Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

07 Mayıs '14

 
Kategori
Emlak
 

Kentsel dönüşüm uygulamalarının geliştirilmesine yönelik yapılabilecek çalışmalar

Kentsel dönüşüm uygulamalarının geliştirilmesine yönelik yapılabilecek çalışmalar
 

BİLİŞİM ALTYAPISININ GELİŞTİRİLMESİ

 (TAKBİS) Tapu Kadastro Bilgi Sistemi’nin Kentsel Dönüşüm Uygulamalarıyla Entegrasyonu

Ülkemizde Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından başarılı bir şekilde uygulanan Tapu Kadastro Bilgi Sistemi altyapısının kentsel dönüşüm uygulamaları ve yazılımı (araad.net) ile entegrasyonunun sağlanması uygulama işlemleri adına işlem kolaylığı, kontrol ve takip ve ekonomik bilgi edinme imkanı sağlayacaktır.

Kentsel dönüşüm uygulamalarında riskli yapılarda TAKBİS yazılımına duyulan ihtiyaçlar aşağıda sıralanmıştır.

·         Riskli yapı talebinin malik tarafından oluşturulduğunun kontrol edilmesi,

·         Maliklerin ve tapu takyidat bilgilerinin tespit edilmesi,

·         Taşınmaz ve hak sahiplerinin TC kimlik numarasına ulaşılması,

·         Kanun kapsamında tapu kütüğüne işlenen şerh ve beyanların kontrolü,

·         Yapılacak yardımlarda mülkiyet durumunda oluşabilecek değişikliğin tespiti,

·         Riskli yapı yıkılmasından sonra taşınmazın cins değişikliğinin yapılması ve kontrol edilmesi,

·         Açık arttırma ile satış işlemlerinde ipotek durumunun tespiti,

Yukarıdaki belirtilen iş ve işlemlerin gerçekleşebilmesi için resmi yazışmaların dönüşüm sürecini olumsuz etkilemesi, işlemlerin herhangi birinde bir aksaklığın yaşanması halinde diğer aşamaya geçilememesi nedeniyle Tapu Kadastro Bilgi Sisteminin kentsel dönüşüm uygulamalarında kullanılması önem arz etmektedir.

Bilgi güvenliğinin sağlanması noktasında; Müdürlükler bünyesinde kentsel dönüşüm faaliyetlerinde görevli teknik personele kullanım şifresi açılarak sınırlı sorgulama imkanı tanınmalıdır. Kentsel dönüşüme tabi taşınmazların listesi Müdürlükçe tapu müdürlüğüne iletilerek sorgulama işlemleri sadece bu taşınmazlar üzerinde yapılmalıdır. Bu sınır çerçevesinde sorgulama yapılmaması halinde görevlendirilen teknik personele cezai işlem uygulanacağı hakkında düzenleme yapılmalıdır.
 (MERNİS) Ulusal Adres Veri Tabanında Yer Alan Bilgilerin Kentsel Dönüşüm Uygulamalarıyla Entegrasyonu

Kentsel dönüşüm uygulamalarında riskli yapıların maliklere bildirilmesi ve itiraz sürecinin tespit edilmesi, riskli yapının tapu bilgileri ile adres bilgilerinin eşleştirilmesi, kredi ve yardım işlemlerinde hak sahiplerinin adres tespiti ve yeni ikamet edeceği taşınmazların adres bilgisi, riskli yapıların yıkım işlemleri sonrasında uzlaşı çalışmasının başlayabilmesi için tebligat işlemlerinde adres bilgisi tespit edilmelidir. Yapılan çalışmalarda birçok aşamada malik ve kiracıların (UAVT) kayıtlı adres bilgilerine ulaşılması gerekmektedir. Müdürlükçe Kanun kapsamında yapılacak iş ve işlemlerin hızlı ve ekonomik olarak yapılması, dönüşüm sürecinde resmi yazışmalardan kaynaklanan zaman kaybının minimize edilmesi için Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde uygulanan Ulusal Adres Veri Tabanı bilgilerinin güncel olarak araad.net yazılımıyla veya MERNİS üzerinden kullanıcı tanımı yapılmak kaydıyla Müdürlüklerle paylaşımı sağlanmalıdır. Yapılacak bu çalışma; işlemlerin yapılması, takip ve kontrol işlerinin hızlı bir şekilde yapılmasını sağlayacaktır.
 Kent Bilgi Sistemi Projelerindeki Bilgiler ile Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Entegrasyonu

Yerel yönetimler tarafından uygulanan kentsel dönüşüm uygulamalarında; uygulama alanı sınırları içerisindeki yapılara ilişkin; fiziki bilgiler (yapı cinsi, yapım yılı, bağımsız bölüm sayısı), adres bilgileri, mülkiyet bilgileri, imar durumları, abonelik bilgileri, emlak vergisi, altyapı durumu hakkında envanter hazırlanarak güncel olarak bilgi sistemleri üzerinde depolanmaktadır.

