Kişisel sergi mi 'solo' sergi mi?

Bilmem kimin Solo Resim Sergisi diyelim ki ABC'de açıldı.
İnanın bu İngilizce öykünmeciliğine yüreğim dayanmıyor!

Bu konuda ilginç bir haber buldum. Belki bu haber ile aşağıda yorumlamaya çalışacağım 'sergi' içeriği konusundaki örnekler de ilginizi çekecektir. Az önce bulduğun sergi bir duyurusunda:
'Galeri X-ist, genç sanatçılar Nuri Kuzucan ve Yasemin Erdin’in ‘solo’ sergilerine ev sahipliği yapıyor' açıklaması yer alıyor ilk başta.

Size olası bir 'solo sergi' çerçevesinde olası bir kaç öykünme cümlesi yazmak istiyorum:
Solo Sergi açıldı.
Solo sergiye gittim.
Solo Sergide buluşalım.
Solo Sergide atıştıralım.
Bu Solo Sergi tutmaz.
Solo Sergisi aşkları da bir başka oluyor!

Solo resim sergisi açılıyor dört bir yandan. Bizde ise Solo Sergi yerine 'tek kişilik sergi' değil de 'Kişisel Sergi' deniliyordu çok doğru bir adlandırma ile. Şimdi gelelim İngilizce'ye öykünmeci kimi sanatçıların ya da işletmecilerin 'Solo Exhibition' diyerek tek başlarına açtıkları sergilere.

Bildiğim kadarı ile bizde yaklaşık elli yıldan bu yana kişisel sergiler hiç de abartılmadan duyurulur ve yabancı konuklar ile turistler için bir kaç yerinde parantez içerisinde İngilizce açıklamalara yer verilirdi. İşte bu konuda örnek olabilecek bir Resim Sergisi haberi:
'Bartınlı Ressam Dilek Özmen’in yeni sergisi; Nail Çakırhan, Halet Çambel Kültür ve Sanatevi’nde 10 Ağustos Cuma günü saat 18:00’da açıldı. Sergi; 19 Ağustos 2012 Pazar günü saat 19:00’a kadar devam edecek...'

Ne oldu da bu adlandırma 'solo resim sergisi' olarak değiştirildi anlayamadım.
Sanki ABD ya da İngiltere'ye komşuyuz!
Oralardaki Kişisel Sergiler için şu başlıklar konuyor:

Solo Exhibition
Royal West of England Academy

Solo Exhibition
Paul Stolper Gallery

Bu örneklerden sonra işte size bir gazetede yer alan 2011'deki bir haber başlığı:
Bienal'de tek mekânda 45 solo sergi
12. İstanbul Bienali tek mekânda, beş tema altında, kırk beş solo sergi ağırlayacak.

Bir başka haberin ilk cümlesi de şu:
‘Süha Şahin ilk kişisel sergisi “Solo” ile Alan İstanbul’da izleyici ile buluşuyor!’

Oysa önceleri, diyelim ki 1970'lerden bu yana çoğu zaman Kişisel Sergi duyuruları görür, Kişisel Sergi haberleri okurduk gazetelerde. Bir gösteri, takdim, sergilemek ya da sunum biçimi olarak sergi, sergidir. Eserlerini sergilemek isteyen sanatçının adının altına ilgili afiş üstüne Resim Sergisi Heykel Sergisi ya da Fotoğraf Sergisi yazar kurtulursunuz bu kavram kargaşasından değil mi? Tek ya da kişisel sergi olabileceği gibi bir kaç sanatçının eserlerinin bir arada sanatseverlere gösterildiği Karma Sergiler de düzenleniyordu. Yaklaşık son on yıldan bu yana Solo Sergi duyuruları var da Karma Sergi yerine 'Group Exhibition' duyurusu yok!

Peki, değişik içerikli sergiler düzenleyen işletmeciler (galericiler) neden İngilizce konuşulan ülkelerdeki gibi aşağıdaki 'Group Exhibition' ya da 'Group Art Exhibition' duyuruları yapmıyorlar, diye de sormak istiyorum.

Özellikle büyük kentlerimize gelen turistleri de düşünerek söz konusu sergiler için en uygun İngilizce, Fransızca, Rusça, İtalyanca, Arapça, İbranice ve Japonca tanıtımlar neden yapılmasın afişin uygun bir yerinde. İlgili serginin afişinde ve kitapçığında da bu yol izlenir. Ancak basını bilgilendirmek için bana göre ballandıra ballandıra ne Solo Exhibition ne de Group Exhibition adlandırmasını kullanmaya gerek yoktur. Kaldı ki yabancılar bu gibi ayrımları bizdeki gibi ‘iki parmağım iki gözüne’ dercesine de iri iri de yazmazlar.


Yazımı bitirirken Çanakkale’deki bir belgesel çekimlerim sırasında tanışmış olduğum saygıdeğer ressam H. Zekiya Yılmaz’ın yağlı boya tablolarını içeren sergisini Kişisel Sergi duyurusuna bir örnek olarak vermek istiyorum:
‘H. Zekiya Yılmaz’ın ‘Şehitlerimizin Anısına’ başlıklı kişisel resim sergisi 28 Ekim 2013 saat :15.00 de Askeri Müze’de açılıyor’ haberi ne kadar yalın değil mi?

Bir iletişimci olarak bu değerlendirmeme katılmayanlar bulunacaktır biliyorum. Çünkü Küçük Amerika olmak çoğu işletmeci gibi Küçük Amerikalı bir sanatçı olarak yaşama tutunmak isteyenlerin de var olduğu bir düzen dayatılıyor bize, bunu da biliyorum. Bu durumda onlar (!) için olacak bir biçimde bizde yerleşmiş bulunan Kişisel Sergi yerine seve seve Solo Exhibition diye yazın gitsin. Karma Sergiler için de yine ayıla bayıla Group Exhibition yazarak yola devam ediniz.

Unutmayalım ki hiç bir toplum ya da aydın kendi sergisi ya da bazı adlandırmalar için diyelim ki çok ilgi duyduğu Türkçeyi çevresine de duyurmak için 'Kişisel Exhibition' ya da 'Karma Exhibition' diye ne konuşur ne de yazar. Ne yazık ki bu aparma ya da yabancı dillere öykünme hastalığı bizde özellikle 1950'lerden beri giderek yaygınlaşmaktadır.

Öte yandan Batı’da sanat eserlerinin sergilendiği alan anlamında kullanılan ‘gallery’ karşılığı dilimizde bulunmasa da onun yerine çoğu zaman Sergi Salonu ile Sanat Evi yazmak yetiyor bize. İtalya’da 1895’ten bu yana iki yılda bir düzenlenen sanat etkinliklerine verilen ‘bienal’ karşılığı ise Türkçede bulunmadığından hiçbir zorlamaya girmeden kullanmak durumundayız.

Türkçe bilincinden yoksun bu eğilimdeki işletmecileri de birilerince kandırıldıklarını sandığım sanatçıları da kendi adıma en içten duygularımla kınıyorum.