Karakter

Düşününce anlaşılıyor. Birini karaktersiz ilan etmek için karaktersizliğin herkesi her koşulda bağlayıcı niteliklerinin belirlenmiş olması gerekiyor. “Yalan dolan; ikili oyuncu; bencil; çıkarcı...” sıfatlamaları kişiyi mutlak karaktersiz yapmaya yetmez. Sadece göreceli olarak alçak karakterli sanısı yaparlar. Ben kendimi veya sevdiğimi korumak için yalan söyleyebilirim; hatta ikili bile oynayabilirim. Belki de bu yaptığım yüksek karakterdir? Herkes iyiyi ve güzeli korumak adına karaktersiz görünmeyi göze alacak kadar karakterli olabiliyor mu?

 

Bencillik de bir haktır bana göre; ilişkilerimizde hangimiz bencil değiliz ki? Sevilme beklentisi olmadan kaçımız severiz? Çıkarcılık da öyledir. Hepimiz çıkarımızı gözetiriz; Bence, ‘karakterli karakter’ kişinin kendi çıkarını başkalarının hakkından yemeden öncelemesidir. Yani, olumsuz davranışları kendi özelinde irdelemeden kavram genellemesiyle kimseyi karaktersiz sayamam.

 

Karakter, kişiyi ayırt edici özellikler bütünüdür. Felsefi anlamdaysa sözlük şöyle der: “Bireyin kendi kendine egemen olmasını, kendi kendisiyle uyum içinde bulunmasını, düşünüş ve hareketlerinde tutarlı, sağlam kalabilmesini sağlayan özellikler bütünü.” Demek oluyor ki sırf yalan söylemesi kişiyi karaktersiz yapmaz; sadece yalancıdır... Çok yüzlü oynayan da öyle... Onun karakteri herkese mavi boncuk dağıtmak olabilir; ya da “karakterli” biçimde birine mavi diğerine kara boncuk da sunabilir... Kanımca, kişi ancak olduğu gerçekliği inkâra kalkıştığı an karaktersizleşmeye başlıyor…

 

Bu durumda “karaktersiz” sözcüğü kullanımda anlamsız mı kalıyor? Kalmıyor tabi: Karaktersiz, kendi yaşam biçimine dürüstlük bağıyla egemen olamayan kişidir. Bir bakıma kendini bilmez bir kişiliktir. Yani, dolandırıcı eğer dolandırmayı bilinçli olarak yapıyorsa ben ona karaktersiz diyemem. Sadece dolandırıcıdır. Foyası ortaya çıktığında masum mağduru oynamaya başlamışsa işte o zaman karaktersizin teki olmuştur. Eğer kişi kendini bilmişse, yürüdüğü yolu kendi seçip gene kendi adımlarıyla ilerliyorsa, o kişi kendi var-oluşuyla tutarlı olmasından dolayı karakterlidir. Kendi var-oluşuyla tutarlı dürüstlükte kalan herkes karakterlidir... Tersi durumsa karaktersizlik nedeni olur.