Kaizen ile Sürekli İyileştirme

Kaizen’in kelime anlamı Japoncadaki (kai) değişim ve (zen) daha iyi anlamına gelen kelimelerin birleşimi ile oluşmaktadır. Sürekli iyileştirme anlamına gelmektedir. Amaç, üretimdeki süreci küçük ve sürekli değişikler olarak ile daha iyi hale getirmektir. İyileştirme çalışmalarının uygulanabilmesi için kolay yöntemleri bulunan bir iyileştirme sistemidir.

 Kaizen felsefesi, II. Dünya Savaşı’ndan sonra Toyota‘nın üretim sürecinde kalite çemberlerini ilk kez uygulaması ile başlamıştır. . Kalite çemberi, işle ilgili sorunların tanımlanıp analiz edilmesi ve böylece çözülmesi için düzenli olarak bir araya gelen çalışanlar grubudur. Bu kalite çemberi grupları 1950 yıllarında Japonya‘da çok popüler olmuştur. Böylece sürekli iyileştirme temelleri ile kaizen terimi ortaya çıkmıştır.

 Masaaki Imai‘nin çalışmaları ile kaizen terimi dünya çapında bir üne sahip olmuştur. Masaaki Imai, özellikle Kaizen‘de kalite yönetimi konusundaki çalışmaları ile tanınan bir Japon yönetim danışmanıdır. 1985 yılında batılı şirketler için Kaizen’i tanımaları adına Kaizen Enstitüsü Danışma Grubu’nu kurmuştur. Bununla birlikte Kaizen Enstitüsü, dünyadaki neredeyse tüm iş sektörlerine kaizen eğitimi vermiştir.

 Kaizen, şirketteki bütün çalışanların aktif olarak sürecin içinde ve çözüm aşamasında yer almasını sağlar. Böylece kısa vadede ‘iyileştirme faaliyeti’ uzun vadede ise ‘gelişme’ elde edilir.

3 TEMEL İSRAF KAYNAĞI (3M)

Muda: İşe değer katmayan, sadece maliyeti arttıran eylemlerdir.
Muri: Makine, ekipman ve insanların kapasitelerine aşırı yüklenilmesidir.
Mura: Üretim planlamasında düzensiz iş yükünün olmasıdır.

KAİZEN’NİN FAYDALARI

- Gereksiz işleri ve işlemleri ortadan kaldırır.
- Çevresel tehlikeli etkileri azaltır.
- Daha az tüketim daha çok tasarruf sağlar.
- Çalışma şartlarını ve ortamını iyileştirir.
- Tüm çalışanlar arası etkileşim sağlanır.
- Yöneticilerin çalışma şeklini ve yönetim biçimini geliştirir.
- Problem çözme yeteneğinin gelişmesini sağlar.
- İş güvenliği risklerini azaltır.
- Kalite anlayışını geliştirir.
- Tüm kayıpları azaltır (maliyet, süre, değer vs).
- Sahiplenmeyi ve bağlılığı arttırır.
- Çalışanların motivasyonunu arttırır.

KAİZEN PRENSİPLERİ

Sürekli iyileştirme ve gelişmeyi sağlamak için kaizeni iyi anlamak ve prensiplerini gerine getirmek gerekmektedir. Bu prensipler:

- Problemi kabul etmek.
- Maliyeti az olan projeleri seçmek.
- Kendi problemine odaklanmak. Başkalarının problemlerine değil.
- Tek kazanım olarak maliyetin değil, süreçte yer alan her şeyin iyileştirilmesi ve gelişmesini sağlamak.
- Öncelikleri belirlemek.
- PUKÖ döngüsüne göre iyileştirmeleri yapmak.
- Doğru çözüm araçlarını kullanmak ve gerektiği yerde işin ehline danışmak.

KAİZEN'NİN UYGULAMA PLANI

Kaizen’in uygulanması için

- Öncelik her zaman kalite ve güvenlik olmalı,
- Bilimsel verilere dayalı olmalı,
- Yerinde gözlem yapılıp sorunun nedeni doğru bir şekilde tanımlanmalı,
- Sorunların temel nedenleri ele alınmalı,
- Firmanın tüm çalışanları kaizen faaliyetlerine katılmalıdır.

KAIZEN TÜRLERİ

1. ÖNCE – SONRA (HIZLI) KAİZEN

Diğer adı Hızlı Kaizen olan bu kaizen türü, birey öncelikli çalışmalardan oluşan kaizen türüdür. Herkes tarafından yapılabilecek bir kaizendir. Köklü bir bilgi gereksinimi gerektirmez ve zaman kaybetmeden hemen başlatılabilir. İyileştirmeler için işçi sağlığı ve çevresel zarar gibi konular üzerinde durulur.

- Genellikle çalışanlar kendi önerileri ile gelir.

