Kiracı, Ev Sahibinden (Daha) Akıllıdır

Kiracı  akılllıdır.  Eve girdiğinde dış çelik kapıdaki iki anahtardan birini değiştirir. Evi korumaya alır.  Anahtarcı eski 150 TL’lik kaliteli anahtarı alır, 40 TL’lik anahtarı takar gider. Kiracı evden çıkarken anahtarı değiştirmiş olduğu ev sahibince hatırlatıldığında; anahtarı tedbir olarak değiştirmiştim der, oralı bile olmaz.

Kiracı akıllıdır.  En az bir yıllık sözleşme yapılır. Ne iş yapıyorsunuz? sorusunu “İnşaat müteahhidiyiz” diye cevaplar. Aradan 2-3 ay geçer. Evi boşalttık der. Kardeşim en az bir yıl oturacaktınız, öyle anlaşmıştık. Öyle de tekrar iş alamadık, kusura bakma der. Amacı o üç ay boyunca otel parası ödememektir. Müteahhit adayıdır, sizi kandırmak hakkıdır.

Kiracı akıllıdır.  Evdeki kaliteli elbise dolabınızı taşınırken alır götürür. Abi taşınırken, nakliyatçı fark etmemiş der. İki-üç bin TL’lik dolabınız hiç edilmiştir.

Kiracı akıllıdır.  Su parası faturası kendisine gelir. Ancak farklı isimledir. Su idaresine gitmez. Su faturası yanlışlıkla eski oturanın banka hesabından otomatik olarak ödenmektedir. Kiracı susar, ta ki karşı taraf fark edene kadar.  

Kiracı akıllıdır.  Oturduğu evden çıkmak durumunda kaldığını, annesinin veya babasının ölümcül bir hastalığa tutulduğunu, acil olarak ameliyat ettireceğini karşıdaki komşusuna söyler. Acil olarak gitmek, onlarla ilgilenmek durumundadır. Çok üzgündür. Ev sahibi gelirse, size sorarsa anahtarı verirsiniz ben de mesaj atacağım, telefon edeceğim der. Mesajı atmayı unutur, ev sahibine bir müddet sonra evi boşaltacağım der. Ev sahibi “Annenize/babanıza  şifa diliyorum, sağlık olsun. Boşaitınca anahtarı teslim alayım” der.  Kiracı acelesinden kalan eşyalarını (buzdolabı, çamaşır makinesi, TV ve bilgisayar hariç) ev sahibine bırakmıştır. Son iki kirayı, elektrik, su bedellerini takmıştır. Ev sahibi, üzgün ayrılan kiracısının,  eski eşyalarını, birikmiş torbalarca çöplerini atmak, evi temizlemek ve borçları ödemek durumundadır.

Kiracı akıllıdır.  En az bir yıllığına girdiği evde iki (2) ay sonra kredi almayı başarmış ve krediyle kendisine bir ev almıştır. Evi boşaltırken oda kapılarından birine zarar vermiş ve salon camı eşya taşırken kırılmıştır. Kiracı, camın eskiden çatlak olduğunu ve boydan boya olan salon penceresini kaparken kırıldığını söylemekte, nakliyatçının dolabını kapıya çarptığını ve netice olarak kendisinin kusuru olmadığını söylemektedir. Oturduğu gün kadar kira alınsın, depozitosu iade edilsin isteğinde bulunmaktadır.

Kiracı akıllıdır. En az bir yıllığına girdiği evdeki hazır dolabı beğenmez, kendi özel kıymetli dolabını kuracaktır. Mevcut dolap sökülür, atılır. İki-üç ay sonra kendisine lojman çıkmıştır. Kaçar gider, bir de depozitomu gönderir misin? diye sorar.

Kiracı akıllıdır. Elektrik kaçak akım sigortası, olayda ev fırını kaçağı nedeniyle, atar.  Elektrikçi çağırır. Elektrikçi üç faz kaçak akım sigortasının bozuk olduğunu takma dahil en az 100 TL  gerektiğini söyler. Ev sahibine telefon ederler, bozulmuş sigortayı değiştireceklerdir. Ev sahibi sökülen sigortanın kendisine bırakılmasını ister. Kontrol ettiğinde sigorta sağlamdır. 40A akımlı, 30 mA kaçak akım değerli 3 faz sigorta fırının, bulaşık makinesinin veya buzdolabının toprağa kaçağı olması sebebiyle atmaktadır. Elektrikçi,  kaçak akımı olan arızalı cihazı fişi prize tak çıkar yöntemiyle bulmak yerine,  bu arızayı bulursa istediği parayı alamayacağını düşündüğünden, kusuru sigortaya atmıştır. Ev sahibi gereksiz yere 100TL kaybetmiştir.

Kiracı akıllıdır.  Yeni girdiği sıfır evdeki alafranga tuvaletin su sızdırdığını söyler. Ev sahibi inanmaz kendisinin kontrolü altında tuvalet sızdırmazlığı sağlanmıştır. Tekrar tuvalet kontrol edilir. Suyun ne zaman aktığı, kimin bu akışı gördüğü sorgulanır. Tuvalet tekrar denenir. Sızıntı olmadığı görülür.  Kenardaki su, 6-7 yaşındaki çocuğun poposunu yıkaması isteğiyle dışarıya akmıştır. Kiracı sıfır evde kusur aramaktadır.

Kiracı akılllıdır.  Dükkana 500TL’lik tezgah koymuştur. Aradan beş  sene geçmiştir. Dükkan sahibi sözleşme süresi sonunda çıkmasını isteyince tezgahın  değeri 5 (beş) bin TL olur. Amortisman sıfır, değer artışı maksimumdur.

Kiracı akıllıdır.  Dış balkon kapısını anlatılmasına rağmen, kapı kolunu kaldırarak kilitlememekte, uzun dönemde mekanizmayı bozmaktadır. Çıkarken aksayan bir şey var mı? sorusunu cevaplarken bu arızadan hiç bahsetmez. Ev sahibi kapanmayan kapının mekanizmasını değiştirmek ve parasını ödemek zorundadır.

Kiracı akıllıdır. Finansal hesabını aslında iyi yapamamış, iki –üç (2-3) ay sonra, lüks otomobil alanın aylık araç taksiti, kasko, trafik sigorta, vergi ve yakıt hesabını dikkate alamaması gibi, evin kira, aidat, sıcak su bedeli, kalorifer bedeli, elektrik, su, internet ve televizyon masraflarını toplamamış, ödemeler başlayınca bütçesini aştığını ancak yeni anlamıştır. Evi boşaltıp, "Anne-babamın evine geçmek zorundayım" demesi gerekirken borçları için ev sahibine evdeki eşyalarını satın almasını, evi eşyalı kiraya vermesini ve üste para almayı teklif etmektedir.

Sonuç: Tüm yukarıdaki özelliklere haiz akıllı kiracılar karşısında ev sahibi olmak akılcı gözükmemektedir. Her kiracı çıkışında kiralık evi boyatmak, çakılan çivileri sökmek, evi  temizletmek, internete ilan verip on beş-otuz  (15-30)  gün yeni kiracıyı beklemek bir maliyettir. Devlet ise %15 vergi isterim, adeta gerisine karışmam demektedir.

Kiracı ev sahibi ilişkileri profesyonel olarak Almanya, Belçika, İngiltere ve benzeri ülkelerdekine benzer şekilde  düzenlenmelidir. Yasalara uymak, yurttaş malını korumak, sözleşmeye uymak Kiracı dahil her vatandaşın görevidir.