Kişisel Gelişim: Duygular mı, mantık mı?

Ne zaman duygular başlar, ne zaman düşünce ?
 Elbette her zaman önce duygular vardır. Aslında belki de onlara  “duygular” demek bile  doğru değildir. Aslında  başlangıçta “Duyular”  vardır. Çevreyle ilişkimizde çevrenin ilk bilgilerini  duyu organlarımızla alırız. Organlarımızın getirdiği izlenimlere göre, bu ilk izlenimleri biraz derler toplar ; ondan sonra  acı, sevinç, korku, vs. gibi  duygulara dönüştürürüz. Duyular derinleştikçe; yorumları da daha derin olur : aşk gibi , hüsran gibi; mutluluk gibi….  Bir süre ne olduğunu anlayamayız. Dünya sanki o duygudan ibaret, bizi de sarıp sarmalayan bir büyük gerçekmiş gibi yalancı bir  çif kanatla uçuşup dururuz. ..

Duygularda hep bir aşırılık vardır. İnsanı o duygu sarıp sarmalar. Sanki insan kendini aşmış; varolan insan varlığından çıkmış bambaşka bir boyuta geçmiş gibi olur.  İnsan bu durumda, gerçekleri ölçecek durumda değildir; bir çarpılışın sadmesi içinde bir süre çarpılıp durur.  Ta ki, “Dur yahu, ne oluyoruz!” diyene kadar. Bazen insanı bir başkası uyandırır; bazen de insanın kendisi…

İçinden gelen bir ses kalk uyan der, bu gerçek değil; “gerçek” sanıyorsun ama bir illizyon içindesin; işin gerçeği başka. İşte o anda “mantık” başlamıştır; “Karşılaştırma” ve “Ölçme” başlamıştır ; ondan sonra insanın ayağı  ancak yere değer. Bazen de değmez, bazen aldanışlar, o kadar insana hoş gelir ki, o anların, o duyguların ebedi olarak süreceği gerçeğiyle insan kendisini bir hayalin peşinden sürükler durur. Bu “aldanış”tır ; kişiyi perişan eder.

Bu iki duruma ilişkin insanoğlu’nda çok değişik düşünceler vardır:

Bir düşünceye göre:
 “Akıl  insanı geliştirir ; duygular ise insan yapar..” diyor. Doğru mu ? Hayvanların hiç mi hisleri yoktur? Onlar üzülmezler mi; ağlamazlar mı? Bence yanlış…

“Duygu insanlarda düşünceye göre çok daha güçlüdür.” Diyor belki … Aşık olduğunu , düşün. Havalardasın. Kimse sana laf anlatamaz. Ne anan ne baban…Hiç kimse. Dinlemezsin!    

“Duygular çok güçlü olsa bile, mantık her zaman doğruyu gösterir.” Doğru mu? Üzerinde bir süre düşünüp , taşınmak gerekir. Duyguların çoğu kez “doğru”lardan uzak olabileceği doğru mudur? Belki… Ama bazen de mantık değil “hissiyat”ımızın bize doğruyu gösterebileceğini biliyor muyuz?

“Ahlaklı bir insan olabilmek için duygusal istemlerinizle mantığınızı denkleştirmelisiniz.” Oldukça doğru gibi gözüküyor. Ama akıllı insanlarda en son mantığın ağır basacağı doğru mudur?

“Bütün yaratılmış akrabalarımızın bize benzer bazı duyguları var da; hiç birinin akıl-mantık gibi bir güçleri yok” O zaman insanı insan yapan asıl gücün akıl olduğu yalan mıdır? Bizi biz yapan aslında akıldır; öyle değil mi? Doğru gibi.

Duygulara karşı çok zor karşı koyabiliriz; direniş gösterebiliriz; o bakımdan “duygular ani kararlar alınmasında etkilidirler : oysa mantık her zaman için uzun süreli ve sağlam kararların alınması için gereklidir.”

İşte bunlar bu konu üzerinde ileri geri bazı düşünceler.

Elbette, belli ki insanoğlu önce duygularıyla hareket ediyor ama biraz sonra, kendine çeki düzen verip  aklıyla mantığıyla hareket etmeye başlıyor. Çünkü çok büyük bir beynimiz var. Onun asıl işlevi de düşünmek ve mantıklı hareket etmek. Bütün bu bilim, matematik, fizik, kimya neye yarıyor ki… Daha akıllıca hareket etmeye değil mi? İnsanoğlu akıllı bir varlık olmayacaksa, niye insan oldu ki… Bütün bu aradan geçen asırlar; bin yıllar insanı biraz daha akıllı yapmak için değil miydi?

Acaba akıllı olduk mu?

Yoksa hala duygularımızla hareket eden birer  ilkel insan mıyız? Akıllı olsaydık ; bu savaşlar, çekişmeler niye?

Duygular da güzel ama; onların da belli bir çağı var… daha çok “gençlik” duyguların çağıdır galiba… O zaman akıl-mantık nerede? İnsanoğlu o çağda duygularının peşinde koşturup duran;  ne annesini, ne babasını dinleyen bir kanatlı kelebek gibidir.

Ama bakın: filozofların hepsi de yaşlıdır. Kocaman, saçlı sakallı, hem de beyaz sakallı adamlardır. Onlar da akıl vardır ama damarlarında biraz duygu kalmış mıdır?
Demek ki herşey zamanında güzel. Ne demeli!
 …………………….
 

Alıntılar:
 Mark Pettinelli . The Psychology Of Emotions, Feelings and Thoughts. Connexions Web site. http://cnx.org/content/col10729/1.18/, Jul 11, 2012.