- Sonuçlanması kısa sürer. Ortalama 1 hafta denilebilir. (min: 1 gün, maks: 20 gün)
- Çözümü, basit bir şekilde analiz ve gözleme dayalıdır.
- Hızlı aksiyon alınabilecek sorunlar için kullanılır.
- Tüm çalışanların katılımını sağlar.
- Eğer teşvik edici ödüller verilir veya tebrik edilir ise moral ve motivasyon arttırıcı çalışmalardır. (Bu kısımda, ben en çok kaizen ile iyileştirme getirene ödül verilmesini tavsiye ederim.)

Dikkat edilmesi gerekenler;
- Köklü değişiklik yaratmayacağından onay mekanizmalarına takılmamak gerekir.
- Basit iyileştirmeler olduğundan hemen başlatılmalıdır.
- Tek sayfalık basit bir form şeklinde olmalı, anlaşılır şekilde yazılmış olmalı ve herkesin görebileceği yerde paylaşılıp muhafaza edilmelidir.

2. KOBETSU (ODAKLANILMIŞ) KAİZEN

Ekip çalışmasına dayalı kaizen türüdür. Standart Kaizen olarak da adlandırılır. Kobetsu Kaizen‘de şirketlerdeki büyük kayıpların azaltılmasın için maliyeti düşük, getirisi yüksek olan iyileştirmeler amaçlanır. Köklü çözüm üretmek için kullanılır. Bu kazien için takım olması gerekmektedir.

- Hemen hemen her problem için kullanılabilir.
- Bu kaizen türünün sonucu için biraz zaman gereklidir. Ortalama 4 hafta denilebilir. (min: 20 gün, maks: 40 gün)
- Etkileri hemen belli olmaz, zaman gereklidir.
- Belirlenmiş yol haritasına uyulmalıdır.
- Çözümü, orta seviyede analiz ve gözleme dayalıdır.
- Problem çözme teknikleri kullanılır.
- Ekip çalışmasını sağlar ve iletişimi güçlendirir.
- Eğer teşvik edici ödüller verilir veya tebrik edilir ise moral ve motivasyon arttırıcı çalışmalardır. (Bu kısımda, ben en çok kaizen ile iyileştirme getirene ödül verilmesini tavsiye ederim.)

Dikkat edilmesi gerekenler;
- Kaizen çalışmasına başlamadan önce çalışanlara kaizen eğitimi verilmelidir.
- Çalışanların problemi çözebilmesi için gerekli zaman, donanım ve bütçe desteği verilmelidir.
- Kaizenin bir liderlik edecek bir çalışan seçilmeli ve bu lidere her konuda destek olunmalıdır.

3. KAIKAKU (SİSTEM) KAIZEN

 Kobetsu kaizenden farklı olarak, daha radikal ve köklü değişimlerin yapıldığı, karmaşık ve kronik problemlerin çözümü için çalışanların arasındaki etkileşimi arttıran sistemsel bir kaizen türüdür. Majör kaizen de denilmektedir. Bu kaizen türü için büyük bir takımın olması gerekmektedir. Her süreç için ayrı ayrı ve detaylı incelemeler yapılır. İsraflar ve üretimdeki hatalar dikkate alınır.

- Bir firmanın her alanında bir inceleme söz konusudur.
- Bu kaizen türü orta veya uzun sürede sonuçlanır. Ortalama 3 ay (min: 60 gün, maks: 180 gün)
- Etkilerini görmek için uzun bir zaman gerekir.
- Her şey birbiri ile ilişkilidir ve karmaşıktır.
- Çözümü, ileri seviyede analiz ve gözleme dayalıdır.
- Uzman kişilerden oluşan bir takım ile bu kaizen türü gerçekleştirilir.

Dikkat edilmesi gerekenler;
- Çalışma uzun süreceği için hemen karara varılmamalı ve yeterli süre verilmelidir.
- Firmanın her alanının iyi analiz edilmesi gerekir. Sonuçlar açısından ilk analiz girdileri çok önemlidir.

 Kaizen yaklaşımı öncelikle problemi kabul etmektir. Nedeni, problem olmayan yerde gelişmenin de olmayacağıdır. Herhangi bir birimde herhangi bir gelişme-iyileştirme faaliyetinin olmadığı tek bir gün bile olmamalıdır. Kaizen’de şirketlerde yer alan herkesin katılımıyla gerçekleşen bir süreç olduğu için, hiyerarşideki herkes bir şekilde Kaizen ile iç içedir. Kaizen, iyileştirme ihtiyacının fark edilmesi ile ortaya çıkar. İhtiyaçta bir problemin fark edilmesi ile ortaya çıkar. Fark edilen bir problem yoksa iyileştirmeye de ihtiyaç yoktur. Mevcut durum ile yetinmek kaizen felsefesinin gereklerini anlamamış olmak demektir.

İyileştirme çalışmalarınız bol olsun.