Kitap ve okuma üzerine bazı notlar

Tanrı’nın ilk emri ( ikra ) yani “oku” ile başladığını hepimiz biliyoruz. Derler ki güneş dünyayı, kitapta insanları aydınlatır. En sadık dost yine kitaptır. Bize dünyayı, ayı, güneşi, dünya üzerindeki tüm varlıkları anlatan, tanıtan kitaplar değil midir? Kitap en iyi arkadaştır diyenlerde vardır. Kitapsız ev, kitapsız insan olur mu hiç ?,

Kitaplar her zaman dostum olmuştur. Sevmeyi, sevilmeği, saygıyı ve hoşgörüyü hep kitaplardan öğrendim. Yararlı olmayı, erdemli olmayı hatta mutlu olmayı kitaplardan öğrendim; yine iyiliğin kötülüğe, adaletin haksızlığa, barışın savaşa, sevincin gözyaşına, Sevginin karamsarlığa üstünlüğünü geleceğinin inancıyla hep kitaplardan öğrendim

Kitaplar tarihimizin, kültürümüzün, sanat ve kültür edebiyatımızın, şiirlerimizin, atasözlerimizin, bilmecelerimizin, tiyatrolarımızın, şarkı ve türkülerimizin, efsanelerimizin, folklorumuzun birer zengin kaynaklardır. Ünlü bilgin SENECA: KİTAPSIZ YAŞAMAK, KÖR. SAĞIR. DİLSİZ YAŞAMAKTIR “diyor. İSA’ NIN doğumundan 600 yıl sonra yaşamış olan ünlü Filozof Çin bilgini Konfüçyüs: Tanrısına derki; <ı>TANRIM BANA KİTAP DOLU BİR EV VER, ÇİÇEKLERLE DOLU BİR BAHÇESİ OLSUN” der.

kitaplara fazlasıyla değer veren Aydın eski milletvekilimiz eğitimci yazar ve şair öğretmen Sayın Mustafa Kemal Yılmaz, kitaplara çok değer veriyor. Kitapların mezar taşlarından daha önemli olduğunu vurguluyor. Onun için yayınladığı her kitabının ilk giriş bölümüne şu cümleyi yazmadan geçemiyor:

<ı>

<ı>Kimi çoktan yitmiş

<ı>Kimi eğik, kimi yan yatmış

<ı>Kiminin kırılmış başı

<ı>Kitaplar ise dimdik, hep ayakta

<ı>Kitaplar

<ı>En dayanıklı

<ı>Mezar

<ı>Taşı…<ı>( 1 )

<ı>Sayın Mustafa Kemal Yılmaz bunları söylerken, birde tarihten ünlü krallardan örnekler sunuyor:” Bergama Kralı, Mısır’da İskenderiye Kitaplığı ülkemizde Bergama kitaplığından söz ediyor, Dünyanın en zengin kitaplığı benim krallığımda olmalı, nerde kitap bulursanız benim kitaplığıma getirin” diyordu. Vatandaşlardan evlerindeki kitaplardan zorla dahi toplar kendi kitaplığına alıyordu.. Bu denli kitaplara düşkündü. Böylece Bergama kitaplığına tam iki yüz bin kitap toplamıştı.

Kitaplar, insanların, toplumluların sosyal ve kültürel. Hatta siyasi ve ekonomik yaşantısında yaşanılan önemli bir yeri vardır, bundan dolayı kitapların varlığı yadsınamaz.

Gönlümde kitapların ayrı bir yeri vardır. Aldığım kitapların çoğu tarih, roman, öykü, şiir, halk edebiyatı, deneme, halk bilimimi, yani folklor içerikli kitapları alır okurum. Zengin bir kitaplığım vardır. Bana fazla gelen kitapları arkadaşlarıma, Anadolu’nun değişik köy okullarına da zaman zaman gönderir bundan da mutluluk duyarım. Daha Türkçesi kitap konusunda paylaşmayı seven bir insanım.

Geçen yıl evimde bulunan 2000’ne kitaplarımı ilçemiz Söke’ de bulunan Öğretmen Nebahat Alpan İlköğretim Okulu’na armağan ettim Armağan ederken de mutluluk duydum. Öğretmenler, öğrenciler okusun, yararlansın diye.

