Kitaplar arasında: Tahir Kutsi Makal

Kitabın adı: Tahir Kutsi  Makal hayatı, Sanatı, Eserleri,

Hazırlayan:  Mustafa CEYLAN

Basıldığı yer ve tarih: Antalya 2014

Sayfa sayısı: 680

Denizli şair ve yazarları arasında bir inceleme ve araştırma yapıldığı zaman mutlaka Tahir Kutsi Makal’da anılacaktır. Tahir Kutsi Makal değerli bir folklorcu, halk bilimci, (  folklorcu) gazeteci ve yazardır. O'nu 15 Haziran 1999’e yitirdik. Lakin eserleriyle yazı ve şiirleriyle aramızda kaldı. Gönüllerde iz bıraktı. Sevgili Makal’ı 1965 lerden bu yana tanıyor ve onunla özdeşleşen Tarla Köycülük kültür ve sanat dergisiyle âdete uzun soluklu bir dostluğumuz oldu. Bu vefat edene kadar devam etti.

Yukarıda adı geçen kitabı değerli araştırmacı yazar Mustafa Ceylan tarafından bin bir emekle hazırladığını biliyorum. Kitabı daha Tahir Kutsi Makal’ın vefatından önce başlamış ve hatta ona yazdığı mektuplarında ve Tahir’in kendisine gönderdiği belge ve notlarından anlıyoruz. Lakin ne yazık ki sevgili Makal bu kitabın son basım şeklini görmedi. Şayet görseydi kim bilir nedenli sevinecekti. Ve Tarla’ da genişçe de yer verirdi,  köşesinde de övgüyle yazardı.  Ama ne yazık ki ömrü  buna  imkân vermedi.

Tahir Kutsi Makal’ın kitapla ilgili Mustafa Ceylan’a daha çok “Makalog “ diye hitap diyor. Örneğin yazdığı kısa ve özlü mektubunda aynen şunları yazıyor:

29.06.1998 tarihli mektubunda;

Sevgili Makalog,

Size yine bazı doküman sunuyorum. Tarla’da eserler hakkında yorumları bulacaksınız. Çalışmalarınızda başarılar diliyor, selvam, sevgi, saygı sunuyorum. Tahir Kutsi Makal ( İmza ). ( Say:670). Mustafa Ceylan bu mektup ve gönderdiği kaynaklardan dolayı T.K.Makal’ı dört dörtlük anlatan bir kitap  hazırladığını görüyoruz.

Hazırlanan bu koca kitapta tümünü sergilemek ve hepsinden söz etmek  olası değildir. Önsöz bölümünde Mustafa Ceylan şunları yazıyor: “ Tahir Kutsi Makal’ın sağlığında yaptığımız bu araştırma – inceleme ve tahlil çalışmalarımızı, onun aziz hatırasını yaşatmak maksadıyla bugün gündeme getiriyor ve rahmetliyi dualarla anıyoruz. Çalışmalar sırasında üstad, bana yazdığı mektuplar ve kısa notlarda beğenisini ortaya koymakla kalmamış, birde bana “ Makaloğ” unvanını vermişti. Tahir Kutsi Makal’ın hayatı ve eserlerini teker teker inceleyip analiz ederken,  O’nun ruh kökünü yakalaya ve duygu dünyasını açığa çıkarmaya çalışıyorduk. Özellikle, “halk edebiyatı”, folklorumuz ve “halk şiiri” konularına yeri dolduramayan bir üstaddı Tahir Kutsi Makal.”

Böyle yazıyor Mustafa Ceylan. Kitabı genişçe iki  bölüm halinde    düzenlemiştir. A’dan Z’ye Tahir Kutsi  Makal’ın  hayatı,   gazeteciliği,   şiirleri, yazılarının yer aldığı   dergi ve gazeteler, eserleri ve bu eserlerin ayrı ayrı   analizleri ve onun hakkında yazılan ve yapılan yorumlar yer alıyor. Bu koca bir kayakça olarak   hazırlamıştır.Çalışmış, araştırılmış   bir   verimli  çalışmanın   ürünüdür. Kitabın içinde yer alan bazı konuları sadece ana başlıklarıyla veriyorum:

“Tahir Kutsi Makal’ın hayatı (13), İç Göç kitabından portreler (19), Oğuzköyü  Uyanıyor ( 23), Burası Denizli’dir ( 24 ), Acıpayam Özlemi (30), Sevgi Varken, Dertler Biter (43), Gizli Röportajlar (63), Ders Kitaplarında Tahir Kutsi (92), Tahir Kutsi’nin Atatürk Sevgisi ( 64 ), Tahir Kutsi’nin Fakir İşi   (şiirler)   kitabı (97), Türküler ve Ben (102), Oğuzdan Geçerken – Ünal Şöhret Dirlik (136), Köylü Gözüyle Avrupa (139), Şiirleri ve Öpkü kitabı  (226). Yunus’un Ayrılığı (238), Babanız Yine Aşık Çocuklar Şiiri ( 240), İstanbul Şenliği (273), Ha babam Sınıfını Nasıl Yazdım (314), Fahri Doktorluk Unvanı (326), Pirimiz Dede korkut (340),  Halk Ozanlarının İşlediği Konular (439) Halk Şiirinde Biçimler( 461),Tarla Dergisi (477),  Tahir Kutsi Makal’ın Kitapları Hakkında Geniş Bilgiler (485), Halk Edebiyatı ve Tahir Kutsi (517), Milletler Arası Türk Folklor Kongresi ( 587), Battal Gazi ve Ve Malatya Çevresi (612), Bildirileri  (630), Halk Ozanlarının Çukurova Haritası ( 637), Türk Halk Edebiyatının Sözlü Anlatım Geleneği ve Eflatun Cem Güney ( 549),  Eskişehir’de 1. Uluslararası Yunus EMRE Kongresi ( 656), Abdülkadir Güler  - Anılarda Tahir Kutsi Makal ( 665 ), Anılar ve Resimler  ( 667 ) ile bitiyor…  Kitabın son bölümünde Tahir Kutsi Makal’ın albümünden bazı fotoğraflar, belgeler ve mektuplarından örnekler yer alıyor.

Mustafa Ceylan’ın bir de kitapla ilgili SONSÖZ vardır. Sözünde de şunları vurguluyor:

“Bu eserde Tahir Kutsi Tahir Kutsi Makal’ı anlatmaya çalıştım. Şair; yazar, hikayeci, romancı ve halk bilimci Tahir Kutsi Makal, bugün ( bu  eserin yazıldığı tarih 1998), o günlerde Tahir Kutsi 61 yaşında idi.T. Kutsi Makal bu güne kadar yayınlamış olduğu 26 kitabıyla edebiyat dünyasında kalıcı bir iz bırakmıştır. Asla bir siyasal ideolojinin kölesi olmayan kalemi, çoğu kimsenin cesaret dahi edemediği konulara girmiş, bugüne kadar yanlış anlatılmış konuların doğrusunu, gerçeğini ortaya koymuştur. Şiirde serbest vezni kullanmıştır. Şiirleri kendi doğasına uygun, esprilerle dolu, kesin ifadelerle örülmüş, sade, yalın ve yapmacıksız söylemlerle dokunmuştur. Çağdaş Karacaoğlan gibi seven, Köroğlu ve Dadaloğlu gibi haykıran Veysel gibi şiirinde değişmeyen tek konu aşktır. Aşkı ortadan kaldırdınız mı, Tahir Kiutsi’nin şiir dünyası sönmüştür. Ona göre İstanbul Türk şiirinin başkentidir” Mustafa Ceylan bunları dedikten sonra sözlerine şöylece devam ediyor: Denizliye giderken Acıpayam’ı geçer geçmez sol yanda 2014 yılına göre 284 nüfusun yaşadığı belirtilen Oğuz Köyü levhasını okuduğumda, O’nu rahmetle anmaktayım. Oğuzlayın son okunu dil yayından fırlattığımda hep o muhteşem yürekli “ üsta”yı hatırlamakta ve ona dualar göndermekteyim “ Pirim, ağabeyim, üstadım”, dilerim mekânın Cennet’tir. Dilerim kabrin ışıklarla dolsun”  diyor Mustafa Ceylan ( Say: 481-484)

Mustafa Ceylan’ın araştırma ve inceleme olarak başka eserleri de vardır. Örneğin Ahmet Tufan Şentürk ( 1992), Destanlaşan Köylü İsa Kayacan (1991), Sultan Şaire Toprak Ana Güzide Taranoğlu ( 2000),Şair Halil Soyuer ( 2000), Şair Abdullah Satoğlu ( 2005) Tabu bunlardan başka eserleri de vardır.

sonuç olarak Mustafa Ceylan, uzun yıllar Türk halk edebiyatına yazılarıyla, şiirleriyle ve çeşitli sempozyumlarda sunduğu bildirileriyle hizmet eden Tahir Kutsi Makal'ı eniyianlatan  bir eser hazırlamışlardır. Büyük ve yorucu biremek vermişlerdir. Bu kitap geniş kapsamlı zengin bir kaynakçadır. Eserlerininr  özenle , genişçe analizi bağlamında derli toplu olarak   devasa ve kalıcı bir eser   hazırlamışlardır. İlerde Tahir Kutsi için inceleme ve  araştırma yaehacaktlar için önemli bir kaynaktır. 

Bu eser aslında Tahir Kutsi Makal'ı en iyi anlatan, tanıtan zengin bir armağandır. Mustafa Ceylanı yürekten kutluyor, başarılarının devamını diliyor ve sevgili Tahir Kutsi Makal’ı vefatının 16.Yılında rahmetle ve saygıyla anıyorum. Mekânı cennet olsun diyorum.    Diline emeğine sağlık diyorum....

Abdülkadir GÜLER 

30 Haziran  2015- SÖKE