Bakanlık tarafından Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğünce hazırlanacak mevzuat çerçevesinde yeni yapılacak olan kent bilgi sistemlerinin araad.net entegrasyonunun sağlanması zorunluluk haline getirilmeli ve mevcut kent bilgi sistemleri projeleri belirli bir zaman dilimine kadar araad.net ile uyumluluğu sağlanmalıdır.

Yapılacak çalışma ile dönüşüm çalışmasının başladığı andan itibaren taşınmazlara ilişkin süreçte gerek duyulan bütün bilgilere aktif olarak ulaşım sağlanacaktır. Bu durum planlı bir şekilde dönüşüm uygulamasının yapılması, dönüşüm uygulamalarında karşılaşılacak problemlerin önceden tespit edilmesini ve bütünsel uygulamalar yapılmasına katkı sağlayacaktır.
 PTT Tebligat Takip Sistemi ile Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Entegrasyonu

Yapılan kentsel dönüşüm uygulamalarında maliklere ve hak sahiplerine yapılacak olan tebligatlar PTT aracılığıyla tebliğ edilmektedir. Riskli yapı bildirimi ve itiraz sürecinin başlatılmasına dair tebligat tapu müdürlüklerince, riskli yapının yıkım işlerine dair tebligat ilgili idarelerce, uzlaşı işlemleri ve açık arttırma yoluyla satışa dair tebligat müdürlüklerce yapılmaktadır. Dönüşüm işlemlerinin birbirleriyle ilişkisi nedeniyle çalışmanın biri tamamlanmadan diğer sürece geçilememektedir. Bu nedenle yapılan tebligatların maliklere ve hak sahiplerine yapılıp yapılmadığı, ulaşma durumu, tebligatın ulaştığı tarih hakkında düzenli takip gerekmektedir.

Yapılan tebligat işlemlerinin kontrol ve takibinin yapılması için Bakanlık ile PTT Genel Müdürlüğü arasında protokol imzalanarak kentsel dönüşüm uygulamalarına tabii taşınmazların tebligat bilgilerinin (ARAAD.net) ile entegrasyonunun yapılması, tebligat işlemlerinin kullanılan kentsel dönüşüm yazılımından da takip edilmesi, uygulama süreçlerini olumlu olarak etkileyecektir.
 Malik ve Ayni Hak Sahiplerinin Dönüşüm Süreçlerine Dair Bilgi Takibini ARAAD.net Yazılımı Aracılığıyla Takip Etmesi

Maliklerin ve ayni hak sahiplerinin, dönüşüm sürecine ilişkin taşınmazlarının hangi aşamada olduğuna, yapılması gereken çalışmaların neler olduğuna, talep etmiş olduğu kira yardımı ve diğer yardımlara ilişkin bilgilere, taşınmazlarına ait riskli yapı inceleme formu ve riskli yapı tespit raporlarına ulaşması sağlanmalıdır.

Maliklerin tebligat ve iletişim bilgilerinin malikler tarafından beyan usulüyle girilebilmesi düzenlenerek maliklerin iletişim bilgilerinin güncel tutulması sağlanabilecektir. Bu kapsamda alan bazlı yapılan uygulamalara, projelere ilişkin bilgiler genel olarak bu sistemde yer alabilir. Bu çalışma dönüşüm sürecinde kamu iş yükünün azaltılmasına katkı sağlayacaktır.

KENTSEL DÖNÜŞÜM UZMANLIĞI VE ŞEHİRCİLİĞİN MESLEK HALİNE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ

Ülkemizde kentsel dönüşüm sektöründe hizmet veren kişi ve kişiler kendilerini kentsel dönüşüm uzmanı olarak tanıtmak suretiyle kamuoyunu yanıltıcı bilgilendirmede bulunmaktadır. Uzmanlık; kabul edilebilir bir otorite tarafından mesleki eğitim düzenlenerek, teorik ve pratik olarak belirli zaman diliminde eğitim alınması ve alınan eğitim sonucunda yeterliliğin test edilmesiyle başarı sağlayan kişi veya kişilerin sahip olduğu yeterlilik durumudur. Ülkemizde çeşitli üniversitelerde kısmen kentsel dönüşüm eğitimi verilse de pratik ile bütünleşen bir eğitim yapısı bulunmamaktadır.