Kitaplar için yerli ve yabancı bilim adamları çok güzel sözler söylemişlerdir, işte bunlardan birkaçını sunmak istiyorum:

* Güneş dünyayı, kitap insanları aydınlatır. Türkiye.

Türkiye Cumhuriyetinin temeli kültürdür. M. Kemal Atatürk Alim unutmuş, kalem unutmamış. M. Kemal Atatürk İlim Çin de bile olsa gidin arayınız. Hz. Muhammed. Tanrı’nın insanlara ilk emri ( İkra ) OKU’dur. Hz. Muhammed. Bana bir harf öğretenin kulu, kölesi olurum. Hz. Ali. Bazı kitapların sadece tadına bakacaksınız, bazılarını yutacaksınız, bazılarını ise çiğneyip sindireceksiniz. Francis Bacon. Kitaplardan yoksun olan ülkeler, adaletin yararlarından da yoksun olur. Namık Kemal. Kitap bilim adamlarının gül bahçesidir. İyi bir kitap iyi bir dost gibidir. Jonh Laird. Uygar toplumda kitapların değeri yüksektir, Voltaire. Dünyaya en çok ışık veren, matbaa mürekkebidir, yani kitaplardır. Honore de BALZAC Kalem kılıçtan daha güçlüdür, William Bulmer. Bu günün gerçek Üniversitesi bir kitaplıktır. Thomas Carlyle. Kitapsız ev cansız beden gibidir. Marcus Cicero. Kitaplar aklın tedavi yerlerdir. Ernest Dimnet. Dostunuzun kalmadığını hissedersiniz, Kitaplığınıza bakınız. Max Dreyer. Bana kitaplarını göster, sana çocuklarının ruh halini söyleyeyim. Anatole France. Kitaplar hiç solmayacak bitkilerdir, Richard Horne. Senin bir gece de okuduğu kitabı ben senelerce yazabilmek için saçlarımı ağarttım. Tomaz Ganzaga. Kitaplar sayesinde kurtuldum. Maksim Gorki. Kitaplar hiç solmayacak bitkilerdir. Richard Horne. En mutlu insan Kitap hazinesine veya kitapsever arkadaşlara sahip olandır. Victor Hugo. Kitapların soğuk, ama güvenilir dostlarımdır. Victor Hugo. Kitap dünyanın her yerini gösteren aynadır. Victor Hugo. İnsanları incelemenin, tanımanın en iyi yolu kitaplardır.Thomas Huxley. En iyi kitap insanı düşündüren kitaptır. Peter Koçzlov. Hükümetsiz yaşayabiliriz, ama kitapsız asla. Abraham Lincoln. Aradığım her şeyi kitapta vardır. En iyi arkadaşım, bana okumadığım kitabı hediye edendir. Abraham Lincoln. Yirminci yüzyıl uygarlığının temeli kitaptır ve basındır. François Ponsard. Kitap İnsan ruhun gıdasıdır. Jules Sirmon. Kitabın yaprakları, bizi aydınlığa götüren kanatlar gibidir. Uygar toplumda kitapların değeri yüksektir. Voltaire. Kitap sahibi olmak güzel, bilgi sahibi olmak daha güzeldir. Çin atasözü. Kitap sopasız, dayaksız öğretmene benzer. İngiliz Atasözü. Kötü kitap, hırsızların en kötüsüdür. İtalyan Atasözcü. Kitap dünyada her zaman değişime yol açmıştır. Anonim.( 2 ).

NOT: Gazeteci arkadaşımız Yılmaz Ölmez’in ağabeyi İbrahim Ölmez’in vefat haberini üzülerek öğrenmiş bulunuyorum. Merhum İbrahim Ölmez’e Allah’tan rahmet, Ölmez Ailesine, dost ve yakınlarına başsağlığı diliyorum. Acılar paylaşılınca azalır, bende sevgili kardeşim Yılmaz Ölmez’in acılarını paylaşıyorum. Yüce Mevla’dan sabır diliyorum.

