Kitaplar arasında: Devletin güler yüzü Vali Mustafa Malay

“Malay’ın Şırnak’a gelişinin beşinci günü Cuma idi. Malay güvenlik görevlilerinden birini çağırır: “ Evladım Vilayete yakın bir cami var mı?” diye sorduğunda güvenlik görevlisi, sorudan bir şey anlamamış gibi “ cami mi dediniz, ne yapacakısınız sayın valim” dediğinde, Malay “ Evladım Cami de ne yapılır, namaz kılınır, dua edilir. Bende Cuma günü namaza gitmek istiyorum. Devreye ikinci koruma girer:”Efendim halk memurları idarecileri aralarında görmek istemez. Hele aralarında kaymakam. Valiyi hiç istemezler. Vali sinirlenir. “ Evladım, bir vali yönetiminden sorumlu bir ilin her hangi bir camisinde, halk arasında bir Cuma namazı kılmıyorsa, burada bizim işimiz ne? Burası Türkiye Cumhuriyeti'nin asırlardan beri bir toprağı değil mi? Terör var diye biz görevimizi ihmal edemeyiz” ve tek başına da olsa gidip yakın bir camide Cuma namazını kılar. Bu arada cemaatte bulunan bir vatandaş aynen şöyle der:  “ Muhterem cemaat bu zatı bizim yeni vali” mizmiş, deyince dağılmakta olan cemaat yeni valileriyle musafaha (selam ve tebrik) edip, hoş geldiniz demek için kuyruk oluşturmaya başlar “ (Say:73).

Bu satırları Ali Haydar Öztürk’ün eski Aydın Valisi Mustafa Malay’la ilgili  ( Devletin Güler Yüzü Vali Mustafa Malay) kitabından alıntı yaptım,

Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde uzun yıllar görev yaparken, birçok valilerle tanıştım. Ancak benim gönlümde derin izler bırakan üç vali gördüm. Bunlardan biri eski Eski Mardin Valisi Celal KAYACAN (1970), ikincisi ünlü Vali, Tokat, Aydın, Erzincan ve Denizli’de görev yapan ve milyonların gönlünde yer alan Sayın Recep YAZCICIOĞLU idi. Bir üçüncüsü de eski Aydın Valisi Sayın Mustafa MALAY’dı.  (2006) Vali Celal KAYACAN ve Recep YAZICIOĞLU bugün Hakk’ın rahmetine ermişlerdir. Ancak anılarıyla her an gönlümüzde yaşıyorlar. Her ikisini de rahmetle anıyorum. Güzel, vefalı insanlar kolay kolay unutulmazlar. İşte Sayın Vali Mustafa Malay’da bu saydıklarımdan biridir. Sayın Malay’a da sağlıklı yıllar, uzun diliyorum.

Şu anda masamın üzerinde değerli bir kitap vardır. “ Devletin Güler Yüzü Vali Mustafa Malay” yazarı değerli öğretmenlerimizden Ali Haydar Öztürk’tür. A.Haydar Öztürk 1931 Şanlıurfa doğumlu olup, uzun yıllar MEB bünyesinde öğretmenlik, idarecilik yapmış birçok gazete ve dergilerde sanat, kültür, edebiyatla ilgili uğraşmış, radyo ve televizyonlarda programlar hazırlamış, çalışkan ve üretkendir.

Elimde bir başka eseri daha vardır “Dünden Bugüne Babıâli “ (Tibyan Yayıncılık- İzmir), Eğitimci ve araştırmacı yazar Ali Haydar Öztürk yukarıda sözünü ettiğimiz değerli valilerimizden Mustafa Malay ilgili kalıcı bir eser hazırlamışlardır. A,H. Öztürk’ün Vali Mustafa Malay ile ilgili araştırmalarını ciddi olarak yapmış ve ta Erzurum’a kadar gitmiştir. Onu tanıyanlarla yüz yüze gelerek, Sayın Malay’la ilgili sağlıklı kaynaklar ışığında kitabını hazırlamıştır. Adı geçen kitapta yer ala şu konuları görüyoruz:

