Kitaplar arasında: "Artvin Halkbiliminden Çizgiler "

Geçen gün bana PTT’den bir kargo geldi. Koliyi heyecanla açtım. Kolinin içinde İki kitap vardı. Biri şair, yazar dostum Aydın Karasüleymanoğlu’nun torunları için yazdığı romanı, diğeri de değerli eşi öğretmen meslektaşım Şahver Kaya Karasüleymanoğlu’nun“Artvin Halkbiliminden Çizgiler“adını taşıyan yapıtı idi. Öncelikle unutmadan Sayın Karasüleymanoğlu ailesine yıllar sonra sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum. Şahver Hanım aynen şunları yazıyor benim için: 40 yıllık kurs arkadaşım vedeğerli dostum Sayın Abdülkadir Güler’e en iyi dilek ve saygılarımla / Ankara ( 01.Aralık 2015 )  diyerek gönül alıcı bir ifadeyle  armağan ederek imzalamışlardır. Sağ olunuz, var olunuz diyorum…

Aydın Bey’in kitabını bir başka yazımda tanıtmaya çalışacağım. Aydın Bey’i ta 1966’larda benim de içinde bulunduğum “Fakülteli Ozanlar “ kitabından bu yana tanıyorum. Bir de “ZEYNO” (şiirler)  adlı bir şiir kitabı daha vardı. Şimdilik Şahver Kaya Karasüleymanoğlu’nun yeni kitabı için düşüncelerimi yazmak istiyorum.

Kitaba geçmeden önce Şahver Hanımla ufak bir anımı yazmak istiyorum. Yıl 1974 yazında Ankara’da Devlet Bakanlığının bünyesinde Folklor Araştırmaları yetiştirme ile ilgili bir kurs acılıyor. Bu kursta yaklaşık 45 arkadaşımız vardır. İçte Şahver Hanımla o Folklor Kursu Yetiştirme günlerden beri tanışıyoruz. Şimdi o kursun meyvelerini topluyoruz. Dostlumuz o günden bu yana tazeliğini koruyor. O kursta bize ders veren hocalarımızdan biri de Sayın Nail Tan’dı. Sayın N.Tan Hocamızla her Ankara’ya gittiğimde mutlaka kendilerini ziyaret eder, saygılarımı arz ederim. Türk Folkloru Araştırmaları konusunda güçlü bir bilim adamı ve bu alanında halkbilimin uzmanıdır. Bu alanda yüze yakın eserleri ve bilimsel yazıları vardır. Tek kelimeyle bir halk bilim deryasıdır. Buradan da selam ve saygılarımı sunuyorum.

Sözü fazla eyip bükmeden, sağa, sola dolandırmadan Şahver Hanımın bin bir emekle hazırladığı “Artvin Halkbiliminden Çizgiler“ kitabına dönmek istiyorum. Kitap Tertemiz bir baskı ve albenisi olan bir kapakla Ankara’da Ürün Yayınları arasında çıkmıştır. Kapak kompozisyonunu Ozan Karasüleymanoğlu tarafından hazırlanmıştır. Bir tuğla taşı gibidir. İkinci baskısı 23 Nisan 2015’tir, eser 616 sayfadan barettir. Kitap XVI bölümden oluşuyor. Folklorik (halkbilimi) konusunda bir hayli zengindir. Sabırla, titizlikle ve birçok araştırmalar sonucu eser ortaya çıkmıştır. Yapıtın yararlandığı kaynaklar bölümünde bir hayli kabarıktır. Kitabın giriş bölümünde ikinci baskı için Şahver Kaya Karasüleymanoğlu şunları yazıyor:

“Bu, kitap, derleme yaptığım kişileri, halkbilimi ( folkloru ) alanında kaynak oluşturanları, yaptıkları hizmetlerle bu konuda geçmişe ışık tutanları da içine alan bir çalışmanın ürünüdür… Yörenin tarihi, kültürel ve etnolojik yapısını değerlendiren eserler yayımlayarak, bu alandaki içtenliğini kanıtlayan, başta Yusufeli Belediye Başkanı Eyüp Aytekin olmak üzere tüm çalışanlara teşekkür etmek durumundayız. Yerel yönetimlerimizin hizmet alanına kültürümüzün de girmesi, bu konuya gönül verenler için sevindirici bir olgudur. Bu bağlamda Yusufeli Belediyesinin bu konudaki girişimlerin, özverisinin, kararlılığının öteki kuruşlarımıza da örnek alınmasını diliyoruz” diye yazıyor. Halkbilimi araştırma ve derlemelerini Şavşat, Murgul ve Yusufeli ile ilgili yöreleri kapsamaktadır.