OKUMA ile İLGİLİ BİRKAÇ SÖZ.

Kitaplar okununca güzelleşir, okunmayan kitabın bir değeri olur mu? Aslında okumak bir tutkudur, okumak tutku olunca erdemleşir. Bir yerde tutkuların en güzeli okumaktır. İnsan okuyunca güzelliklere erişir, haz bulur. İlerlemek için, bir yere varmak için. Amaca ulaşmak için kitaplarla yola çıkılır. İnsanları aydınlatmak için peygamberlere bile kitaplar gelmiştir, bilim adamları kitaplar sayesinde insanlara hizmet etmişlerdir,

İnsan kitapları okudukça dünyası zenginleşir, görme, anlama ufkunu açılır, dünyayı daha yakından tanımaya başlar. İnsanlara, olaylara yaklaşımı daha da zenginleşir. Özgür olmak, uygar olmak, amaca ulaşmak dünyayı daha yakından okumaktan geçer. Ben de okumayı çok severim, bir şeyler okuyunca rahat ve huzur bulurum, kimi zaman bana kitaplar gelen ilaç gibi gelir. Kitapların önemi bağlamında yerli ve yabancı yazarlardan, bilim adamlarından birçok sözler sunduk, şimdi isterseniz

Biraz da okuma konusunda bazı sözler sunalım:

Okumayı boş zamanlarını doldurmak için değil, öğrenmek için yapmalısın. Aristotle Okumak insanı olgunlaştırır, konuşma ve anlama yeteneğini geliştirir. Francis Bacon. Bugün iyi kitapları oku sonra zamanın olmayabilir. Charles Burney. Okumayı seviyorsan, dünyanın en mutlu insansın. Josephe Clairon. Okuyacağınız yazarı, arkadaş seçer gibi seçin. George Dillon. Okuma, tatlı tatlı kendinden geçmedir. Alphonse Daudet. Okumak gıdadır, okuyan insanlık, bilen insanlıktır. Victor Hugo. Okumayı sevmeyene cennet cehennem, okumayı sevene de cehennem cennet olur. Bir kulübede oturup kitap okumayı, sarayda oturup eğelenmeye tercih ederim. Philip Massinger. Kitap okumak her türlü sıkıntıyı neşeye çevirir. Montesquieu Okumak bir toplumun günlük alışkanlıkları arasında olunca o toplum mutlu olur, kitap okuyanlardan zarar gelmez. Socrates Okunacak en büyük kitap insandır; Kadınlarını okutmayan uluslar yıkılmaya mahkûmdur. Hacı Bektaşi Veli. Dünya değerli bir kitaba benzer, Okuma yazma, bilmeyen, dünyadan habersiz kalır. Anonim. Dünyada okuma zevki kadar kalıcı bir zevk yoktur. Lev Tlstoi. Geçmişinden ve geleceğinden haberdar olmak isteyen kişinin en az yüz kitap okuması gerekir. Çin atasözü. ( 3 ).

ÇOCUK KİTAPLARI:

İnsanların toplum yaşantısında kitapların önemini daha önce anlatmaya çalışmıştık. Yetişkinlerin yetişmesinde kitapların etkisi önemli olduğu gibi çocuklar üzerinde de kitapların etkisi elbette yadsınamaz.” <ı>Kitap kişilerin ve ulusların Yaşamını değiştiren, İyiye, güzele, götüren toplumların İlerlemesi sağlayan en önemli eğitim aracıdır. Kişilerin ve toplumların bilinçlenmesi, kitap aracılığıyla olur. Bu nedenle çocuk edebiyatı ve çocukları kitapları üzerinde önemle durmak gerekir. Bugünün çocuklarını, , yarının barışsever, insancıl, ileri görüşlü kişileri yapmak için<ı> çocuk kitaplarından yeterince yararlanmaya çalışmalıyız.”.Bu görüşlerini aldığımız değerli eğitimci yazar Murat Özmen, “ATATÜRK’LE YAŞAMAK “ adını taşıyan ki tabında seçilecek çocuk kitaplarının özellikleri konusunda özetle şöyle sıralıyor, adı geçen yapıtından birkaç maddeyi alıntı yaparak sizinle paylaşmak istiyorum:

1-Çocuk kitapları çocukların yaşlarına göre, öğrenim durumlarına uygun olmalıdır. Örneğin 6 yaşındaki çocuklar, öykülere, 8 yaşındaki çocuklar serüvenlere, 12 yaşındaki çocuklar ise, tarih ve efsanelere, kahramanlarının, büyük adamların yaşam öykülerine ilgi duyarlar. ( bilimsel veri ).