 Vali Malay’ın çocukluğu, Malay ortaokula başlarken, ortaokulda okurken, Küçük Mustafa Ankara yolunda, Malay’ın hedefi Mülkiye, Malay zezun olduktan sonra Emniyete Baş Komiser oluyor, Malay Kaymakam oluyor, Malay Ordu / Aybastı Kaymakamı oluyor, Aybastı’da 23 Nisan Bayramı, Malay Ardahan Kaymakamı, Mülkiye Müfettişi Malay İngiltere’de, Malay Şırnak Valisi (1992), Hükümeti Sarsan Vali ( basında 1993), Malay’la İlgili basında çıkan haberler, fotoğraflar, Gazetecilerin, köşe yazarlarının görüşleri ( Ahmet Tan, Güneri Civaoğlu,  Gürbüz Azak, Yalçın Doğan, Yalçın Özer, Şeniz Yurtman, Teoman Erel, Oktay Ekşi ve vatandaşlarımızın Malay’a tebrik eden mektupları var, Malay Ordu Valisi oluyor,(1996) Ordu Basını Malay’dan söz ediyor, Tribün Gazetesi, Bizim Ordu, Karadeniz 52,  Hürriyet’e Oktay Ekşi yazıyor, ( 1 Kasım 1997),

Sayın Mustafa Malay’ın Şırnak valisi iken,18 Ağustos 1992 tarihinde Şırnak'ta büyük olaylar oldu. Tüm Türkiye'nin nefesini keserek tüm dikkatlerini verdiği Şırnak'ta neler olduğu hala tam olarak anlaşılmış değil. Olaylardan hemen sonra Şırnak'a giden gazeteciler ya il’e alınmıyor, ya da askerlerin engellemesiyle karşılaşıyorlar

Mustafa Malay Şırnak Valisi iken, Süleyman Demirel Hükümeti zamanında,(1993),Eski Bayındırlık Bakanı Onur Kumbarıcıbaşı ile bir tartışması oluyor. Onur Kumbaracıbaşı Sayın Malay’a ağza yakışmayacak laflar ediyor.( Konuyu tekrar tazelemek istemiyorum), Bu konuda tartışılıyor. Basında ve televizyonlarda bir hayli haberler çıkıyor, yazılar yazılıyor. Sayın Malay dürüst bir insandır, konuyla ilgili bilgileri zamanın Başbakanı Süleyman Demirel’e vermekten çekinmiyor. İlgili Bakana da gerekli yanıtı veriyor. Bunun üzerine Sayın Vali Mala’ya birçok mektuplar ve telgraflar geliyor. Ali Haydar Öztürk bunların bir kısmına kitabını almışlardır. İşte bunlardan birini yazıyorum:

Sayın Valim,

Maruz kaldığınız dengesiz tartışmadan üzüntü duymaktayım. Ama büyük tesellim “doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar” atasözünü ispat etmekle kalmayıp, sizler gibi onurlu devlet adamlarına devletimizin ve milletimizin çok ihtiyacı olduğunu bir defa daha açıklığa kavuşturmuş oldunuz.  Bu nedenle sizi candan kutlar, en derin saygılarımı sunarım. 18.2.1993

Ali Alparslan /  Kemer- Antalya. ( imza)

Buna benzer birçok mektup daha vardır. Mektuplar aynen aslına sadık kalarak kitaba alınmıştır. (el yazısı ve daktilo ile yazılan mektuplar dikkatlerimizi çekiyor). Vali Malay dürüst bir insandır, tarafsız bir validir. Halkın valisidir. Her türlü rüşvet ve partizanlıktan uzaktır. Gününü gün eden bir vali değildir. Onu yakından tanıyanlardan Halil İbrahim Aktemur’le yapılan bir röportajda şunları yazıyor:

“Sayın Malay, yalnız resmi saatlerinde görev yapan bir idareci değildi. Uyku saatlerinin dışında kalan saatlerini de halkın içine karışarak geçiren bir devlet adamı idi. Özellikle gittiğimiz her yerde rutin devlet hizmetlerinin dışında kalan zamanını, o yerde yaşlı, kimsesiz, yardıma muhtaç, insanlar varsa onları arar, onlara devletin yapabilecek bir şeyi varsa yapılmasını emreder, çoğu zaman da acil olanlar için elini cebine atar, ilk yarımı kendisi yapardı. Sayın Vali, daire bürokratlarına şöyle derdi:”Biz yöneticilerin halkın hizmetkârları olduğumuzu asla unutmayın. Aldığınız maaşlar onların alın terlerinin damlaları olduğunu göz önüne alarak vatandaşlar arasında ayırım yapmadan, bugünün işini yarına bırakmadan çalışmakta mükellef olduğunuzu unutmayınız. Unutmayınız ki vatandaşlar bizim velinimetimizdir. Tek kelime ile Vali Mustafa Malay “ kimsesizlerin kimsesi, devletin güler yüzü Mustafa Malay’dı.”

Sayın Aydın’da 25.09.2004 yılında göreve başladı, 25 Mart 2009 yılında kendi isteği ile İstanbul merkez valiliğine atandı. Bir konuşmasında “ ben halkın valisiyim, tarafsızlık şiarımdır” diyordu. 2009 yılında istifa ettikten sonra eşiyle birlikte İstanbul'da yaşayan yaz aylarını  Balıkesir / Gömeç 'te ki yazlığında geçiren Malay, hayat hikâyesinin anlatıldığı kitabı okurken duygulandığını belirterek, "Benim hayat hikâyem film gibi. Büyük sıkıntılar çektim. Yokluğu gördüm bu nedenle kamu kaynaklarını hiç israf etmedim. Vatandaş arasında ayrım yapmadım. Birinin hakkını diğerine yedirmedim. Kararları kamu yararına göre verdim. Halkı sevdim onlar da bana gönlünü açtı. Geçen hafta, 37 yıl önce kaymakamlık yaptığım Sivas /  Yıldızeli 'ne gittim. Beni kapılarda karşıladılar unutmamışlar. İnsan başka ne ister. Ben halkın valisiydim" dedi. – İzmir

Sözün özü: Vali Mustafa Malay dürüst bir devlet adamı idi. Her türlü hilelerden uzaktı. Yokluğu ve yoksulluğu iyi bilen, adaletten yana bir vali idi. Çağdaş ve Cumhuriyetçi idi. Yağcılık ve yalakalık yapsaydı, bazı menfaatleri görmezden gelseydi, o şimdi bakan bile olurdu. Ama hiç bir zaman doğruluktan ayrılmadı. Ama onun için böylesine gerçekleri ortaya koyan eserler, kitaplar yazılmazdı.

Kitap çok güzel araştırılmış ve kaleme alınmıştır. Mustafa Malay ile ilgili gazete kupürleri, fotoğrafları yeralıyor. Ayrıca kitapta Ali Malkoç, Salim Yurdakul, Yakup Balık, Aşık Erbabi ve Şükrü Öksüz’ün şiirleri yer alıyor. Bu verimli eserinden değerli eğitimci yazar Ali Haydar Öztürk ‘ü kutluyor ve Sevgili Vali Mustafa Malay’a Söke’den selam, saygı ve sağlıklı günler diliyorum. Ben de Sayın Valimiz Mustafa Malay’a daha önce yazmış olduğum ufak bir dörtlüğümü armağan ediyorum.                         

DÖRTLÜK

Sayın Aydın Valimiz Mustafa Malay’a

Armağanımdır...

***

Sevgide ve saygı da kim yetişir Malay’a

Sözümde bir gerçek var, alınmasın alaya

Aydın’a renk katmıştı kadri (ni)  bilemediler

Güçlüydü, inançlıydı bedeldi bir Alay’a…

Abdülkadir GÜLER

30 Haziran 2012- Söke