KİTAPTA YER ALAN BAZI KONU BAŞLIKLARI:

Savşat, Murgul ve Yusufeli’yle ilgili kısa bilgiler,Halk İlaçları, Savşat’ ta Kaplıca Kültürü,Kısmet, Sihir,( Büyü),Diğer Batıl İnançlar,Savşat Yöresinde Çocuklara verilen Adlar,Evlen Gelenekleri,Yemekleri, Giyim Kuşam Gelenekleri, Hayvan Hastalıkları,Murgul’da Ad Koyma, Murgul’da Ölümle İlgili Bazı İnançlar,Düğün Gelenekleri, Yusufeli’nde Gelenekler ve Görenekler ve Halk İnanışları, Ölümle ilgili Bazı gelenekler  ve İnanışlar,Çocuk oyunları, Bilmeceler,Tamara Kilisesiyle ilgili Genel Bilgiler,Artvin yöresinde bazı söylenceler, Artvin’de Halk Edebiyatı, Ali Rıza Özder,Aşık Muhibbi,Aşık Huzuri, Aşık Efkârı, Aşık Pervani ( İsmail Çelik- Eskişehir’de)Aşık Özeri,Aşık Yetimi, Aydın BABA (Kara Süleymanoğlu),Kalemi, Osman Kaya,Aşık Yoramoğlu, Şahver Kara Süleymanoğlu, Bunlardan başka   Artvin, Şavşat, Murgul ve Yusufeli  Manileri, ve bu yörelerde söylenen  Ata sözleri,  Deyimler  ve Dualar, Halk ozanları ile İlgili bazı Atışmalar, Halk Oyunları  gibi folklorik bilgilere  detaylı ve kaynaklı olarak  yer vermişlerdir. Bir de dikkatimi çok çeken de Artvin ve köylerinde konuşulan Türkçe ve yöresel sözcüklerle ilgili genişçe bir sözlükte hazırlayıp eklemişlerdir, kutluyorum doğrusu…( Sayfa: 335 -395 )Tüm eserleri kaynaklara dayalıdır, eserin son bölümünde genişçe bir kaynak’ta vardır. Kitabın en son bölümüne renkli olarak çalışmalarıyla bir fotoğraf albümüne eklemişlerdir. ( Sayfa: 561 - 616). Folklor ( halkbilimi ) sahasında ne denli uğraş ve önem verdiğini gösteriyor. Gönülden alkış diyorum.

Kitabın bir bölümünde değerli araştırmacı, şair, yazar Bilkent Üniversitesi’nde öğretim üyesi olan benim de çok saygı duyduğum Sayın Mehmet AYDIN’ın bir yazısını görünce daha da sevindiğimi belirtmek isterim. Kültür Elçisi Bir Eğitimci Şahver Karasüleymanoğlu  için, Sayın AYDIN Hocam özetle şunları yazıyor: “2007 yılında Köy Enstitülerinin anma gününde onu ORİON yıldızına benzettiğimi söylemiştim. Yine yıllar önce Milli Piyango Salonunda düzenlenen Sevgi Çiçekleri şiir gününde, yazdığı bir sev gi şiirini okuyarak büyük beğeni toplamıştı. Bende konuşmasında ondan sözederken: “Artvin’in bir top çiçeği”,Artvin’in anası, meydana senin  büstünü dikmeleri gerekir” demiştim. 2008 yılında AKM’ de kitap fuarında bir konuşmamda “ sen anıt kadınsın Jan Dark gibi unutulmazsın”diyerek başarılarını kutlamıştım.1998 yılı Cumhuriyetin 75. Yıl dönümünde MEB tarafından ülke genelinde ilk kez verilen “ Bilim, Sanat Ödülü” layık görülmüştü. Bu ödü,  uzun yıllara dayanan çalışmalarının değerlendirilmesiyle seçilen iki bayana verilmişti. Ben de kendisine Bakanlık adına bu ödülü vermiştim.” ( S: 460). Değerli Hocam Mehmet AYDIN Bey’in bu veciz sözlerinden sonra başka ne diyebilirim ki… Çalışkan ve üretkene bunlar yakışır.