Kentsel dönüşüm sadece bir mühendislik branşının, mimarlığın, şehir ve bölge planlamanın konusu değildir. Kentsel dönüşüm uzmanlığı oluşturan konu ve yaklaşımları genel olarak sıralayacak olursak aşağıdaki listeye ulaşırız;

·         Taşınmaz Hukuku

·         Harita ve Kadastro

·         İmar Mevzuatı ve Planlama

·         Yapı ve Statik

·         Mimarlık ve Kentsel Tasarım

·         Gayrimenkul Değerleme ve Geliştirme

·         Kent Sosyolojisi

·         Halkla İlişkiler

·         İstatistik

·         İktisadi ve İdari Bilimler

·         Finans ve Vergi Mevzuatı

·         Bilgi Sistemleri ( Kent Bilgi Sistemi ve Coğrafi Bilgi Sistemi)

Bir meslek personelinin yukarıda belirtilen meslek ve meslek gruplarında tam anlamıyla yeterlilik sağlaması mümkün değildir. Fakat ortak bir paydada yapılan iş ve işlemler hakkında bilgi sahibi olunmalıdır. Bu kapsamda oluşturulacak kentsel dönüşüm uzmanlığının yukarıdaki konularda eğitim alması gerektiği görülmektedir. Birliğin kurulması kentsel dönüşüm uzmanlığını meslek haline dönüştürecek önemli bir adımdır.

 KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMALARINDA YAPILACAK STRATEJİK ÇALIŞMALAR
  Kentsel Dönüşüm Stratejisinin Oluşturulması

Kentsel dönüşüm uygulamaları, direkt ve doğrudan olarak uygulama bölgesi dışındaki birçok bölgeyle etkileşim halindedir. Yıllık belirli bir konut arzı ve talebi bulunan alanlarda yapılacak dönüşüm uygulamaları ihtiyaçlar doğrultusunda planlanmazsa bölgedeki inşaat sektörünü olumsuz olarak etkileyebilir. Örnek verecek olursak; bir şehirde yıllık yaklaşık 5000 adet konut arz ve talebi bulunurken kentsel dönüşüm uygulamasıyla hak sahipleri haricinde 2000 - 3000 adet konut üretimi ve satışı bölgenin ekonomik yapısında önemli bir etki oluşturur.

Yapılacak dönüşüm uygulamalarının sadece yapı mahiyeti düşünülmeden uygulamayla birlikte sosyal ve ekonomik değerlerin kalkınması konusunda girişimlerde ve yaklaşımlarda bulunarak, dönüşüm uygulamalarında çok amaçlılık sağlanmalıdır.

Bu kapsamda yapılacak çalışmaları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

·         Uygulamalarda üretilecek projelere ve yapım işlerinde çalışan işgücünün belirli bir kısmının uygulamanın bulunduğu ilde belirli bir süre ikamet eden kişilerin çalıştırılması zorunlu hale getirilmelidir.

·         Yapım işlerinde kullanılacak iş makineleri ve araçların uygulamanın bulunduğu şehirlerden kullanılması teşvik edilmelidir. Yapılarda kullanılacak malzemelerin temini uygulamanın yapılacağı bölgelerden sağlanmalıdır.

·         Alan bazlı yapılacak projelerde sosyal ve kültürel alan oluşturulması zorunlu hale getirilmelidir. Oluşturulacak bu alanlar sadece uygulama alanına değil, bölgesel ihtiyaçlar doğrultusunda planlanmalıdır.

·         Yapılacak proje maliyeti belirlenirken bölgenin ekonomik ve sosyal yapısı etüt edilerek projeler beklentiler doğrultusunda şekillendirilmelidir.

·         6306 sayılı Kanunda belirtildiği gibi ekonomik gelirler, uygulama alanındaki kişilerin mal varlığı, iş imkanı ve bölgesel özellikler düşünülerek projeler tasarlanmalıdır. Ekonomik geliri düşük bölgelerde yapılan projelerde proje maliyetleri bölgesel özelliklere göre şekillendirilmelidir.

