rus klasiği. Dönemin çöküş içerisinde olan Rusya’sı ile birlikle bir yandan batı toplum ve devletlerinin yükselişi, bilimin ilerlemesi, burjuvanın atağa kalkması ve özenti toplumunun paradigmaları. Ne kadar da tanıdık şeyler bizim için değil mi?

Vişne Bahçesi aslında bir parodi. Ama yıllar önce izlemiş olmama rağmen hala aklımdan çıkmayan finali ile çok iç acıtıcıdır aslında. Çehov, baş kahramanının ağzından oyunu şu haykırışla bağlar: “<ı>Hayat nasıl da geçti sanki hiç yaşamamışım gibi.”

İşte böyle dostlar. Merak ettim ve biraz Jülide Kural kimdir diye sağa sola baktım. Acaba bu bizim, daha doğrusu Anton Çehov’un sevgili eşi Olga ile benzerlikleri var mıdır diye düşündüm.

Jülide Hanım, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü ve yine İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuarı Tiyatro Bölümlerini bitirmiş, evinin duvarında Che Guevara resmi olan, Marksist düşünceye sahip olduğu evinde okuduğu kitaplardan ve konuşmalarından tescilli bir entellektüelmiş. Hatta kendisine bir mecliste sormuşlar. “<ı>Yahu her şeyi anladık da peki bu ilişki ne alaka?”

Soruya gülerek cevap vermiş Jülide Hanım: “<ı>Gönül...”

Hadi biz de diyelim ki “<ı>Kadirizm’in zaferi...”

@Geçen sene bugün "İleri Sürüş Teknikleri (!?)": http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=78901