Şahver Hanım 1960’dan bu yana halk bilimi uğraşıyor, kitabının arka kapağında: ”Halkbilimi özümsenerek yaşatıldığı bir kültürel ortamda doğdu. Babamın  yöresel masallarıyla büyüdüm,. Dağlarının, göllerinin efsanelerle özdeşleştiği yörenin büyülü ortamında kişiliğimi tamamladım. 1960’lı yıllarda başladığım halkbilimi derlemelerim, bugüne kadar sürdü.1968 ve 1974 yıllarında iki kez “ Folklor Araştırmacısı” kursuna katıldım. 50 yıllık birikimim bir köşede ciltler dolusu kitap olmayı bekliyordu. Elinizdeki bu kitap, çoğunlukla 1965-70 arası derlemelerim ve sonradan eklediğim büyük halk kültürünü yansıtan değişik yazılardan oluşuyor. Özelde yaşadığım Şavşat, Murgul ve Yusufeli’yi ele aldım. Artvin geneline deyindim. Hızla yok olan yöresel kültürümüzü belgeleyerek, geleceğe taşımak tek amacımdır”  diye yazıyor. İyi de etmiş, zor bir işe girmiş lakin bu işte de yüzünün akıyla çıkmış ve başarıya da ulaşmışlardır.  Ömrüne, yüreğine sağlık diyorum.

Sözümüz uzadı galiba. Özgeçmişi hakkında  bir iki cümle   ilave eklemek istiyorum. 1946 da Şavşa’ta doğdu.1965 yılında Erzurum Nene Hatun İlk öğretmen Okulu’ndan mezun oldu. 1981 yılında Gazi Üni. İletişim Fakültesi Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Bölümü’nü bitirdi. Ankara’nın çeşitli yerlerinde öğretenlik yaptı ve 2001 yılında emekli odu. Evli olup üç çocuk annesidir. Şair, yazan Aydın Karasüleymanoğlu ile evlidir. 1998 Yılında MEB’dan Bilim Sanat Kültürü, 1999 yılında Öğretmenler Günü nedeniyle düzenlenen “ Atatürk Çizgisinde Çağdaş Eğitim ve Öğretmen” yarışmasında Ankara 3.sü, 2010 yılında Türk Kültürüne Hizmet Ödülü gibi bir çok ödülü vardır. Sanatımıza, kültürümüze ve özellikle Folklor araş-tırmalarına (halkbilimine ) önem veren ) araştırmacı yazar Şahver Kaya Süleymanoğu’nun basıma hazır yedi kitabı daha vardır. Bunlarında kenarda, köşede kalmamasını diliyorum.

SONUÇ: Artvin Halkbiliminden Çizgiler”  adını taşıyan yapıt akıcı ve yalın bir Türkçeyle kaleme alınmıştır. Ş.Kaya Karasüleymanoğlu, halkbilimine ( Folklora ), sevdalı uzun yıllar kendi içinde yaşadığı Artvin ve içinde bulunduğu ( Şavşat, Murgul ve Yusufeli ) yörelerinin folkloruna en ince noktasına kadar araştırıp, kaynaklara dayalı olarak bilimsel bilgilerle, yarınlara kalıcı ve tematik bir eser olarak Türk kültürüne gelecek kuşaklara kazandırmışlardır. Bu çabalarından dolayı Şahver Kaya Hanımı kutluyor ve başarılarının devamını diliyorum.

Meraklısı için:Ürün Yayınları  / E.mail: ürünyayinlari@gmail.com

Abdülkadir  GÜLER

10. 12.2015-  SÖKE