·         Yerel işgücünün geliştirilmesi kapsamında mesleki eğitim kursları ve İşkur ile protokoller düzenlenerek yerel iş kapasitesinin geliştirilmesi sağlanmalıdır.
Bütünleşik Kentsel Gelişim Strateji ve Eylem Planlarıyla Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Entegrasyonu

Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planları; kentleşme ve imar konularında merkezi ve yerel idareler için bir yol haritasıdır. Bu planlarda kamu kurum ve kuruluşları, özel sektör temsilcileri, üniversiteler, yerel yönetimler, sivil toplum örgütleriyle hazırlanmış olan ülke, bölge ve il bazlı hazırlanan planlardır. KENTGES’in amacı; ulaşım, altyapı, konut ve arsa sunumu, afetlere hazırlık, koruma, iklim değişikliği, yaşam kalitesi, sosyal politikalar ve katılım konularında merkezi ve yerel düzeyde yapılacak iş ve işlemleri belirlemektir.

Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planlarıyla kentsel dönüşüm uygulamalarının ilişkisi sağlanarak yapılacak proje ve çalışmaların birbirleriyle koordinasyonlu bir şekilde planlanması sağlanmalıdır. Bu kapsamda ülke, bölge ve il bazında kentsel dönüşüm stratejisi oluşturularak yapılacak çalışmalar bu stratejik plan doğrultusunda yürütülmelidir.

Bu kapsamda;

·         Şehir bazında kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler, üniversiteler, sivil toplum örgütleri ve ilgililerle yerel düzeyde toplantılar düzenlenerek afet riski taşıyan ve yerleşime uygun olmayan alanlar tespit edilmelidir.

·         Kanun kapsamında yapılan alan bazlı uygulamalara esas teşkil edecek şekilde riskli alan ve rezerv alan üretimi yapılarak dönüşüm çalışmaları etaplandırılmalıdır.

·         Herhangi bir afetin oluşması halinde afetten etkilenenlerin geçici veya kalıcı süre yerleşiminin sağlanacağı alanlar tespit edilmelidir.

·         Risk içeren yerleşim bölgelerinde alan bazlı uygulamaların yapılma durumu incelenerek bu bölgelerde parsel bazlı riskli yapı uygulamalarına izin verilmemeli, eğer verilecekse alanda hazırlanacak proje çerçevesinde parsel bazlı uygulamalar yapılmalıdır.

·         Kentsel dönüşüm stratejik plan çerçevesinde afet riski kapsamında yardım ve destekler düzenlenerek olası afet riski bulunan alanlara öncelikler verilmelidir.

·         Belirlenen kentsel dönüşüm ve rezerv yapı alanlarına ilişkin uygulama programları hazırlanarak yerel yönetimlerin bu programlara uyması sağlanmalıdır.

·         Yerel yönetimlerin riskli yapı tespiti konusunda gerek duyduğu alet ve ekipman konusunda dönüşüm projeleri özel hesabından kredi verilmelidir.

·         Yerel yönetimler bünyesinde Kentsel Dönüşüm Şube Müdürlüklerinin kurulması sağlanmalıdır. Bu uygulamalarda görev yapacak personelin istihdamı için sözleşmeli personel çalıştırılmasına dair mevzuatlarda düzenleme yapılmalıdır.

·         Bakanlık bünyesinde kentsel dönüşüm şurası kurularak uygulamaların ülke genelinde aktif olarak uygulanmasını sağlayacak çalışmalar yapılmalı ve karşılaşılan sorunlara yönelik stratejik çözümler üretilmelidir.

·         Riskli yapılarda taşınmazın mevcut imar durumunun, riskli yapıya göre daha fazla bir kullanım alanına sahip olması veya mevcut imar durumunun verimli bir şekilde kullanılarak kat karşılığı gibi usullerle mevcutta bulunan bağımsız bölümlerin tekrar inşa edilmesini finanse edebilecek durumda bulunması halinde dönüşüm uygulamalarına maliklerden talep gelmektedir. Fakat bu konuda taşınmaz sahiplerinin taşınmazları hakkında yeterli bilgi birikimine sahip olmaması durumunda uygulamalar başlayamamaktadır. Kamuoyu farkındalığının arttırılması ve dönüşüm uygulamalarının yaygınlaştırılması adına; riskli yapıların parsel bazında mevcut imar durumu, taşınmazların fiziki özellikleri, yapıya ilişkin bilgiler, (yapı ruhsat, yapım yılı, yapı cinsi ve benzeri bilgiler) etüt edilerek dönüşümü ekonomik olarak gerçekleştirilebilen yapılar tespit edilmeli ve yapı maliklerine taşınmazların durumları hakkında bilgi verilmelidir.

