Kalite ve TKY Üzerine

Blog adı “Kaliteli Yaşam”, fakat Kalite ve Toplam Kalite Yönetimi üzerine bir şeyler yazmaya başlamak, bugüne nasipmiş. Konuyla ilgili bilgi ve tecrübelerini bizlerle paylaşan bir çok blog yazarımızın olduğunu biliyoruz.

Bu yazıda, kalite kavramının gelişim sürecine birkaç paragrafta değinerek giriş yapmayı düşündük. Sistemle ve sisteme ait araçlarla ilgili olarak da zaman zaman dağarcıkta ne varsa paylaşmaya çalışağız.

Kalite, 20’inci Yüzyılın ilk yarısında ortaya atılmış, sürekli geliştirilen bir kavramdır. Bir çok farklı tarifler getirilmiştir. Genel bir yaklaşımla Kalite; “istenen özelliklere uygunluk” olarak tarif edilebilir (KAVRAKOĞLU; 1998a).

A. Shewart, E.W.Deming, J.M.Juran, Feigenbaum; K. Ishikawa… kalite’nin öncüleri ve geliştiricileri oldular (bkz.DEMİNG, 1998; ISHIKAWA, 1997; İMAİ, 1997; AKIN, 1998).

Kalite, Kalite Kontrol, İstatistiksel Kalite Kontrol ve Toplam Kalite Kontrol gibi kavramsal ve operasyonel gelişmeler, 1950’li yıllarda, üretim sektöründe faaliyet gösteren Amerikalı ve Japon mühendislerin Amerika’dan Japonya’ya uzanan çizgide bilgi ve tecrübelerini paylaşmalarının sonucuydu. Ürün geliştirmeye, kalite sağlamaya ve kalite iyileştirmeye yönelik ilke, prensip ve uygulama tekniklerini içeriyordu.

19. Yüzyılın sonlarından itibaren, sosyal bilimcilerin işletmeler ve çalışanları üzerinde yoğunluk kazanan araştırmaları (EREN, 1989; s.16-40) ve bu araştırmalar sırasındaki etkileşim, insan ve insan değerlerini ön plana çıkarttı. Organizasyon ve yönetimi ile ilgili yeni düşünce ve yaklaşımlar ortaya atıldı.

Feigenbaum’un “<ı>Kalite bir kontrol sorunu değil, üretime katılan ve katkı sağlayan tüm tarafların; dolayısıyla bir yönetim sorunudur.” Düşüncesi (aktaran AKIN, 1998; s. 109), söz konusu etkileşimlerin bir sonucuydu. İlerleyen Yıllarda Toplam Kalite Kontrol kavramı yerini Toplam Kalite Yönetimine bıraktı (Toplam Kalite Yönetimi hakkında bkz. AKIN, 1998; HARDJONO, 1997; İMAİ, 1997; ISHİKAWA, 1997; KAVRAKOĞLU, 1998a; KAVRAKOĞLU, 1998b; MULUK, 2000; YENERSOY, 1998).

Toplam Kalite Yönetimi, şu tarifle kavramsallaşmıştır: “Bir organizasyonda tüm kaynakların, çıkar sağlayan tüm tarafların mevcut ve gelecekteki beklentilerini tatmin edecek şekilde katılım esaslı bir yaklaşımla yönlendirilmesidir” (bkz. http://www.kalder.org.tr).

Kalite Üzerine Sözler: (Özgündür ancak, kaynak gösterilmeden alıntı yapılabilir):

- İnsan mutluluğu için yaptığımız iyileştirici her çalışma, bir kalite faaliyetidir.
- Toplam Kalite; evde, apartmanda, sokakta, okulda, kurum ve kuruluşlarda, hastanede... her zaman ve her yerde, insana saygıyı ve insanın mutluluğunu esas alan bir yönetim anlayışlıdır.
- Toplam Kalite, odağında insan ve onunla ilgili tüm değerlerin saygıyla yer aldığı sürekli geliştirme faaliyetlerinin bütünüdür.
- Toplam Kalite Yönetimi, ne politika ne de popülist bir hevestir; aksine bir tutkudur.
- Toplam Kalite Yönetimi bir doktrin de değildir; insan değerlerine ters düşecek radikal önermeleri içermez.

Kaynakça:

AKIN, Besim- ÇETİN, Canan- EROL, Vedat; Toplam Kalite Yönetimi ve... Beta Basım ve Yayım Dağıtım, Yayın No:805, İstanbul: 1998 (16+409 sayfa). DEMİNG, W.Edwards; Krizden Çıkış. 2. Basım, KalDer Yayınları, İstanbul: 1998 (16+418). EREN, Prof. Dr. Erol; Yönetim Psikolojisi, Genişletilmiş 3. bsk. İşletme İktisadı Enstitüsü Yayını No: 105. İstanbul:1989 (30+534 sayfa). HARDJONO, T.W. ve Diğerleri; Mükemmele Ulaşmanın Yolları. Çeviren: Entra Dil Hizmetleri. İpek Kağıt San. ve Tic. AŞ. Yayını, İstanbul: 1997 (234 sayfa). İMAİ, Masaaki; Kaizen. BRİSA Yayını. 3. Baskı, 1997 (36+275 sayfa). ISHIKAWA, Kaoru; Toplam Kalite Kontrol. 2. Baskı, KalDer Yayınları No:7. İstanbul: 1997 (202 Sayfa). KAVRAKOĞLU, İbrahim (1998a); Kalite. 3. Basım. KalDer Yayınları; Rekabetçi Yönetim Dizisi No:1, İstanbul. KAVRAKOĞLU, İbrahim (1998b); Toplam Kalite Yönetimi. 4. Basım. KalDer Yayınları; Rekabetçi Yönetim Dizisi No:3, İstanbul. MULUK, Zehra-BURCU, Esra-DANACIOĞLU, Nazan; Türkiye’de Kalite Olgusunun Gelişimi (1299-1990). KalDer Yayınları, No: 30, İstanbul: 2000. YENERSOY, Gönül; Toplam Kalite Yönetimi. Rota Yayınları, İstanbul: 1998.