Katsayı karmaşıklığı

Bu yıl üniversiteye giriş sınavının yapılmasına çok az bir süre kalmasına rağmen, sınavda uygulanacak katsayıların henüz belirlenmemiş olması mevcut sınav sisteminde yarış atı haline getirilmiş olan öğrencileri bir belirsizliğe sürüklemektedir. Belirsizlik en fazla öğrenci ve onların ailelerini mağdur ederken, konunun birtakım siyasi alanlara çekilmesi ise yaratılan sorunun çözümünü zorlaştırmaktadır. Mevcut sorun, aslında bazı ortaöğretim türlerinde işlevsiz hale gelmiş olan eğitimi sorgulamayı ve tekrar yapılandırılmasını zorunlu hale getirmiştir.

Ülkemiz eğitim sistemine göre ortaöğretim kurumlarının temel amacı sekiz yıllık zorunlu ilköğretimini bitirmiş olan öğrencileri en az dört yıllık bir eğitimle hayata ve yükseköğretime hazırlamaktır. Bu kurumlar verdikleri eğitim bakımından genel, mesleki ve teknik ortaöğretim kurumları olarak farklılıklar gösterirler. Genel ortaöğretim türleri kendi aralarında birtakım farklılıklar göstermektedirler. Genel liseler dışındaki Anadolu Liseleri ve Fen Liseleri gibi ortaöğretim kurumlarına giriş sınavla olmaktadır. Güzel Sanatlar Lisesi ve Spor liselerine ise yetenek sınavıyla öğrenci alınmaktadır. Mesleki ve teknik ortaöğretim türlerinin (Ticaret ve Turizm Öğretim okulları, Tarım Meslek Lisesi, Sağlık Meslek Lisesi vb) temel misyonu ise endüstri ve hizmet sektörünün ihtiyaç duyduğu iş alanlarına orta kademe teknik insan gücü ve yardımcı eleman yetiştiren ve aynı zamanda öğrencileri yükseköğretime hazırlayan öğretim kurumlarıdır.

Ülkemiz orta öğretimdeki farklılıklar teorik olarak öğrencilerin sahip oldukları yeteneklere göre bir eğitim almalarını ve bu şekilde kalifiye insan gücü oluşturulmasını öngörmektedir. Ancak, pratikte bu gerçekleşmemektedir çoğu zaman. Ailelerin büyük çoğunluğu çocuklarının sahip olduğu yetenekleri keşfetmek ona göre bir eğitim belirlemek yerine, kendi istekleri doğrultusunda bir eğitim görecek şekilde planlamaktadırlar. Mevcut eğitim sisteminin öğrencilerin sahip oldukları yetenekleri ortaya çıkarmada yetersiz kalması ise ortaöğretimdeki tür farklılıklarını işlevsiz bırakmaktadır. Bu da iş ve hizmet piyasasının ihtiyaçlarını karşılamak için nitelikli işgücü ve yardımcı eleman yetiştirmek amacıyla kurulmuş olan mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarını düz liseler haline getirmiştir.

Orta öğretimden yüksek öğretime geçişte katsayı uygulaması ile meslek liselerinde mezun olanların kendi alanlarında eğitim görmeleri halinde onları diğer düz liselerden daha avantajlı bir hale getirmektedir. Ancak, özellikle mesleki ve teknik öğretim türlerinin kuruluş amaçlarını yerine getiremeyen kurumlar haline gelmiş olmaları bu avantajı da ortadan kaldırmaktadır. Yani bu okullardan mezun olanlara ilgili alanlarda istihdam sağlanamamaktadır. Bu da öğrencileri yükseköğretimde farklı meslekleri tercih etmeye itmektedir. İşte bu aşamada avantaj olarak görülen mevcut katsayı uygulaması dezavantaja dönüşmektedir.

Ülkemiz çeşitli sivil toplum örgütlerinin yaşanan katsayı karmaşasında farklı kurumlara karşı tepki göstermeleri toplumsal duyarlılık açısından önemlidir. Ancak mevcut ortaöğretim sistemindeki bu çarpıklığı görmezden gelerek sadece bu çarpıklığın sonuçlarını tartışmak olayı politize etmekte ve pek fazla da bir anlam ifade etmemektedir. Çünkü yaşanan katsayı sorunu daha çok ortaöğretimdeki okul türlerinin işlevsizliğinin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.

Ülkemizde işlevsiz hale getirilmiş olan ortaöğretim türleri ciddi bir şekilde yetenek, kalifiye insan gücü ve de ekonomik olarak kaynak kaybına neden olmaktadır. Küreselleşen dünya koşulları ve ülke gerçekleri dikkate alınarak ortaöğretimin mevcut parçalı yapıdan bir an önce kademeli bir şekilde çıkarılıp yerine çok amaçlı çağdaş ve demokratik bir yapılanma getirilmelidir.