·         Yerel yönetimler, Çevre ve Şehircilik Müdürlükleri ve Afet ve Acil Durum Müdürlüklerince yerelde komisyonlar kurularak bölgesel yapı incelemeleri yapılmalıdır. Gözlemsel olarak riskli yapı tespitleri yapılarak can ve mal güvenliği adına tehlike arz eden bu yapıların Kanun gereğince riskli yapı tespitinin yapılması maliklerden istenilmelidir.
   Bakanlık Bünyesinde Kentsel Dönüşüm Araştırma Geliştirme Merkezi Kurulması

Kentsel dönüşüm uygulamalarında alan ve parsel bazlı çalışmalar, uygulamanın bulunduğu bölgenin özellikleri, mülkiyet durumu, taşınmaz hukuku açısından yaşanan problemler, imar planları gibi birçokdeğişken nedeniyle problemlerle karşılaşılmaktadır. Karşılaşılan ve karşılaşılabilecek olan problemlere sağlıklı çözümler üretilmemesi halinde sorunlar kalıtsal probleme dönüşebilecek, hukuki ve ekonomik yönden birçok sıkıntı yaşanacaktır.

Uygulamalarda karşılaşılan sorunlara ilişkin Bakanlık bünyesinde hukukçu, ekonomist, sosyolog, mühendis - mimarlar ve değerleme uzmanlarından oluşan bir araştırma geliştirme merkezi kurularak uygulamalarda karşılaşılan problemlere hızlı bir şekilde çözüm üretilmelidir. Kentsel Dönüşüm Araştırma Geliştirme Merkezi bünyesinde uygulamalara ilişkin yasal mevzuat ve uygulamanın özellikleri incelenerek görüş verilmeli ve bu görüşler Bakanlığın veya merkezin internet sitesi üzerinden kamuoyu ile paylaşılmalıdır. Bu yapı Türkiye Kentsel Dönüşüm Birliği kurulması halinde birlik bünyesinde de oluşturulabilecektir.
Kentsel Dönüşüm Yüksek Lisans ve Doktora Programlarına Bakanlık Tarafından Destek Verilmesi

Dönüşüm uygulamalarının aktif ve sağlıklı bir şekilde ülke genelinde uygulanabilmesi, sektörde hizmet veren meslek personellerinin bilgi birikimi ve deneyimi ile doğru orantılıdır. Bu nedenle kentsel dönüşümle ilgili konularda gerekli eğitim programları düzenlenmeli ve bu kapsamda düzenlenen yüksek lisans ve doktora programlarına maddi anlamda destek sağlanmalıdır. Kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan personellerin, düzenlenecek bu eğitim programlarına katılımı için izin verilmeli ve eğitim ücretlerine kısmen veya tamamen destek sağlanmalıdır. Eğitim desteği verilen kamu personeline belirli bir süre çalışma mecburiyeti konularak bu süreyi tamamlamadan kamu hizmetinden ayrılan personellerin eğitim desteği geri ödenmesi sağlanarak nitelikli iş gücünün kamuda istihdamı noktasında çalışma yapılabilir.
  Yeni Hazırlanacak Mevzuat Düzenlemeleri Tasarı Halinde Kamuoyu İle Paylaşılarak Mevzuatların Geliştirilmesi

Kentsel dönüşüm uygulamaları birçok bileşenin bulunduğu kompleks uygulamalardır. Hazırlanan mevzuatların sadece kamu kurum ve kuruluşların bakış açısıyla hazırlanması, kentsel dönüşüm sürecini tam anlamıyla tanımlaması yapılmamış bir mevzuatın oluşmasına sebep olacaktır.

Uygulamalar hakkında hazırlanacak mevzuat düzenlemeleri Bakanlığın veya Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinde taslak olarak yayımlanarak belirli bir süre görüş ve önerilere sunulmalıdır. Bu süre içinde; üniversiteler, meslek odaları ve sivil toplum örgütlerinden görüş ve öneriler istenilmelidir. Mevzuat hazırlama sürecinde toplanan bütün görüş ve öneriler, Bakanlık veya Genel Müdürlük düzeyinde oluşturulacak bir kurul tarafından incelenerek mevzuata son düzenleme yapılmalıdır. Bu şekilde hazırlanacak katılımcı mevzuat düzenlemeleri bir çok farklı bakış açısı ve yaklaşım ile uygulamaların gelişimine olumlu katkı sağlayacaktır.

 
Toplam blog
: 18
: 7150
Kayıt tarihi
: 24.03.08
 
 

Harita Mühendisi - Gayrimenkul Değerleme Uzmanı..