2- Çocuk kitaplarının dili ve anlatımı, açık, yalın ve kısa cümlelerden oluşmalı, anlayamayacağı karışık ve sanatlı anlatımdan kaçınılmalıdır. 3-Çocuk kitaplarının baskı işlemlerine de bir önem verilmelidir. Yazımlarlının ve resimlerinin iyi olmasına özen gösterilmelidir. 4-Çocuk kitapları bencilliği, ırkçılığı değil, özverili olmayı, toplum yararına çalışmayı öğütlemelidir. 5-Çocuk kitapları Kemallettin Tuğcu’ nun kitaplarında olduğu gibi aşırı karamsarlık aşılamamalı, öykü ve roman kahramanı olarak özellikle Yetim Aliler, Köprü Altı Çocukları, Kimsesiz Çocuklar seçilmemelidir. 6-Çocuk kitapları saldırgan ve ırkçılığı, aşırı ulusçuluğu değil, insancıl olmayı savunmalıdır. 7-Çocuk kitaplarında aşırı iyimserliği de vermemelidir. Polyana adlı yapıtta olduğu gibi bir çocuk bu denli iyimser olamaz. Çocuklarımızı gerçekçi olmaya alıştırmalıyız. 8-Okul öncesi çocuklar için masal gerekli olabilir. Belli bir yaştan sonra çocukları, devlerden, perilerden, peri masallarından uzak tutmalıyız. 9- Çocuk kitaplarında insan hak ve özgürlüklerine, ulusal değerlere yer verilmelidir. 10- Çocuklarımıza, Atatürk, Yunus Emre, Nasrettin Hoca, Aşık Veysel gibi Türk büyüklerini tanıtmak için elimizden geldiğince çalışmalıyız. Türk büyüklerinin yanı sırda insanlığa hizmeti geçmiş Edison, Pastör… gibi dünya büyüklerinin de yaşam öykülerini ele alan çocuk kitapları yazılmalıdır. 11- Çocuklarımıza okuma sevgisini aşılayabilmek için, okullarımızda sürekli olarak okuma ve yazma yarışmaları düzenlenmeli ve bu yarışmalarda dereceye giren öğrencilere çeşitli ödüller vererek teşvik edilmelidir. 12- Çocuklarımıza kitap okuma alışkanlığını verdiğimiz gibi kitap alma alışkanlığını da kazandırmalıyız. ( 4 ).

KAYNAKLAR :

<ı>1- <ı>Hayatı ve Eserleriyle Umurlu’dan M. Kemal Yılmaz, Abdülkadir Güler

<ı>Kolalı Matbaası, Aydın. 2007.

<ı>2- <ı>Üç bin Yıllık Birikim , Ali Polat, 4. basım İstanbul, 2001.

<ı>3- <ı>Üç bin Yıllık Birikim, Ali Polat 4. Basım İstanbul 2001.

<ı>4- <ı>Atatürk ‘le Yaşamak, Murat Özmen, Karınca yayınları Ankara 2005.

<ı>( * ) Emekli Milli Eğitim Müdürü, Araştırmacı, yazar, Söke.

NOT: Söke Cumhuriyet Anadolu Lisesi öğretmenlerinden coğrafya öğretmeni ve Müdür Yardımcısı meslektaşımız LEVENT YILDIZ’I kaybettik. Başta YILDIZ ailesine ve Eğitim Camiasına, dost ve yakınlarına başsağlığı diler, öğretmen meslektaşım Levent Yıldız’a Allah’tan rahmet diliyorum. Ailesinin acılarını paylaşıyorum.